مشکلات مرتبط با رژیم‌های غذایی کتوژنیک و سایر رژیم‌های محدودکننده

متخصصان تغذیه بر این باورند که رژیم‌های غذایی کتوژنیک علی‌رغم برخی از مزایا نمی‌توانند رژیم دائمی افراد سالم به حساب بیایند.

دانشمندان و متخصصین تغذیه در حال توافق روی دستورالعملی برای یک زندگی طولانی و سالم هستند. این دستورالعمل ارتباطی با جذابیت جنسی نداشته و شامل قرص‌های فانتزی یا مکمل‌های رژیمی گران‌قیمت نمی‌شود. بشقاب غذای خود را با گیاهان پر کنید: سبزیجات، غلات کامل، چربی‌های سالم و حبوبات. مقادیر زیادی گوشت، شیر یا غذاهای به شدت فرآوری‌شده را که حالت اولیه آن‌ها قابل تشخیص نیست، مصرف نکنید. سارا سیدلمن، متخصص و پژوهشگر قلب و تغذیه می‌گوید:

برای سلامتی ما هیچ چیزی مهم‌تر از آن چه ما هر روز می‌خوریم، وجود ندارد.

سیدلمن اخیرا مطالعه‌ای جامع در مورد الگوهای تغذیه ای حدود نیم میلیون نفر از سرتاسر جهان منتشر کرده‌است. چیزی که او کشف کرد و البته چندان هم شگفت‌آور نیست این است که مهم نیست کجا زندگی می‌کنید و رژیم غذایی شما شبیه چیست؛ تحریم کردن کل گروه‌های غذایی و تصور این که می‌توانید در مسیر درست سلامتی حرکت کنید، شاید برای مدت زمان کوتاهی موثر باشد ولی در نهایت شما را به سمت نابودی پیش می‌برد.

رژیم غذایی محبوب کتوژنیک که شامل محدود کردن مصرف کربوهیدرات‌ها به کمتر از ۵۰ گرم در روز و مصرف غذاهای پرچربی است، یکی از همان رژیم‌های غذایی است که می‌تواند دارای پیامدهای درازمدت مضری باشد. سایر رژیم‌های غذایی کم‌کربوهیدرات برای کاهش وزن که در این گروه قرار می‌گیرند عبارتند از رژیم‌های پالئو، آتکینز، دوکان و رژیم غذایی ۳۰ روز. متخصصان تغذیه می‌گویند که علاوه بر توانایی آسیب رساندن به بدن، دنبال کردن این رژیم‌های غذایی آسان نیست.

برخی از مزایای رژیم‌های کتو قابل انکار نیست؛ دنبال کردن یک رژیم غذایی پرچربی و کم‌کربوهیدرات می‌تواند استراتژی توانمندی برای کاهش سریع وزن و کنترل قند خون باشد. رژیم کتو همچنین می‌تواند برای کودکان دچار حملات صرعی که کنترل بیماری در آن‌ها سخت است، مفید باشد. اما شواهد محدودی وجود دارد مبنی بر اینکه مصرف کربوهیدرات کم می‌تواند منجر به مقاوم شدن افراد در برابر گلوکز و ابتدای آنها به دیابت شود. هرچند در رابطه با این موضوع باید پژوهش‌های بیشتری انجام شود.

آن چه ما بر اساس آزمایش‌های آزمایشگاهی دقیق روی مردان دارای اضافه وزن می‌دانیم، این است که رژیم غذایی کتو نسبت به یک رژیم منظم معمولی قادر به سوختن مقدار بیشتری از چربی‌های بدن نیست. در عوض، این رژیم غذایی افراد را مجبور می‌کند که به‌طور چشم‌گیری مصرف قند خود را کاهش دهند و مصرف غذاهای فرآوری‌شده را نیز محدود کنند. هر دوی این‌ها از نظر سلامتی و کنترل سطح قند خون، عادات خوبی هستند و می‌توانند به کاهش خطر ابتلای به سرطان کمک کنند. اما همچون مصرف آسپرین، خوردن غذای پر‌چربی و کم‌کربوهیدرات نباید یک عادت روزانه برای افراد سالم باشد. بدن انسان برای سوختن چربی طراحی نشده‌ است؛ مگر اینکه واقعا گرسنه باشند. حتی جاش اکس یکی از مبلغان رژیم کتو، نیز معتقد است که این رژیم نباید یک رژیم غذایی مداوم باشد. در نهایت در یک رژیم غذایی کم‌کربوهیدرات به راحتی ممکن است مواد مغذی نظیر منیزیوم، کلسیم و پتاسیم نادیده گرفته شود.

گوشت‌های فرآوری‌شده می‌توانند حتی در بروز سرطان نقش داشته باشند

مطالعات نشان می‌دهند مردمی که غذاهای کامل سرشار از مواد مغذی را مصرف می‌کنند، دارای عمر طولانی‌تری بوده و احتمال ابتلای به سرطان در آن‌ها کمتر است. پژوهشگرانی که پژوهش خود را در کنگره انجمن قلب و عروق اروپا منتشر کردند، الگوهای تغذیه‌ای حدود ۲۵ هزار فرد در آمریکا را مورد بررسی قرار داده و آن‌ها را با نتایج پژوهش‌هایی روی بیش از ۴۴۷۵۰۰ فرد از سرتاسر جهان مقایسه کردند. آن‌ها به این نتیجه رسیدند افرادی که مقدار متوسطی از کربوهیدرات‌ مصرف می‌کنند، دارای طول عمر بیشتری نسبت به افراد دارای رژیم غذایی کم‌کربوهیدرات یا پرکربوهیدرات هستند. ماچی بانا استاد دانشگاه پزشکی لودز در لهستان که در نوشتن مقاله کمک کرده‌است، می‌گوید:

مطالعه‌ی ما نشان می‌دهد که دنبال کردن طولانی‌مدت رژیم‌های غذایی دارای کربوهیدرات پایین با افزایش خطر مرگ و بویژه مرگ‌های مرتبط با بیماری‌های قلبی‌عروقی، عروقی‌مغزی و سرطان همراه است.

یک مطالعه‌ی دیگر که اخیرا در ژورنال PLOS Medicine منتشر شده و عادات غذایی ۴۷۱٬۴۹۵ اروپایی را در طول بیش از ۲۲ سال بررسی کرده‌ است، نشان می‌دهد در میان افرادی که دارای رژیم غذایی با کیفیت تغذیه‌ای پایینی هستند (یعنی سبزیجات تازه، حبوبات و مغزهای کمی مصرف می‌کنند)، احتمال بروز برخی از رایج‌ترین و مرگ‌بارترین انواع سرطان، از جمله سرطان‌های روده، معده، ریه و سینه بیشتر است.

محاسبه‌ی دقیق و تعیین انواعی از رژیم‌های غذایی که منجر به عمر طولانی می‌شوند، واقعیت ندارد؛ علت آن است که ما در شرایط آزمایشگاهی تحت کنترلی زندگی نمی‌کنیم و تا زمانی که آن روز وحشتناک فرا می‌رسد و انسان تبدیل به موش‌های آزمایشگاهی می‌شود، ما مجبوریم که روی مشاهدات بلندمدت تکیه کنیم و درمورد اینکه کدام رژیم‌های غذایی برای ما بهترین هستند، نتیجه بگیریم. سیدلمن در تفسیر نتایج توضیح می‌دهد مردمی که متکی به مصرف مقادیر محدودی گوشت، محصولات لبنی و غذاهای فرآوری‌شده هستند و از غذاهای گیاهی حاوی فیبر بالا نظیر غلات کامل، مغزها و حبوبات استفاده می‌کنند، در شرایط بهداشتی سالم‌تری به سر می‌برند. این رژیم غذایی، یک رژیم غذایی کامل محسوب می‌شود.

فیبر گیاهی نه‌تنها برای حفظ سلامت مجرای گوارشی مفید است؛ بلکه دانشمندانی که مقدار زیادی از فیبر گیاهی را به موش‌ها دادند، دریافتند که کربوهیدرات‌هایی که نمی‌توانند از بدن جذب شوند، می‌توانند از مغز در برابر برخی از مواد مضر مرتبط با آلزایمر محافظت کنند و باعث کاهش التهاب در دستگاه گوارش شوند. آن‌ها معتقدند که مصرف مقدار زیادی از فیبرهای گیاهی برای انسان‌ها هم مزایایی دارد. اما یک رژیم غذایی مبتنی بر گیاهان با مقادیر زیاد فیبر، ممکن است این تصور را به وجود بیاورد که رژیمی حاوی کربوهیدرات پایین است؛ ولی باید دانست که برخی از غذاهای سرشار از فیبر نیز دارای کربوهیدرات بالایی هستند مانند انواعی از لوبیاها، نخودها و میوه‌های شیرین.

افراد دارای رژیم غذایی کم‌کربوهیدرات اغلب از گوشت استفاده می‌کنند که می‌تواند موجب افزایش فشار خون شود و در مورد گوشت‌های فرآوری‌شده می‌توانند حتی در بروز سرطان نقش داشته باشند. مواد لبنی و گوشت همچنین می‌توانند در بروز التهاب در بدن نقش داشته باشند و به ایجاد و رشد تومورهای سرطانی کمک کنند.

توصیه نهایی در رابطه‌ با رژیم غذایی برای همه این است که:: مواد بیهوده مصرف نکنید و به رژیم‌های غذایی معجزه‌آور اعتقادی نداشته باشید.