تاثیر تغییرات اقلیمی روی کاهش تراکم چوب درختان

رشد درختان در اثر تغییرات اقلیمی سریع‌تر شده‌ است. این اتفاق خوبی به نظر می‌رسد؛ هر چه باشد این بدان معناست که درختان مقدار بیشتری

رشد درختان در اثر تغییرات اقلیمی سریع‌تر شده‌ است. این اتفاق خوبی به نظر می‌رسد؛ هر چه باشد این بدان معناست که درختان مقدار بیشتری کربن‌دی‌اکسید در چوبشان ذخیره می‌کنند و بنابراین یکی از عناصر شرکت‌کننده در گرم شدن کره زمین را حذف می‌کنند.

اما آیا موضوع به‌همین سادگی است؟ گروهی از پژوهشگران دانشگاه فنی مونیخ (TUM) نمونه‌های چوب مربوط به قدیمی‌ترین مناطق موجود که شامل یک دوره‌ی ۱۵۰ ساله بود، مورد بررسی قرار دادند و به نتیجه‌ی شگفت‌انگیزی رسیدند. این گروه علمی تحت هدایت هانس پریچ نمونه‌های چوب درختان چند صد ساله را مورد مطالعه قرار دادند و هر حلقه‌ی سالیانه را با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مورد بررسی قرار دادند. این کار را روی ۳۰ هزار نمونه انجام دادند. پریچ در توضیح فرایند تجزیه‌و‌تحلیل می‌گوید:

مرکز سیستم LIGNOSTATION کاوشگری با فرکانس بالا است که هر نمونه را با وضوح یک صدم میلی‌متری اسکن می‌کند. با انجام دادن آن ما وزن مخصوص چوب را با دقت و وضوح بسیار زیاد اندازه‌گیری کردیم.

سیستم LIGNOSTATION، یک سیستم متراکم با وضوع بالا برای آماده‌سازی سطوح چوبی و ثبت پارامترهای مربوط به حلقه‌های درختان و تراکم چوب است.

کاوشگر LIGNOSTATION هنگام اسکن کردن نمونه چوب

نمونه‌های چوب از قدیمی‌ترین بخش‌های جنگلی مورد مطالعه در اروپا از گونه‌های معمول درختان اروپایی همچون کاج، راش و بلوط گرفته شد. پریچ می‌گوید:

ما اطلاعات دقیق مربوط به تاریخچه‌ی هر منطقه و درخت را داریم. چنین حالتی به ما امکان می‌دهد تا از این احتمال که یافته‌های ما نتیجه‌ی مدیریت متفاوت جنگل در حال حاضر در مقایسه با صد سال پیش باشد، صرف نظر کنیم.

تغییرات آب‌و‌هوایی موجب سبک‌تر شدن چوب می‌شود

پژوهشگران با ترکیب نمونه‌های چوب مربوط به دهه‌ی ۱۸۷۰ تا زمان حال، به همراه آخرین تکنولوژی‌های اندازه‌گیری، نشان دادند که رشد سالیانه‌ی چوب به‌تدریج از زمان آغاز مشاهدات (به این طرف) سبک‌تر می‌شود، به‌عبارت دیگر حتی اگر امروزه حجم بیشتری از چوب تولید می‌شود؛ ولی حاوی مواد کمتری نسبت به چوب چند دهه‌ی قبل است.

دکتر پیتر بایبر نویسنده‌ی همکار مقاله می‌گوید:

برخی افراد ممکن است گمان کنند که علت مشاهدات ما، رشد سریع‌تر درختان است. در برخی از گونه‌های درختان این واقعیت وجود دارد که حلقه‌های وسیع‌تر درختان، چوب سبک‌تری هم دارند. اما ما این موضوع را در محاسبات خود در نظر گرفته‌ایم. کاهش در تراکم چوب که ما از آن صحبت می‌کنیم، ناشی از عوامل دیگری است.

پریچ و گروهش علت این موضوع را افزایش طولانی‌مدت دما در نتیجه‌ی تغییرات اقلیمی و طولانی شدن دوره سبز بودن گیاه می‌دانند. اما ورود نیتروژن از بخش‌های کشاورزی، ترافیک و صنعت نیز دارای نقش هستند.

مشکل چوب سبک‌تر چیست؟

چوب سبک‌تر، تراکم و ارزش کالریک کمتری دارد. این موضوع برای کاربردهای مختلفی همچون تولید سازه‌های چوبی و نیز استفاده از چوب به‌عنوان منبع انرژی اهمیت دارد. تراکم کمتر چوب در درختان زنده هم خطر آسیب‌دیدن درخت را در نتیجه حوادث ناشی از وزش باد و بارش برف افرایش می‌دهد. اما مهم‌ترین نتیجه از جنبه‌های عملی و سیاسی این است که در مباحث مبارزه با تغیرات اقلیمی، میزان کربن ذخیره‌شده در درختان که بر اساس تراکم چوب‌های پیشین به دست می‌‌آید، مقداری حقیقی نیست و بیش از حد برآورد می‌شود.

اما آیا موضوع به‌همین سادگی است؟ گروهی از پژوهشگران دانشگاه فنی مونیخ (TUM) نمونه‌های چوب مربوط به قدیمی‌ترین مناطق موجود که شامل یک دوره‌ی ۱۵۰ ساله بود، مورد بررسی قرار دادند و به نتیجه‌ی شگفت‌انگیزی رسیدند. این گروه علمی تحت هدایت هانس پریچ نمونه‌های چوب درختان چند صد ساله را مورد مطالعه قرار دادند و هر حلقه‌ی سالیانه را با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مورد بررسی قرار دادند. این کار را روی ۳۰ هزار نمونه انجام دادند. پریچ در توضیح فرایند تجزیه‌و‌تحلیل می‌گوید:

مرکز سیستم LIGNOSTATION کاوشگری با فرکانس بالا است که هر نمونه را با وضوح یک صدم میلی‌متری اسکن می‌کند. با انجام دادن آن ما وزن مخصوص چوب را با دقت و وضوح بسیار زیاد اندازه‌گیری کردیم.

سیستم LIGNOSTATION، یک سیستم متراکم با وضوع بالا برای آماده‌سازی سطوح چوبی و ثبت پارامترهای مربوط به حلقه‌های درختان و تراکم چوب است.

کاوشگر LIGNOSTATION هنگام اسکن کردن نمونه چوب

نمونه‌های چوب از قدیمی‌ترین بخش‌های جنگلی مورد مطالعه در اروپا از گونه‌های معمول درختان اروپایی همچون کاج، راش و بلوط گرفته شد. پریچ می‌گوید:

ما اطلاعات دقیق مربوط به تاریخچه‌ی هر منطقه و درخت را داریم. چنین حالتی به ما امکان می‌دهد تا از این احتمال که یافته‌های ما نتیجه‌ی مدیریت متفاوت جنگل در حال حاضر در مقایسه با صد سال پیش باشد، صرف نظر کنیم.

تغییرات آب‌و‌هوایی موجب سبک‌تر شدن چوب می‌شود

پژوهشگران با ترکیب نمونه‌های چوب مربوط به دهه‌ی ۱۸۷۰ تا زمان حال، به همراه آخرین تکنولوژی‌های اندازه‌گیری، نشان دادند که رشد سالیانه‌ی چوب به‌تدریج از زمان آغاز مشاهدات (به این طرف) سبک‌تر می‌شود، به‌عبارت دیگر حتی اگر امروزه حجم بیشتری از چوب تولید می‌شود؛ ولی حاوی مواد کمتری نسبت به چوب چند دهه‌ی قبل است.

دکتر پیتر بایبر نویسنده‌ی همکار مقاله می‌گوید:

برخی افراد ممکن است گمان کنند که علت مشاهدات ما، رشد سریع‌تر درختان است. در برخی از گونه‌های درختان این واقعیت وجود دارد که حلقه‌های وسیع‌تر درختان، چوب سبک‌تری هم دارند. اما ما این موضوع را در محاسبات خود در نظر گرفته‌ایم. کاهش در تراکم چوب که ما از آن صحبت می‌کنیم، ناشی از عوامل دیگری است.

پریچ و گروهش علت این موضوع را افزایش طولانی‌مدت دما در نتیجه‌ی تغییرات اقلیمی و طولانی شدن دوره سبز بودن گیاه می‌دانند. اما ورود نیتروژن از بخش‌های کشاورزی، ترافیک و صنعت نیز دارای نقش هستند.

مشکل چوب سبک‌تر چیست؟

چوب سبک‌تر، تراکم و ارزش کالریک کمتری دارد. این موضوع برای کاربردهای مختلفی همچون تولید سازه‌های چوبی و نیز استفاده از چوب به‌عنوان منبع انرژی اهمیت دارد. تراکم کمتر چوب در درختان زنده هم خطر آسیب‌دیدن درخت را در نتیجه حوادث ناشی از وزش باد و بارش برف افرایش می‌دهد. اما مهم‌ترین نتیجه از جنبه‌های عملی و سیاسی این است که در مباحث مبارزه با تغیرات اقلیمی، میزان کربن ذخیره‌شده در درختان که بر اساس تراکم چوب‌های پیشین به دست می‌‌آید، مقداری حقیقی نیست و بیش از حد برآورد می‌شود.