تخریب سدها به صرفه‌تر از تعمیر آن‌ها است

پژوهشگران دانشگاه ایالتی پورتلند آمریکا با انجام مطالعه‌ی جدیدی دریافته‌اند که با تخریب سدهای قدیمی این کشور به‌جای تعمیر آن‌ها می‌توان میلیادرها دلار در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرد. اما آن‌ها در عین حال اشاره می‌کنند که درک عوامل محرک تخریب سدها نیازمند داده‌ها و تحلیل‌های بهتری است. این مطالعه که در ماه می در ژورنال River Research and Applications منتشر شد، بهترین داده‌های ملی موجود را به‌منظور مقایسه‌ی روندها و خصوصیات سدهایی که تخریب شده و آن‌هایی که باقی مانده‌اند، تحلیل کرد.

پژوهشگران انتظار دارند که در صورت تداوم روند فعلی تا سال ۲۰۵۰ بین ۴ هزار تا ۳۶ هزار سد تخریب شوند. این مطالعه دریافت که برآورد حداکثر هزینه‌ی تخریب ۳۶ هزار سد نزدیک به ۲۵/۱ میلیارد دلار خواهد بود که در مقایسه با هزینه‌های تعمیر آن‌ها، صرفه‌جویی قابل توجه‌ای به‌حساب می‌آید.

انجمن مهندسان عمران آمریکا برآورد می‌کند که تعمیر و تقویت تقریبا ۲۱۷۰ سد پرخطری که در صورت شکستن بزرگ‌ترین تهدید را برای زندگی و اموال مردم ایجاد خواهند کرد، نیازمند صرف هزینه‌ای بالغ بر ۴۵ میلیارد دلار خواهد بود. براساس این مطالعه، انجمن ایمنی سدهای ایالتی نیز تخمین می‌زند که نوسازی تمام سدهایی که در آمریکا نیازمند بازگشت به وضعیت ایمن هستند، ۶۴ میلیارد دلار هزینه دربرخواهد داشت.

زیبیگنیف گرابوسکی، دانشجوی دکترای برنامه‌ی زمین، محیط‌زیست و جامعه‌ی کالج هنرها و علوم آزاد در دانشگاه ایالتی پورتلند و مولف اصلی این مطالعه می‌گوید:

من تصور می‌کنم که اکنون زمان بازسازی فرآیند عمومی مدیریت خطراتی که سدها و زیرساخت‌های قدیمی آن‌ها برای ایمنی عمومی در سراسر ایالات متحده ایجاد کرده‌اند. فرارسیده است. ارزیابی خطرات واقعی تهدیدکننده‌ی ایمنی عمومی و بهینه‌ترین روش‌های کاهش این خطرات دشوار است؛ زیرا داده‌های مربوط به سدها و تخریب آن‌ها به صورت سیستماتیک و به شیوه‌ای که امکان انجام تحلیل‌های قوی توسط سازمان‌های دولتی یا پژوهشگران مستقل فراهم باشد، گردآوری نشده است.

این مطالعه دریافت که نامتناسب‌ترین سدهای تخریب‌شده از نوع هیدروالکتریکی و آب‌رسان بودند. این یافته نشان می‌دهد که گفتگوهای دقیق و ظریف درباره‌ی عوامل محرک تخریب سدها ضروری است. گرابوسکی گفت انتخاب بین تخریب یا نوسازی سدها اغلب به عنوان یک توافق هزینه – سود بین تاثیرات اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی سدها صورت می‌گیرد. وی در این باره می‌گوید:

با این حال، ما همچنین باید دریابیم که چگونه دربرگرفتن مردم در تصمیمات مربوط به ایمنی سدها می‌تواند تعداد سدهایی را که نوسازی آن‌ها توجیهی ندارد، افزایش دهد.

از میان پیشنهادات این مطالعه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داده‌های تفصیلی بیشتر باید به صورت عمومی منتشر شود و با استانداردسازی مجموعه‌ی داده‌های مربوط به تخریب و نوسازی سدها، امکان انجام پژوهش‌های تطبیقی و قدرتمند بیشتر و اتخاذ تصمیمات آگاهانه‌تر در سطوح ملی، ایالتی و محلی فراهم شود.
• مقامات سیاسی و پژوهشگران سد باید رویکردی میان‌رشته‌ای را در پیش بگیرند و به کسب دانش از مهندسی ایمنی سد، بهسازی اکولوژیکی، علوم اجتماعی و فناوری و همچنین اجتماعات متاثر از سدها و تخریب آ‌ن‌ها بپردازند.