از انرژی پاک تا حمل ونقل پاک؛ نیازهای آینده چیست؟

براساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، سهم انرژی پاک در سبد جهانی انرژی در ۵ سال آینده به سیر صعودی خود ادامه خواهد داد و به میزان ۴۰ درصد از کل رشد مصرف انرژی خواهد رسید؛ اما بیشتر فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر در طول این بازه‌‌ی زمانی همچنان به تولید انرژی برق محدود خواهند بود.

پیش‌‌بینی‌‌های بخش تجدیدپذیر و تحلیل بازار آژانس بر این است که تا سال ۲۰۲۳، انرژی‌های تجدیدپذیر تقریباً یک سوم از کل تولید برق جهان را پوشش خواهند داد؛ بااین‌حال، به‌‌دلیل سیاست‌‌های حمایتی ضعیف‌‌تر و نیز موانع اجرایی، پیشرفت در بخش حمل‌ونقل تجدیدپذیر و انرژی حرارتی بسیار کندتر خواهد بود.

انرژی‌‌های خورشیدی و بادی به تسلط خود بر بخش انرژی پاک ادامه خواهند داد، اما آژانس بین‌المللی انرژی، رشد قابل‌توجهی را برای انرژی زیستی مدرن نیز به‌‌دلیل کاربرد گسترده‌‌ی آن در بخش گرما و حمل‌ونقل (در کنار تولید برق) پیش‌بینی کرده است.

در سال ۲۰۱۷، به‌‌میزان ۱۷۸ گیگاوات به ظرفیت انرژی‌‌های تجدیدپذیر افزوده شد؛ که این میزان بیش از دو سوم از رشد جهانی انرژی است. حدود ۹۷ گیگاوات از این رشد ۱۷۸ گیگاواتی، متعلق به انرژی خورشیدی است و بیش از نیمی از این رشد جهانی تنها به کشور چین اختصاص دارد. رشد چشمگیر انرژی خورشیدی در سال ۲۰۱۷، سرعت کمتر رشد در بخش‌‌های بادی و برق‌آبی را جبران کرده است.

ظرفیت انرژی خورشیدی در نیمه‌ی اول دهه‌‌ی بعدی، تا حدود ۶۰۰ گیگاوات افزایش می‌یابد (این رشد بیشتر از مجموع ظرفیت تمام فناوری‌های تجدیدپذیر دیگر  یا به عبارتی، دو برابر کل ظرفیت انرژی الکتریکی ژاپن است) و تا پایان دوره‌‌ی زمانی مورد پیش‌‌بینی به عدد خیره‌‌کننده‌‌ی یک ترا وات خواهد رسید. رشد انرژی خورشیدی بیشتر شامل توسعه‌‌ی گسترده در تولید پراکنده خواهد بود که تقریباً نیمی از رشد ظرفیت فتوولتائیک در سراسر جهان را در بازه‌‌‌‌ی زمانی ۲۰۱۸ الی ۲۰۲۳ پوشش می‌‌دهد. انتظار می‌رود که خانه‌ها، مشاغل و خطوط بزرگ صنعتی تا سال ۲۰۲۳، تقریباً ۲ درصد از برق جهان را تولید کنند.

باوجود تغییرات سیاسی اخیر، چین با در اختیار داشتن ۴۰ درصد از ظرفیت فتوولتائیک نصب‌شده در جهان تا سال ۲۰۲۳،  همچنان بزرگ‌ترین قطب انرژی فتوولتائیک جهان باقی خواهد ماند. ایالات‌متحده در مقام دومین بازار بزرگ فتوولتائیک و پس از آن هند با پیش‌‌بینی افزایش ظرفیت ۴ برابری، در رده‌‌ی سوم قرار خواهند گرفت.

درحالی‌که انرژی برق‌آبی تا سال ۲۰۲۳ بزرگ‌ترین منبع انرژی تجدیدپذیر باقی می‌ماند؛ انرژی بادی نیز به‌‌عنوان دومین بازار بزرگ انرژی های تجدیدپذیر فعال خواهد بود. مشابه پیش‌بینی سال گذشته، انتظار می‌رود ظرفیت انرژی بادی تا ۶۰ درصد افزایش یابد. در همین حال، با پیشرفت فناوری و کاهش چشمگیر هزینه‌ها، ظرفیت نیروگاه‌‌های بادی ساحلی، با گسترش دامنه‌ی نفوذ خود از اروپا تا آسیا و آمریکای شمالی، به‌‌ ۳ برابر ظرفیت فعلی آن خواهد رسید.

دکتر فتیح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی گفت:

انرژی زیستی مدرن بزرگ‌ترین غول انرژی‌‌های تجدیدپذیر است که امروزه سهم آن در کل مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر جهان حدود ۵۰ درصد است؛ به‌عبارت‌دیگر برابر با مجموع انرژی‌‌های برق‌آبی، بادی، خورشیدی و همه‌ی انرژی‌های تجدیدپذیر دیگر. ما انتظار داریم که انرژی زیستی مدرن به سیطره‌‌ی خود در این بازار ادامه دهد؛ همان‌‌گونه که چشم‌انداز وسیعی برای رشد بیشتر آن در آینده نیز دیده می‌‌شود. اما اعمال سیاست‌های صحیح و مقررات دقیق برای شکوفایی پتانسیل کامل این حوزه، ضروری خواهند بود.

بیرول ادامه می‌‌دهد:

انرژی زیستی مدرن، بیش‌ترین رشد را در میان منابع تجدیدپذیر بین سال‌های ۲۰۱۸  تا ۲۰۲۳ خواهد داشت. این موضوع، نقش حیاتی آن را در ساخت یک سبد کامل از انرژی‌های تجدیدپذیر و تضمین یک سیستم انرژی ایمن و پایدار برجسته می‌‌کند.

هنوز یک پتانسیل بکر برای استفاده از انرژی زیستی در صنایع سیمان، شکر و اتانول وجود دارد؛ که با فعال‌‌سازی این پتانسیل، انتشار گازهای گلخانه‌‌ای در ضایعات و پسماندهای این صنایع تقلیل می‌‌یابد و نگرانی‌ها در مورد تغییر کاربری زمین نیز برطرف خواهد شد. آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید که علاوه بر این‌ها، استفاده از این منابع می‌تواند در بهبود مدیریت پسماند و کیفیت هوا نیز مؤثر واقع شود.

چین در نتیجه‌‌ی تمرکز بر سیاست کربن‌‌زدایی خود در تمام بخش‌های اقتصادی و نیز مقابله با آلودگی هوای محلی و تغییرات آب‌‌و‌‌هوایی، همچنان بر تسلط بی‌چون‌وچرای خود بر بازار انرژی‌های پاک ادامه خواهد داد. تا سال ۲۰۲۳، چین با پیشی گرفتن از اتحادیه‌‌ی اروپا، عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده‌‌ی انرژی تجدیدپذیر جهان را کسب خواهد کرد. بااین‌حال، برزیل با منابع انرژی برق‌آبی فراوان و بخش اتانول توسعه‌یافته، همچنان با ۴۵ درصد، بیش‌ترین سهم از انرژی‌های تجدیدپذیر را در بین بزرگ‌ترین مصرف‌‌کنندگان انرژی جهان از آن خود خواهد کرد.

در این گزارش عنوان شده است که علی‌رغم نفوذ گسترده‌‌ی انرژی‌های تجدیدپذیر و افزایش بلوغ این بخش، نیاز به یک فضای سیاسی دلگرم‌کننده و طراحی مناسب بازار، همچنان حیاتی خواهد بود.

آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید تا سال ۲۰۲۳، بیش از نیمی از ظرفیت انرژی پاک را می‌توان از طریق مزایدات رقابتی به مرحله‌ی اجرا رساند؛ با این روش، می‌توان به کاهش قیمت پیشنهادی برق بادی و خورشیدی تا مبلغی بین ۲۰ الی ۵۰ دلار آمریکا در ازای هر مگاوات‌‌ساعت دست یافت.

به‌نظر می‌رسد که پتانسیل برای حرارت تجدیدپذیر در این سا‌ل‌ها همچنان دست‌نخورده باقی خواهد ماند و این بخش تنها یک دهم از کل تقاضای حرارتی را به خود اختصاص می‌دهد. بااین‌حال طی پنج سال آینده، رشد ۲۰ درصدی برای کل تقاضای تجدیدپذیر قابل‌تصور خواهد بود.