ذهنیت پرمشغله و تأثیر آن در تصمیم‌گیری‌های روزمره

البته این پایان ماجرا نیست و پرمشغله بودن روی دیگری هم دارد. در سال‌های اخیر در بسیاری از جوامع وقت نداشتن و شلوغ بودن به مدال افتخاری برای افراد تبدیل شده است. شکایت از نداشتن وقت حتی برای خودمان، به افتخاری تبدیل شده که عموما از آن دم می‌زنیم. احساس پرمشغله بودن به افراد این حس را القا می‌کند که افراد مهمی در جامعه هستند و یک موهبت دارند.

نشریه‌ی کسب‌وکار هاروارد در مطالعه‌ای که برای Journal of Consumer Research انجام داده، ذهنیت شلوغ را از دیدگاه خودپندارانه‌ی اشخاص بررسی کرده است. تحقیقات نشان می‌دهد که درک شخصی از پرمشغله بودن (همان ذهنیت پرمشغله) به‌خاطر افزایش اهمیت شخصی در ذهن فرد، باعث افزایش کنترل شخصی خواهد شد. به بیان دیگر ذهنیت شلوغ می‌تواند باعث اتخاذ تصمیم‌های بهتر (مانند انتخاب دسر میوه‌ای سالم) بشود.

اچ‌بی‌آر برای رسیدن به نتایج کامل هشت تحقیق مجزا انجام داده که در هر یک از این تحقیقات، ذهنیت شلوغ با ابزارهای مختلفی در افراد ایجاد شده است. در برخی از این تحقیقات، افراد با دریافت پیام‌های متعدد تصور شلوغ بودن را تجربه کردند و در برخی دیگر تنها از آن‌ها خواسته شد که در مورد وقت نداشتن برای انجام وظایف، بنویسند. این اقدامات ذهنیت پرمشغله را به‌خوبی در ذهن شرکت‌کنندگان ایجاد کرد.

نیمی از تحقیقات روی مصرف مواد غذایی توسط شرکت‌کنندگان متمرکز بود. البته تأثیر این ذهنیت روی دیگر تصمیمات روزمره مانند ورزش کردن در برابر استراحت یا خرج کردن در برابر صرفه‌جویی انجام شد. تلقین ذهنیت پرمشغله به شرکت‌کنندگان باعث شد کنترل بیشتری روی خود داشته باشند و تصمیمات احساسی کمتری اتخاذ کنند.

به‌عنوان مثال در یکی از تحقیقات به دانشجویان یک دانشگاه گفته شد که طبق آمارها آن‌ها نسبت به دانشجویان دیگر، شلوغ‌تر هستند و برنامه‌ریزی زمانی‌شان فشرده است. بعلاوه، از این دانشجویان خواسته شد که وظایف و عملیات‌هایی که باعث شلوغی ذهنی شده بود را یادداشت کنند. در نهایت به این شرکت‌کنندگان گفته شد که استادشان بین انتخاب یک روز استراحت و کار کردن بیشتر روی تحقیقات دانشگاهی (و دریافت امتیاز تحصیلی) به آن‌ها حق انتخاب داده است. در نهایت دانشجویانی که ذهنیت پرمشغله داشتند، تمایل بیشتری به انجام وظایف بیشتر از خود نشان دادند.

برای بررسی تأثیر اهمیت دادن شخصی روی این تصمیمات، آزمایشات بیشتری انجام شد. در یکی از این تحقیقات پس از القای حس شلوغی، از شرکت‌کنندگان سؤال شد که در طول زندگی چند نفر آن‌ها را افرادی مهم می‌دانسته‌اند؟ در این تحقیق افرادی که مهم بودن را کمتر تجربه کرده بوند یا به بیان بهتر چنین حسی نداشتند، تصمیمات احساسی بیشتری نسبت به دیگران گرفتند. نکته‌ی مهم در این نتیجه، حس افراد نسبت به مهم بودن است که روی کنترل شخصی تأثیر می‌گذارد. به بیان دیگر ممکن است یک فرد واقعا فرد مهمی نباشد اما تنها احساس مهم بودن، او را در کنترل تصمیمات یاری می‌کند.

تحقیقات میدانی اچ‌بی‌آر در این زمینه نیز نتایج جالبی داشته است. آن‌ها در برخی از روزهای هفته اعلاناتی روی تابلوی کافه‌تریا در یک دانشگاه نصب کردند که حس پرمشغله بودن را با استفاده از کلمات تأکیدی تلقین می‌کرد. در روزهای دیگر این کلمات حذف می‌شدند و در نهایت،‌ انتخاب افراد میان غذاهای سالم و ناسالم بررسی شد. نتایج آماری نشان داد که در روزهای با علامت «شلوغ»، فروش غذاهای ناسالم کاهش داشته است.

علاوه بر نتایج شخصی تحقیقات انجام شده، بازاریابان نیز می‌توانند از این تحقیقات استفاده کنند. در سال‌های اخیر برخی برندها از ذهنیت پرمشغله برای کمپین‌‌های تبلیغاتی خود استفاده کرده‌اند. به‌عنوان مثال شرکت Anytime Fitness مجموعه‌ی بین‌المللی از باشگاه‌های ورزشی کمپین تبلیغاتی خود را با شعار «باشگاهی برای افراد پرمشغله» اجرا کرده است. این تبلیغات برای این برند که روی کنترل و پیشرفت شخصی افراد تمرکز دارد، مفید خواهد بود. از طرفی چنین سبک تبلیغات برای محصولاتی که عموما ناسالم هستند، اثر عکس خواهد داشت.

برای محصولاتی که ابهامی در مورد سالم بودن یا نبودن آن‌ها وجود دارد. استفاده از حقه‌ی مشغله‌ی افراد ریسک‌های خاص خود را دارد. در این مواقع بهتر است در تبلیغات برند از کلماتی برای نشان دادن سالم بودن محصول استفاده شود تا در ترکیب با حس شلوغ بودن، تصمیم درست را به مشتری القا کند.

حتی قانون‌گذاران مرتبط با کنترل شخصی نیز می‌توانند از این تحقیقات استفاده کنند. تا کنون تحقیقات متعددی برای کشف علت انتخاب‌های آنی و لذت‌های کوتاه بردن در برابر سود بلندمدت انجام گرفته است. این تحقیقات عموما برای اصلاح رفتارهای مصرف غذایی انجام شده‌اند. البته اخیرا مصرف غذای سالم به‌عنوان عاملی برای افزایش کنترل شخصی طرفداران زیادی پیدا کرده است؛ اما هنوز نیاز به تمرین و به‌کارگیری مداوم دارد. تحقیقات اچ‌بی‌آر نشان می‌دهد که القای حس پرمشغله بودن، راهکاری ساده و عملی برای بهبود کنترل شخصی در افراد است.