آلودگی نوری، آسمان تاریک شیلی را تهدید می‌کند

به‌ نظر می‌رسد هیچ چیز نمی‌تواند مانع گسترش بی‌رحمانه‌ی آلودگی نوری شود؛ حتی تلسکوپ‌های بزرگ رصد‌کننده‌ی آسمان در شمالی شیلی. یعنی منطقه‌ای با آسمان تاریک طبیعی که تا مدت‌ها بهشت ستاره‌شناسان بود، در معرض این تهدید قرار دارد.

بیابان آتاکاما، در فاصله‌ی ۱۲۰۰ کیلومتری (۷۵۰ مایل) شمال پایتخت سانتیاگو، شرایط ایده‌آلی برای بررسی ستاره‌ها در آسمان شب فراهم می‌کند، در این بیابان ستاره‌ها مثل الماس‌هایی روی مخمل می‌درخشند. بر اساس تخمین‌ دانشمندان، شیلی به‌عنوان یکی از کشورهای مهم در زمینه‌ی ستاره‌شناسی نوری و رادیویی، تا سال ۲۰۲۰ میزبان ۷۰ درصد از زیرساخت‌های ستاره‌شناسی در سراسر جهان خواهد بود.

اما حتی کاربرد فزاینده‌ی دیودهای ارزان نشر‌دهنده‌ی نور (LED) در این کشور آمریکای جنوبی نگرانی زیادی برای ستاره‌شناس‌ها به دنبال خواهد داشت که سعی می‌کنند بخشی از تاریک‌ترین آسمان‌های جهان را حفظ کنند. به‌گفته‌ی پدرو سانهوزا، ستاره‌شناس شیلیایی:

متأسفانه با افزایش نورهای سفید، کیفیت آسمان در مقایسه با اواخر دهه‌ی اخیر، حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است.

شیلی مسئله‌ی آلودگی نوری را بسیار جدی می‌داند؛ تا جایی که سانهوزا سرپرستی سازمانی به نام حفاظت از کیفیت آسمان (OPCC) را بر عهده گرفته است. هدف اصلی این سازمان، آگاهی مردم شیلی شمالی از کیفیت بالای آسمان شب و تأثیرات منفی آلودگی نوری بر آن است. به‌گفته‌ی سانهوزا، اگرچه کیفیت آسمان خوب است، اما آسمان شیلی شمالی در حال تبدیل شدن به یک منطقه‌ی ریسک است و تاریکی شبانه‌ و عمیق لازم برای بررسی پدیده‌هایی مثل زبانه‌های خورشیدی، سحابی سیاره‌ای، حفره‌های سیاه و سوپرنواها را تهدید می‌کند. او با تأکید بالایی بر این تهدید، اضافه می‌کند نورهای LED ، نورهای خیابانی، علائم و بیلبوردهای فروشگاهی به‌وفور در مناطقی مثل آنتوفاگاستا، کوکیمبو و لاسرنا به کار می‌روند.

یک بررسی که در ماه دسامبر در مجله‌ی پیشرفت‌های علمی منتشر شد، نشان می‌دهد نور در سراسر جهان هم از نظر کمیت هم از نظر تراکم، از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ تقریبا دو درصد در سال افزایش یافته است.

 اهمیت مسئله‌ی آلودگی نوری در شیلی به اندازه‌ای است که مرکزی برای حفاظت از کیفیت نور آسمان (OPCC) تأسیس شده

جهش شهری

رصدخانه‌ی پارانال واقع در اعماق کویر آتاکاما مجهز به یک مجموعه از تلسکوپ‌های بسیار عظیم رصدخانه‌ی اروپای جنوبی (شامل چهار تلسکوپ) است. کارکنان این رصدخانه همه تلاش خود را می‌کنند تا نشت نور به جو را کاهش دهند.

پس از غروب، وسایل نقلیه‌ی اطراف رصدخانه فقط می‌توانند از نورهای لامپ جلوی خودرو خود استفاده کنند. اگر نیازی به استفاده از چراغ قوه باشد، باید نور آن را به زمین تاباند. اقامتگاه ستاره‌شناسان، در ارتفاع ۲۶۳۵ متری (۸۶۴۵ فوتی) بالای سطح دریا، برای جلوگیری از تداخل با رصد ستاره‌ها از نور ضعیفی استفاده می‌کند.

شیلی، بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی مس در جهان است. افزایش استخراج مس در این کشور به جهش رشد شهری در شمال شیلی در طی بیست سال گذشته منجر شده است. هاله‌های نور بالای آسمان شهرها به‌راحتی از رصدخانه‌ها تا شعاع ۱۵۰ کیلومتری (۹۰ مایلی) نمایان هستند. کریس اسمیت، سرپرست رصدخانه‌ی تولولو، در فاصله‌ی ۸۰ کیلومتری (۵۰ مایلی) شهر لا سرنا، می‌گوید:

پس از اندازه‌گیری تأثیر این مشکل، در رصد بیست درجه بالای افق با مشکل روبه‌رو شدیم. این مشکل به شدت در حال افزایش است و مانع بررسی ستاره‌ها در فاصله‌ی دوردست می‌شود.

خطر برای سلامتی

رشد شهری با پروژه‌های زیرساخت استخراج مس و حتی ساخت یک بزرگراه نورانی در آتاکاما مرتبط است. اسمیت بر نیاز به آموزش بیشتر در مورد مصرف پایدار نور، نیاز به استفاده از منابع گرم‌تر نور با آلایندگی کمتر و اجتناب از بازگشت آن‌ها به آسمان تأکید می‌کند. به‌گفته‌ی او:

در حال حاضر آلودگی نوری تأثیر زیادی دارد و باید آن را کنترل کنیم؛ در غیر این صورت رصدخانه‌های نمی‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند.

با این حال، این اتفاق می‌تواند مثل رصدخانه‌ی مونت پالومار در کالیفرنیا تکرار شود؛ فعالیت این رصدخانه به دلیل آلودگی نوری شهر لس‌آنجلس به‌شدت کاهش یافته است. دولت شیلی در سال ۲۰۱۲، یک استاندارد جدید برای کاهش آلودگی نوری تصویب کرد؛، با این حال دانشمندان بر دشوار بودن آن تأکید می‌کنند.