آیا طول عمر ثروتمندان طولانی‌تر از افراد فقیر است؟

پژوهش‌های جدید پژوهشگران در مجموعه‌ی مقالات آکادمی ملی علوم (PNAS) نشان داده است که بین امید به زندگی اقشار پردرآمد و ضعیف تفاوت‌هایی وجود دارد. در حالی که پژوهش‌های پیشین این نکته را نادیده گرفته بودند که افراد فقیر لزوما در تمام زندگی خود فقیر باقی نمی‌مانند و طبقه‌ی اجتماعی یک فرد می‌تواند با مرور زمان تغییر کند. از این رو، سه اقتصاددان دانمارکی درگیر در این پژوهش با در نظر گرفتن این واقعیت، روش جدیدی را به‌منظور محاسبات دقیق‌تر در بررسی این موضوع در نظر گرفته‌اند. نتایج آن‌ها نشان داده است که تفاوت چندانی بین طول عمر افراد ثروتمند با افراد فقیر وجود ندارد.

پیش از این، در سال ۲۰۱۶، یک تیم پژوهشی از دانشگاه هاروارد در خصوص این موضوع شروع به کار کرد و نتایج مطالعات آن‌ها در مجله‌ی انجمن پزشکی آمریکا منتشر شد. مطالعات این گروه نشان داد که امید به زندگی افراد ثروتمند در ۴۰ سالگی، ۶.۵ سال بیشتر از افراد کم‌درآمد است. این تحقیق باعث مطرح شدن موضوع نابرابری سلامت در ایالات متحده منجر شد.

در پژوهش گروه آمریکایی، فرض بر این بود که افراد فقیر تا پایان عمر خود فقیر زندگی می‌کنند و ثروتمندان هم در باقی عمر خود از ثروت برخوردار هستند. در حالی که در واقعیت این‌طور نیست. در طول یک دهه، نیمی از فقیرترین افراد وارد گروه‌های درآمدی بهتر می‌شوند و به همین ترتیب نیمی از ثروتمندان هم به طبقه‌ی اجتماعی کم‌درآمدتری افول می‌کنند. از طرفی، مرگ‌ومیر کسانی که طبقه‌ی اجتماعی آن‌ها تغییر پیدا کرده است، به‌طور قابل توجهی با افرادی که طبقه‌ی اجتماعی آن‌ها ثابت باقی مانده است، تفاوت قابل توجهی دارد.

تغییر طبقه‌ی اجتماعی همیشه یکی از موارد چالشی در محاسبات امید به زندگی در طبقات مختلف اجتماعی بوده است. اما این سه پژوهشگر دانمارکی از دانشگاه کپنهاگ با بهره‌گیری از یک الگوی کلاسیک توانسته‌اند راه حلی برای این موضوع طراحی کنند. این نویسندگان به بررسی امید به زندگی در افراد ۴۰ ساله‌ی دانمارکی پرداختند. جامعه‌ی انتخابی آن‌ها گروهی از زنان و مردانی بود که در دوره‌ی زمانی ۱۹۸۳ تا ۲۰۱۳ زندگی کرده بودند و آمار درآمد و مرگ و میر آن‌ها ثبت شده بود.

با در نظر گرفتن تغییر طبقه‌ی اجتماعی، امید به زندگی در یک مرد ۴۰ ساله از قشر پردرآمد ۷۷.۶ سال و برای یک مرد ۴۰ ساله از قشر کم‌درآمد ۷۵.۲ سال محاسبه شد. در واقع اختلاف امید به زندگی در این دو گروه تنها ۲.۴ سال بود! این تفاوت در مورد زنان ۲.۲ سال محاسبه شد. با این حال، بدون در نظر گرفتن تغییر طبقه، تفاوت میانگین امید به زندگی دو برابر شد و مدت ۵ سال به این ارقام اضافه شد. با استفاده از این روش، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که تفاوت امید به زندگی در اقشار ثروتمند و فقیر ایالات متحده به جای ۶.۵ سال، ۳ سال است. داستروپ کرینر از نویسندگان این مقاله می‌گوید:

 نتایج ما نشان می‌دهد که نادیده گرفتن بحث تغییر طبقه‌ی اجتماعی، باعث می‌شود که در ارتباط بین نابرابری و امید به زندگی اغراق صورت بگیرد. نتیجه‌ی حاضر تنها از این جهت حایز اهمیت نیست که میزان نابرابری اجتماعی را اندازه‌گیری کند. ضمن این که اندازه‌گیری‌های اشتباه می‌تواند نتایج گمراه‌کننده‌ای در خصوص هزینه‌ها و برنامه‌های بهداشت عمومی حاصل کند. برای مثال، صرفا این نتیجه حاصل شود که داشتن ثروت باعث می‌شود که افراد از مزایا و خدمات بیشتر در دوران بازنشستگی خوردار شوند و به‌دنبال آن عمر طولانی‌تری داشته باشند.

یک تفاوت رو به رشد

هر چند سهم نابرابری اجتماعی در امید به زندگی افراد تنها نصف مقدار پیش‌بینی شده گزارش شد، اما پژوهش‌های جدید بنیاد پژوهشی ملی دانمارک نشان می‌دهد که این رقم نسبت به داده‌های ۳۰ سال قبل‌ از داده‌های فعلی، افزایش داشته است. این در حالی است که خدمات آموزشی و بهداشتی در دانمارک رایگان بوده و سیستم رفاهی این کشور به نظارت و کنترل تفاوت درآمدی معروف است.

دلیل وجود این تفاوت ثابت و در عین حال روبه‌رشد در امید به زندگی افراد فراتر از موضوع این مقاله است. با این حال اقتصاددان‌های این پژوهش با استناد به مقالات دیگر خاطرنشان کرده‌اند که گروه‌های پردرآمد و تحصیل‌کرده بیشتر از سایرین از تکنولوژی‌های جدید مربوط به سلامت برخوردار هستند و روش‌های درمانی جدید و پیشگیری از بیماری‌ها برای آن‌ها بیشتر فراهم است.