پژوهشگران پس  از ۱۰ ماه اکتشافات گسترده، موفق به کشف بزرگ‌ترین غار غرق شده جهان در مکزیک شدند. این غار یا به تعبیر بهتر سرزمین عجایب غرق شده، ۳۴۷ کیلومتر طول دارد و مملو از شاخه‌ها، دخمه‌های پرپیچ و خم و دیدنی است که علاوه بر اینکه یکی از بزرگترین اکتشافات دنیای طبیعی محسوب می‌شود، همچنین از لحاظ باستان‌شناسی هم با حفظ اسرار گمشده تمدن باستانی مایا، اهمیت بسیار زیادی دارد. قوم مایا که پدیده‌آورنده یکی از عظیم‌ترین تمدن‌های تاریخ بوده‌اند، در زمینه‌های بسیاری همچون هنر، معماری و شهرسازی، ستاره‌شناسی و ریاضی دستاوردهای چشم‌گیری داشته‌اند.

گولیرمو دی آندا، باستان‌شناسی از موسسه ملی انسان‌شناسی و تاریخ مکزیک (INAH)، در بیانیه‌ای گفت:

این غار وسیع، برجسته‌ترین مکان باستانی غرق شده جهان است. در این غار، صدها شی باستانی وجود دارند که در میان آن‌ها شواهدی از اولین مهاجران آمریکا، همچنین گونه‌های منقرض شده و تمدن مایا به چشم می‌خورد.

دی آندا، سرپرست پروژه سفره‌آب بزرگ مایا (GAM) است، پژوهشگران این پروژه، طی چندین دهه‌ی اخیر مشغول کاوش غارهای زیرآبی در ایالت کوینتانا، مکزیک در شبه جزیره یوکاتان بوده‌اند. در این منطقه که در سواحل دریای کارائیب واقع شده است، شبکه‌ی شگفت‌انگیزی متشکل از ۳۵۸ غار زیرآبی وجود دارد که وسعتی  حدود ۱۴۰۰ کیلومتری از تونل های آب شیرین را زیر سطح خود پنهان کرده است. کشف جدید، غار زیرآبی بسیار بزرگی است که به عقیده برخی از پژوهشگران ممکن است، در واقع دو شبکه‌ی غار زیر آبی باشد.

باستان‌شناسان شواهدی از انسان‌های اولیه، گونه‌های منقرض شده و اشیایی متعلق به تمدن مایاها را در این غار کشف کرده‌اند.

اما پژوهشگران با کشف جدید، دریافتند که غار به‌تازگی کشف‌شده که سان اکتون (Sac Actun) نام دارد، غار کاملا مجزایی است و با طول ۳۴۷ کیلومتر، بزرگ‌ترین غار زیر آبی جهان محسوب می‌شود. اما پژوهشگران می‌گویند که اکتشافات آن‌ها هنوز به پایان نرسیده است. به‌گفته‌ی آن‌ها، ممکن است، با اکتشافات بیشتر مشخص شود که طول این غار غرق شده حتی بیشتر از این است.

کشاورزان اولیه چگونه زمین را به خدمت خود در آوردند
مشاهده

کشف بزرگ‌ترین غار غرق شده جهان در مکزیک

دی آندا به رسانه‌های مکزیکی گفت:

ما بیش از ۱۰۰ شی باستان‌شناسی را ثبت کرده‌ایم که شامل بقایای گونه‌های منقرض شده، انسان‌های اولیه، اشیایی متعلق به تمدن مایاها هستند. این کشف جدید،  دید عظیم و شگفت‌انگیزی برای درک شهرهای باستانی، نحوه گسترش تمدن مایا به ما می‌دهد که در نهایت می‌تواند ما را قادر به درک روشن آیین‌ها، معابد و شهرهای باستانی پیش از ورود اسپانیایی‌ها به قاره آمریکا کند.