وداع با کپلر، عمر تلسکوپ فضایی استثنایی ناسا به پایان رسید

وداع با کپلر، عمر تلسکوپ فضایی استثنایی ناسا به پایان رسید

تلسکوپ فضایی کپلر، فضاپیمای پیشگامی که به اکتشاف هزاران سیاره در آن سوی منظومه‌ی خورشیدی کمک کرد، در بعداز ظهر روز سه‌شنبه به نقطه‌ی پایان ماموریت خود رسید و ناسا به‌صورت رسمی با آن وداع کرد. این فضاپیما، پس از سال‌ها فعالیتی که فراتر از ماموریت اولیه‌ی چهار ساله‌اش بود، سرانجام به سبب اتمام سوخت از کار افتاد.

مهندسان تابستان امسال دریافتند که کپلر تقریبا خالی از سوخت شده است. آن‌ها در آن زمان، این تلسکوپ فضایی را برای مدت کوتاهی در حالت ایمن قرار دادند تا بر دریافت اطلاعات علمی به‌دست‌آمده توسط آن متمرکز شوند. مهندسان سپس موفق به راه‌اندازی کپلر و جمع‌آوری اطلاعات بیشتر از آن شدند؛ اما آن‌ها در همان زمان می‌دانستند که این فضاپیما تقریبا به پایان عمر خود نزدیک شده است.

کپلر به همراه سوخت کافی به فضا پرتاب شد تا بیش از ۶ سال دوام بیاورد؛ اما در عمل ۹ سال عمر کرد. چارلی سوبِک، مهندس سیستم پروژه برای فضاپیمای کپلر می‌گوید: «ما کپلر را پر از سوخت کردیم تا امکان فعالیت هرچه بیشتر را به آن بدهیم».

اکنون با خالی شدن مخزن سوخت، ناسا تصمیم گرفت تا به‌صورت رسمی، تلکسوپ فضایی کپلر را بازنشسته کند. این تلسکوپ در حال حاضر در یک مدار ایمن دور از زمین قرار دارد. مهندسان این هفته یا هفته‌ی آینده با هدف غیرفعال‌سازی فرستنده و دیگر ابزارهای کپلر، فرمانی را به این فضاپیما ارسال و آن را خاموش و شناور در مدارش رها خواهند کرد.

کپلر در سال ۲۰۰۹ طی ماموریتی به فضا پرتاب شد تا سیاره‌های خارج از منظومه ی شمسی را که با عنوانسیارات فراخوشیدی نامیده می‌شوند، پیدا کند. در آن زمان، سیارات فراخورشیدی بسیار کمی شناسایی شده بودند؛ در نتیجه کپلر فضای ناشناخته را به‌دقت رصد می‌کرد. هنگامی که این تلسکوپ فضایی به فضا پرتاب شد، معجزه‌ی مهندسی علمی محسوب می‌شد. کپلر با حساسیت فوق بالای خود سیاره‌ها را با دنبال کردن مسیر عبور آن‌ها از برابر ستاره مرکزی ردیابی می‌کرد؛ گذری که باعث افت نور ستاره به مقدار بسیار کم می شد.

ویلیام بروکی، پژوهشگر بازنشسته‌ی کپلر روز گذشته در کنفرانسی مطبوعاتی گفت:

عملکرد کپلر به تلاش برای شناسایی خزیدن یک کک روی چراغ جلوی خودرویی شباهت داشت که در فاصله‌ی ۱۶۰ کیلومتری قرار دارد.

کپلر در نخستین سال‌های فعالیت خود، به‌شدت عملکرد موفقیت‌آمیزی داشت. این تلسکوپ در بخشی به‌خصوص از آسمان به دنبال سیارات می‌گشت و بر گذرهای ۱۵۰ هزار ستاره نظارت می‌کرد. اما در سال ۲۰۱۲، برخی از تجهیزات روی فضاپیما که آن را ثابت نگاه می‌داشتند، دچار نقص شدند. سال بعد، وضعیت بدتر شد و پژوهشگران نگران آن شدند که مبادا این فضاپیما به پایان مسیر خود رسیده باشد. با این حال در انتهای ۲۰۱۳، مهندسان به راه‌حلی دست یافتند که با استفاده از فشار نور خورشید بتوان تعادل فضاپیما را مجددا برقرار کرد. آن‌ها با استفاده از خورشید توانستند فضاپیما را برای مدت ۸۳ روز ثابت نگاه دارند. این موفقیت به ناسا امکان داد تا ماموریت تازه‌ای را با کپلر به نام K2 آغاز کنند.

کپلر و کی ۲ به پژوهشگران کمک کردند تا دریابند که سیارات به‌طرزی باورنکردنی بسیار رایج‌تر از ستارگان هستند. در طی این ماموریت‌های ناسا در مجموع وجود ۲۶۸۱ سیاره کشف و تایید شد. کپلر همچنین افت‌های نوری بسیار زیادی را در پیرامون ستارگانی شناسایی کرد که می‌تواند تایید‌کننده‌ی وجود سیارات بیشتر باشند. بسیاری از این جهان‌ها اندازه‌ای تقریبا بین زمین و نپتون دارند که برخلاف هرگونه مشاهده‌ای در منظومه‌ی شمسی است.

تمام داده‌هایی که کپلر با موفقیت جمع‌آوری کرد، به‌صورت ایمن به زمین فرستاده شدند و دانشمندان در سال‌های پیش‌رو به مطالعه روی آن‌ها ادامه خواهند داد. با این حال، اطلاعات جدیدی نیز در راه هستند. در حال حاضر، چندین ماموریت شکار سیارات فراخورشیدی در حال توسعه هستند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به تلسکوپ فضایی جیمز وباشاره کرد که با تاخیر زیادی در پرتاب مواجه شده است. خوشبختانه، تلسکوپ دیگری هم‌اکنون در فضا مشغول فعالیت است و برای ادامه‌ی ماموریت کپلر آمادگی دارد. ناسا ابتدای امسال، ماهواره نقشه‌بردار فراخورشیدی گذران (TESS) را به فضا پرتاب کرد. این ماهواره نخستین تصویر علمی خود را در ماه اوت ثبت کرد و تا ماه سپتامبر موفق به شناسایی دو سیاره‌ی بالقوه شد.

ماهواره نقشه‌بردار فراخورشیدی گذران برای رسیدن به سطح فعالیت کپلر هنوز راه درازی را در پیش دارد. اما TESS یا ماهواره‌ای دیگر یک روز در آینده‌ای نه‌چندان دور سرانجام جایگاه کپلر را به‌عنوان حکمران بی‌قید و شرط کاوشگران سیارات تصاحب خواهد کرد. در سال‌های آینده، تلسکوپ‌های قدرتمند بیشتر تصاویر واضح‌تر و باجزئیات‌تر از نمونه‌های ثبت‌شده با کپلر به زمین ارسال خواهند کرد. پیشرفت‌های صورت‌گرفته در رایانش به دانشمندان کمک خواهد کرد تا جهان‌های بیشتری را کشف کنند و تصویر واضح‌تری از کهکشان به‌دست آورند.

میراث کپلر، گسترش پیوسته‌ی درک ما از کیهان است. پل هرتز، مدیر بخش اخترفیزیک‌شناسی ناسا می‌گوید: «اکنون به لطف کپلر، تصور ما از کیهان تغییر کرده است». کپلر تنها کاوشگر سیارات فراخورشیدی نخواهد بود؛ اما نخستین تلسکوپ فضایی مختصص در این امر بود و روش تازه‌ای را برای مشاهده‌ی جایگاهمان در کیهان به دنیا داد. بروکی در این باره می‌گوید:

کپلر دروازه‌ی اکتشاف کیهان را به سوی ما باز کرد.