در کنفرانس بن آلمان برای تغییرات اقلیمی چه تمهیداتی اندیشیده شد

شنبه‌ی این هفته، شهر بن در آلمان میزبان بیست‌‌‌ و سومین کنفرانس کنوانسیون چارچوب سازمان ملل در مورد تغییرات اقلیمی بود. در این کنفرانس دستاوردهایی به تصویب رسید که راه را برای اجرای قوانین مربوط به توافق‌نامه‌ی پاریس در سال آینده هموار کند.

نمایندگان پس از به نتیجه رسیدن برای حفظ این روند به‌مدت یک سال دیگر (که شاید به حفظ کره‌ی زمین کمک کند)، به یکدیگر تبریک گفتند و از کشورها خواستند که برای مقابله با خطرات احتمالی بیشتر تلاش کنند. شیه زنهوا، مذاکره‌کننده‌ی اصلی چین گفت:

تغییرات اقلیمی یک چالش جهانی است. توافق‌نامه پاریس به این حرکت جهانی و تاریخی برای مقابله با تغییرات اقلیمی، سرعت بخشیده است و این حرکت برگشت‌پذیر نیست.

این کنفرانس تعدادی از مشکلات و مسائل کشورهای آسیب‌پذیر را حل کرد؛ ولی بسیاری از تصمیمات سخت و پیچیده هم به سال ۲۰۱۸ موکول شدند. در ادامه به مشکلاتی که در بن حل شد و همچنین راه‌کارهای پیش رو در سال آینده می‌پردازیم.

مسائل بزرگ هنوز حل نشده است

انتظار می‌رفت کشورهای حاضر در کنفرانس، تصمیمات بزرگی برای این دوره از کنفرانس بگیرند. هدف این دیدارها همیشه این بوده است که کشورها قوانینی پیش‌نویس کنند و به فرآیندها و اهداف مهم در توافق‌نامه پاریس جامه عمل بپوشانند.

در توفق‌نامه‌ی پاریس در سال ۲۰۱۵، حدودا ۲۰۰ کشور تعهد دادند که انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را مهار کنند. همچنین کشورهای ثروتمند متعهد شدند که هر ساله حداقل ۱۰۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۰ به کشورهای فقیر کمک مالی کنند تا این کشورها انرژی پاک تولید کنند و در مقابل بلاهای طبیعی آماده شوند.

مذاکره‌کنندگان گفتند که پیشرفت‌هایی در زمینه‌ی گسترش توافق‌نامه داشتند؛ مخصوصا در بهبود قوانینی که قرار بود به شناسایی کشورهایی که به تعهدشان عمل کرده‌اند، کمک کند. اما کشورها با این وجود باید قوانینی طراحی و تصویب کنند که آن‌ها را در رسیدگی به مشکلات بزرگ‌تر تغییرات اقلیمی در سال ۲۰۱۸ کنترل و مدیریت کند. سال ۲۰۱۸ کشورها باید مقدار پیشرفتشان در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را به‌طور رسمی گزارش بدهند. این مجموعه قوانین باید تا کنفرانس سال آینده در کاتوویتس لهستان تکمیل شود.

ایالات متحده از پایبندی به این توافق‌نامه چشم‌پوشی می‌کند

بعد از اینکه ترامپ در ژوئن اعلام کرد که آمریکا در سال ۲۰۲۰ از توافق‌نامه کنار خواهد کشید، بسیاری ترسیدند که این گفته‌ی او، باعث خراب شدن گفت‌وگوی‌های امسال شود. اما این اتفاق نیفتاد.

مسئولان کاخ سفید در بن، با ارائه‌ی گفت‌گویی برای ارتقاء سوخت‌های فسیلی و قدرت اتمی، خشم طرافداران محیط زیست را برانگیختند. اما در پشت صحنه، تیمی از مذاکره‌کنندگان وزارت امور خارجه حضور داشتند که برای همکاری با سایر کشورها در مورد جزئیات سیاست بین‌المللی تلاش کردند.

این مذاکره‌کنندگان روی چین، هند و سایر کشورهای درحال‌توسعه فشار آوردند تا آنجایی که می‌توانند در مورد گزارش‌های خود در مورد کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای شفاف‌سازی کنند. اما از طرف دیگر پیشنهادهای کشورهای فقیرتر را مبنی بر اینکه کمک کامل‌تری به آن‌ها شود را رد کردند. حتی خشم کشورهای درحالت‌وسعه زیادتر شد؛ چراکه ترامپ اعلام کرد آمریکا دیگر به گرین کلایمیت فاند، برای کاهش گرمایش جهانی کمک نخواهد کرد.

رهبران جزایر ناامید شدند

جمهوری جزایر فیجی، میزبان رسمی گفت‌وگوهای امسال بود. سازمان‌دهندگان و برگزارکنندگان این کنفرانس تلاش کردند به‌جای برگزاری کنفرانس در شهر بن آلمان، این کنفرانس را در یکی از جزایر استوایی اقیانوس آرام برگزار کنند؛ اما رهبران جزایر و سایر کشورهای آسیب‌پذیر از کمک کشورهای ثروتمند به کشورهای آسیب‌پذیر در مقابل تغییرات اقلیمی، ابراز ناامیدی کردند.

مذاکره‌کنندگان گروهی از کارشناسان فنی تشکیل دادند تا مسئله را مورد بحث و بررسی قرار دهند. این مسئله که به «مسئله‌ی خسارت و آسیب» مشهور است، مورد استقبال رهبران جزایر قرار گرفت. برخی از رهبران گفتند که از وجود برنامه‌های بیشتر برای ارتقاء سطح ایمنی جزایر خوشحال می‌شوند. ولی آن دسته از رهبرانی که در خطوط اولیه‌ی آسیب‌ها قرار دارند و زودتر از بقیه نابود می‌شوند، اعلام کردند که از تأخیر در رساندن پول به آن‌ها که مهم‌ترین خواسته آن‌ها است، خسته شده‌اند. تامی رمینگسائو، رئیس‌جمهور مجمع الجزایر پالائو گفت:

مسئله مرگ و زندگی ما در میان است. کمک کردن به جزایر و سایر نقاطی که توسط تغییرات اقلیمی تهدید می‌شوند، یک درخواست اخلاقی و نیازمند یک پاسخ اخلاقی است.

زغال‌ سنگ بر مذاکرات سایه انداخته است

دنیا هنوز در حال درگیری با وابستگی‌اش به کثیف‌ترین سوخت‌های فسیلی است. دانشمندان روز دوشنبه گزارش کردند که انتشار کربن‌ دی‌اکسید پس از ۳ سال بدون تغییر، به احتمال زیاد در سال ۲۰۱۷ افزایش خواهد یافت و دلیل اصلی آن، بازگشت چین به مصرف دوباره‌ی زغال‌سنگ است. مصرف زغال‌سنگ تنها مخصوص چین نیست.

آلمان هم در حال گسترش عملیات استخراج معادن زغال‌سنگ قهوه‌ای است. با وجود اینها، نشانه‌هایی وجود دارد حاکی از اینکه، مصرف بی‌رویه‌ی زغال‌سنگ به‌زودی متوقف خواهد شد. آژانس انرژی بین‌المللی گزارشی ارائه کرد که نشان می‌داد مصرف زغال سنگ کم خواهد شد و کشورها به منابع پاک‌تر از برق مثل گاز طبیعی، انرژی باد و انرژی خورشیدی روی خواهند آورد. روز پنجشنبه ۱۹ کشور اعلام کردند که تا سال ۲۰۳۰ کاملا مصرف زغال‌سنگ را متوقف خواهند کرد. البته این اعلام آن‌ها حالت نمادین داشت؛ چراکه آن‌ها در حال حاضر هم از زغال‌سنگ استفاده نمی‌کنند.

دنیا هنوز از اهداف مربوط به اقلیم خود بسیار دور است

کشورها در توافق‌نامه پاریس عهد کردند که  گرمایش جهانی را تا دو درجه‌ی سانتی‌گراد از زمان انقلاب صنعتی کاهش دهند. همه در شهر بن اعتراف کردند که کشورها هنوز از این هدف بسیار دور هستند. تعهدهای فعلی برای محدود کردن انتشار گازهای گلخانه‌ای از افزایش ۳ درجه‌ای گرمایش جهانی جلوگیری می‌کند. اگر دنیا ۳ درجه گرم شود، خطوط ساحلی شکل دیگری می‌گیرند، بسیاری از جزایر زیر آب می‌روند و دوره‌ای جدید از موج‌های کشنده گرمایی، سیل‌ها و خشکسالی‌ها دنیا را فرا می‌گیرد.

با این حال، کشورهای کمی بدعت‌های جدیدی برای جلوگیری از انتشار ریزگردها ارائه داده‌اند. برخی امیدوار هستند که چین در برنامه‌ی تجاری خود در مورد انتشار ریزگردها تجدید نظر کند؛ ولی این کار هم با تأخیر مواجه شده است. طرفداران محیط زیست به آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، فشار آوردند تا جدولی زمانی برای متوقف کردن مصرف زغال‌سنگ آلمان تنظیم کند؛ اما او به‌سادگی اعلام کرد که در حال رسیدگی به موضوعات مهم‌تر است و تصمیم دارد دولتی جدید پایه‌گذاری کند.

اکثر کشورها تا سال‌های آتی صبر خواهند کرد تا نحوه‌ی کمک‌رسانی خود را تعیین و مشخص کنند. دیپلماسی خیلی آهسته پیش می‌رود.