نگاهی کلی به تعهدنامه‌ اقلیمی پاریس و مروری بر بندها و اهداف آن

دوازدهم دسامبر ۲۰۱۵، ۱۹۵ کشور در پایتخت فرانسه گرد آمدند تا نخستین قرارداد جهانی در حوزه‌ی اقلیم را به نتیجه برسانند. هدف تعهدنامه‌ی پاریس، جلوگیری از رخ دادن بدترین حالت‌های گرمایش جهانی است.

از زمانی که فلسطین به قرارداد اقلیمی سازمان ملل متحد و تعهدنامه‌ی پاریس پیوست، تعداد کشورهای متعهد به این قرارداد به ۱۹۶ رسیده است.

در ژوئن ۲۰۱۶، دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، اعلام کرد که ایالات متحده از قرارداد پاریس خارج خواهد شد. باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین ایالات متحده، این قرارداد را سال پیش از آن امضا کرده بود.

ایالات متحده تنها کشوری است که از معاهده‌ی پاریس خارج شده است؛ البته این کشور نمی‌تواند تا نوامبر ۲۰۲۰ به‌صورت رسمی خارج شود.

هدف

کشورها در تعهدنامه‌ی پاریس توافق کرده‌اند که گرمایش جهانی نسبت به دوران پیش از انقلاب صنعتی، بیش از دو درجه سلسیوس افزایش پیدا نکند. آن‌ها تلاش خواهند کرد تا افزایش دما در حد ۱.۵ درجه‌ی سلسیوس باقی بماند.

هدف‌گذاری پایین‌تر به سبب درخواست کشورهای فقیر و جزیره‌ها بوده که خطر تأثیرات اقلیمی مانند افزایش سطح آب برای آن‌ها بسیار زیاد است.

کارشناسان می‌گویند نگه داشتن افزایش دما زیر دو درجه‌ی سلسیوس هدفی بسیار بلندپروازانه است و تنها در صورتی عملی خواهد شد که نشر گازهای گلخانه‌ای ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی، بلافاصله و به‌ میزان گسترده، کاهش یابد.

بر اساس وعده‌های داوطلبانه‌ی ملی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، کره‌ی زمین تا حدود سه درجه‌ی سلسیوس گرم‌تر خواهد شد. دانشمندان هشدار داده‌اند که این افزایش دما به معنای سیل‌های مکرر و شدید، خشکسالی و طوفان‌های گسترده است.

مسیر راه

امضاکنندگان قصد دارند انتشار گازهای گلخانه‌ای را در سریع‌ترین زمان ممکن کاهش دهند. براساس قرارداد پاریس، تا نیمه‌ی دوم قرن حاضر، انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی مانند تولید انرژی و کشاورزی و جذب گازهای گلخانه‌ای توسط منابع جاذب کربن، مانند جنگل‌ها باید در تعادل باشد.

کمیته علمی اقلیمی سازمان ملل متحد می‌گوید نشر گازهای گلخانه‌ای بین سال‌های ۲۰۱۰-۲۰۵۰ تا حدود ۴۰-۷۰ درصد کاهش یابد و تا سال ۲۱۰۰ به صفر برسد. تنها در این صورت است که کره‌ی زمین بیش از ۲ درجه‌ی سانتی گراد گرم نخواهد شد.

ردیابی پیشرفت

در سال ۲۰۱۸ و پس از آن هر ۵ سال یک بار، کشورها تأثیر کلی تلاش‌های خود را برای جلوگیری از گرمایش جهانی بررسی خواهند کرد. تعهدنامه‌ی پاریس از کشورها می‌خواهد و آن‌ها را مجبور می‌کند تا تعهدات خود در راستای قطع نشر گازهای گلخانه‌ای را تا سال ۲۰۲۰ و هر پنج سال پس از آن به‌روزرسانی کنند. برخی از کشورها مانند ایالات متحده هدف‌های خود برای محدود کردن انتشار گازهای گلخانه‌ای را برای ۲۰۲۵ و برخی دیگر کشورها برای ۲۰۳۰ تعیین کرده‌اند.

تأمین مالی

کشورهای ثروتمند موظف هستند برای کشورهای در حال توسعه کمک مالی فراهم کنند تا آن‌ها بتوانند تغییر پرهزینه‌ی منابع انرژی را مدیریت و در برابر تأثیرات تغییرات اقلیمی از خود محافظت کنند. کشورهای حمایتگر هر دو سال یکبار باید سطح مالی کنونی و میزان هدف‌گذاری‌شده را گزارش دهند.

تصمیمی غیر الزام‌آور این معاهده را همراهی می‌کند که بر اساس آن، کمک‌های مالی ۱۰۰ میلیارد دلاری کشورهای ثروتمند تا سال ۲۰۲۰، به‌عنوان کف کمک‌های مالی تعیین شده است و کمک‌های مالی باید از این مقدار بیشتر باشد. این مقدار باید تا سال ۲۰۲۵ به‌روز شود.

با توجه به روند فعلی کمک‌های مالی و وام‌های اقلیمی از سمت دولت‌ها، کمک‌های مالی عمومی تا سال ۲۰۲۰ به ۶۷ میلیارد دلار خواهد رسید. ایالات متحده متعهد شده بود که سه میلیارد دلار به صندوق اقلیم سبز بپردازد. از این مقدار یک میلیارد در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما پرداخت شده بود. ترامپ اعلام کرده است که به تعهدهای مالی عمل نخواهد کرد.