بستن
0 محصول
مشاهده سبد خرید
دانشمندان اثراتی از آب جاری روی سطح مریخ پیدا کرده‌اند
فریبا نظامیوند
1397-08-28
گروهی از دانشمندان به رهبری دانشگاه اپن، نشانه‌هایی از آب منجمد ذوب‌شده بر سطح مریخ پیدا کرده‌اند. این موضوع بر خلاف اوضاع آب‌وهوایی کنونی مریخ است؛ زیرا مریخ در حدی سرد است که یخ نمی‌تواند ذوب شود.
دانشمندان سیاره‌شناس از دانشگاه‌ه اوکلاهاما، با همکاری دانشگاه دوبلین، دانشگاه کمبریج و دانشگاه نانتس، برجستگی‌ها‌ی باریک و طویلی از رسوب سنگ‌ریزه یا شن در جریان آب یخچال‌ها شناسایی کرده‌اند. بر خلاف آب‌وهوای سرد سیاره، یک باریکه از شن‌ها‌ی رسوبی مشاهده می‌شود که از زیر آن‌ها آب رد شده است. این اتفاق در حدود ۱۱۰ میلیون سال پیش رخ داده است.
رهبر این پروژه‌ی تحقیقاتی، فرنس بوچر، محقق دکتری در علم سیاره‌شناسی، اهمیت این کشف را توضیح می‌دهد:
توده‌ها‌ی یخ روی مریخ کجا و به چه شکل هستند؟
مریخ مانند زمین دو قطب پوشیده از کوه‌ها‌ی یخی بزرگ و یخچال‌ها‌ی عظیم دارد و در استوا‌ی آن هیچ یخی روی سطح موجود نیست. فضا‌ی بین قطب‌ها و استوا را هزاران توده‌ی یخی مشابه کوهستان‌ها‌ی زمین پر کرده است. این توده‌ها‌ی یخی که در عرضهای جغرافیایی میانه واقع شده‌اند، در مرکز توجه ما قرار دارند و معمولا با خاک و مواد دیگر با قطر تقریبا یک متر پوشانده شده‌اند.
تفکر دانشمندان در گذشته چگونه بوده است؟
همیشه باور ما بر این بوده که دمای مریخ در عرضهای جغرافیایی میانی آنقدر سرد است که توانایی ذوب کردن یخ‌ها را ندارد؛ چرا که دمای میانگین سطح مریخ چیزی حدود منفی ۵۵ درجه‌ی سانتی‌گراد است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که شاید فعالیت‌ها‌ی آتش‌فشانی زیر سطح مریخ و گرمای ناشی از حرکت تکه‌ها‌ی یخ، باعث ذوب شدن یخ‌ها در محل‌ها‌ی مورد نظر در گذشته شده باشد.
باریکه‌ها‌ی طویل شنی دقیقا چه هستند؟
اساسا آب حاصل از ذوب شدن یخ‌ها، از میان یخچال‌ها و توده‌ها‌ی یخی می‌گذرد و تونل‌ها‌یی درون آن‌ها ایجاد می‌کند. این تونل‌ها سپس به‌وسیله‌ی ته‌نشینی موادی مثل ریگ، سنگ و شن پر می‌شوند. زمانی که یخچال‌ها و توده‌ها‌ی یخی به حالت اولیه‌ی خود برمی‌گردند، این مواد ته‌نشین‌شده یک باریکه برجای می‌گذارند.
آیا در حال حاضر آب مایع روی سطح مریخ جریان دارد؟
امروزه هیچ نشانه‌ای از وجود آب مایع زیر توده‌ها‌ی یخی وجود ندارد؛ ولی پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مکان‌ها‌ی خاصی روی مریخ وجود دارند و در این مکان‌ها شرایط برای ذوب شدن یخ‌ها به وجود می‌آید.
باریکه‌ها‌ی شنی باقی‌مانده چه اطلاعاتی می‌توانند درباره‌ی شرایط محیطی مریخ در تاریخ زمین‌شناختی آن به ما بدهند؟
تاکنون، تنها دو باریکه‌ی شنی در عرضهای میانی روی سطح مریخ کشف شده است. هر دو باریکه بین ۱۱۰ تا ۱۵۰ میلیون سال پیش شکل گرفته‌اند که این مدت‌زمان بسیار کمی برای زمین‌شناسان است و در شکاف‌ها‌ی بسیار عمیقی واقع شده‌اند و می‌توانند توضیح دهند که چرا برخلاف هوای بسیار سرد روی سطح مریخ، این مقدار یخ ذوب شده است. درست مانند شکاف‌ها و دره‌ها‌ی روی زمین، بر این باور هستیم که فعالیت‌ها‌ی آتش‌فشانی زیرسطحی، باعث گرم شدن بستر یخ‌ها و ذوب شدن آن‌ها شده است.
اهممیت این مسئله برای انسان چیست؟
اگر سرانجام انسان بتواند به مریخ سفر کند، یخچال‌ها‌ی عرضهای میانی می‌تواند منبع مهمی برای فضانوردان برای تبدیل یخ به آب باشد.
زندگی روی مریخ چطور؟ آیا این توده‌ها‌ی یخ در عرضهای میانی می‌توانند حاوی حیات باشند؟
شرایط روی مریخ کاملا برای زندگی نامناسب است و تا به‌حال نمی‌دانیم که آیا زمانی زندگی روی این سیاره وجود داشته است یا نه. همچنین بعید به نظر می‌رسد که در این توده‌ها‌ی یخی، زندگی در حال حاضر یا قبلا وجود داشته است. با این حال مثل مناطق سرد روی زمین، بستر یخ‌ها می‌تواند پناه‌گاه امنی برای زندگی میکروبی باشد.
توده‌ها‌ی یخی سطح مریخ می‌توانند پوشش مناسبی برای در امان نگه داشتن بستر یخ‌ها از تابش‌ها‌ی کیهانی و دیگر تأثیرات بیرونی باشند. اگر زمانی زندگی روی مریخ یافت شود، قطعا به خاطر وجود یخ‌ها به‌عنوان پوشش حفاظتی خواهد بود.
نتایج این تحقیق در مجله‌ی Geophysical Research منتشر شده است.
