شناسایی دنباله مغناطیسی منحصربه‌فرد در مریخ توسط ناسا

ناسا یک دنباله‌ی مغناطیسی نامرئی و پرپیچ‌وتاب را در امتداد مریخ شناسایی کرده است. این دنباله در حین گردش به دور خورشید و بر اثر برخورد بادهای خورشیدی شکل می‌گیرد و شاید بتواند توضیح بیشتری در مورد چگونگی روند هدایت شدن محتویات اتمسفر مریخ به فضا و پایدار نبودن آن پیش روی ما بگذارد.

این شناسایی منحصر‌به‌فرد توسط مشاهدات به‌دست‌آمده از فضاپیمای MAVEN انجام شد و نشان می‌دهد که میدان مغناطیسی سیاره‌ی سرخ به چه شکلی می‌تواند عملکردی متفاوت از میدان مغناطیسی کلی پیرامون زمین از خود نشان دهد.

به‌گفته‌ی دانشمندان، در مرکز پرواز فضایی گودارد ناسا در مریلند، تعاملات بین میدان مغناطیسی و بادهای خورشیدی و بسته‌های مغناطیسی برجای‌مانده روی مریخ، می‌تواند ذرات موجود در اتمسفر سیاره را در مسیر فرار به‌سوی فضا قرار دهد. گینا دیبارسکیو، یکی از اعضای این تیم می‌گوید:

 ما پی بردیم که دنباله‌ی مغناطیسی مریخ در منظومه‌ی خورشیدی منحصر‌به‌فرد است.

این دنباله، به میدان مغناطیسی یافت‌شده در زهره به‌عنوان سیاره‌ای که از خود میدان مغناطیسی ندارد یا همچنین به زمین که توسط میدان مغناطیسی داخلی خود احاطه شده است، شباهت ندارد؛ بلکه در عوض، دارای حالتی ترکیبی از دو مورد فوق است.

بادهای خورشیدی از گازهای رسانای الکتریکی رهاشده از خورشید تشکیل شده‌اند؛ همان پدیده‌ای که گمان می‌رود در میلیاردها سال پیش باعث از میان رفتن اتمسفر مریخ شده باشد. در حال حاضر، همان بادهای مشابه باعث ایجاد اثر مغناطیسی منحصر‌به‌فردی می‌شوند.

باد‌های خورشیدی، میدان مغناطیسی مختص به خود دارند و اگر آن‌ها در ناحیه‌ای از مریخ با جهت‌گیری مغناطیسی مخالف قرار گیرند، باعث ایجاد اثری به نام اتصال مجدد مغناطیسی می‌شوند. اینجا است که این پیچ‌و‌تاب نامرئی اتفاق می‌افتد. دیبارسکیو می‌گوید:

مدل ما پیش‌بینی کرده است که اتصال مجدد مغناطیسی باعث پیچ خوردن ۴۵ درجه‌ای امواج مغناطیسی مریخ شود. این مقداری است که از جهت میدان مغناطیسی ساخته‌شده توسط بادهای خورشیدی انتظار می‌رود.

وقتی که ما این پیش‌بینی‌ها را با داده‌های به‌دست‌آمده از MAVEN در جهت میدان‌های مغناطیسی مریخ و خورشید مقایسه کردیم، آن‌ها در سازگاری و هماهنگی بسیار خوبی بودند.

اتصال مجدد مغناطیسی همچنین می‌تواند بخش بیشتری از اتمسفر فعلی نازک سیاره را به‌سوی فضا هدایت کند؛ زیرا یون‌های دارای بار الکتریکی در اتمسفر فوقانی سیاره، به میدان مغناطیسی ایجاد‌شده توسط دنباله‌ی یادشده پاسخ می‌دهند.

به گزارش ناسا، دنباله‌ی مغناطیسی در اصل این ذرات را به مسیری می‌برد تا با استفاده از انرژی ایجادشده توسط اتصال مجدد مغناطیسی، بتوانند جریان اصلی سیاره را دنبال کنند؛ مانند یک کش لاستیکی که به‌طور ناگهانی به محل اولیه‌ی خود برمی‌گردد.

از آنجایی که فضاپیمای MAVEN به‌طور مداوم در حال تغییر مدار خود نسبت به خورشید است، قادر بوده میدان مغناطیسی مریخ را به‌طور کامل نقشه‌برداری کند و نقشه‌ای از شکل‌گیری دنباله‌ی مغناطیسی و میدان مربوط به بادهای خورشیدی و نوسان آن‌ها ترسیم کند.

محققان در ادامه، می‌خواهند علاوه بر مگنتومتر، از ابزارهای موجود در MAVEN، برای تأیید تأثیر میدان مغناطیسی مجاور در کاهش اتلاف انرژی و بررسی میزان این تأثیر در صورت وجود، استفاده کنند.

در صورتی که ما قصد پا گذاشتن روی مریخ در سال‌های آینده داشته باشیم، هر بخش از این اطلاعات می‌تواند برایمان بسیار حیاتی و مهم باشد. موضوع نبودن اتمسفر مناسب در مریخ یکی از موانع اصلی در مسیر اهداف انسان‌ها برای کلونیزه کردن این سیاره است. دیبارسکیو می‌گوید:

مریخ در عین پیچیده بودن، واقعا جالب است.

دستاوردهای این تحقیق در نشست سالانه‌ی انجمن علوم ستاره‌شناسی آمریکا در زمینه‌ی علوم سیاره‌ای، در یوتا ارائه شده است.