ناسا با نزدیک شدن مأموریت‌های مریخ، خطرات تابش‌های فضایی را ارزیابی می‌کند

هم اکنون دانشمندان و فضانوردان ناسا خود را برای آغاز مأموریت‌های سرنشین‌دار مریخ آماده می‌کنند و زمان اندکی نیز تا آغاز این پروژه‌ی بسیار بزرگ باقی مانده است. مادامی که این افراد خود را آماده می‌کنند، برنامه‌ی پژوهشی انسانی ناسا (HRP) در تلاش است تا راهی مؤثر را برای محافظت از انسان در برابر تابش‌های کیهانی بیابد. تابش‌های مضر کیهانی، یکی از خطراتی هستند که انسان‌ها را در فضا تهدید می‌کنند.

تابش فضایی

تابش فضایی، یکی از اصلی‌ترین خطراتی است که سلامت انسان‌ها را به محض ورود به فضا تهدید می‌کند. در حال حاضر خدمه‌ی مأموریت پنجم HI-SEAS با موفقیت تمرین‌های جداسازی را پشت سر گذاشته‌اند و دانشمندان جهان نیز منتظر ارائه به‌روزرسانی‌های بیشتر از مأموریت مریخ اسپیس‌ایکس هستند. در این زمان، اعضای برنامه‌ی پژوهشی ناسا سخت در تلاش هستند تا از بدن انسان در مقابل آسیب‌های وارد شده از سوی تابش فضایی محافظت کنند.

تونی اسلابا، فیزیک‌دان پژوهشی ناسا، می‌گوید:

تعیین میزان آسیب وارد شده به سلامتی فضانوردان که یکی از عواقب قرارگیری آن‌ها در معرض تابش‌های کیهانی است، کاری بسیار دشوار و پیچیده است. این‌که بخواهیم تعیین کنیم دقیقاً چه مقدار از تابش با بافت‌ها و سلول‌ها تعامل داشته، فرآیندی زمان‌بر خواهد بود. دشوارتر از این کار، تعیین اثرات بلند مدت قرار گرفتن در معرض تابش فضایی بر سیستم بیولوژیکی و بروز بیماری‌های متعدد است.

تابش، می‌تواند تقریباً به هر سلولی از بدن آسیب برساند. به همین دلیل، واحد HRP ناسا، طیف وسیعی از پیامدهای سلامتی دراز مدت قرارگیری در معرض تابش را بررسی می‌کند. به عنوان مثال، این واحد اکنون روی بروز بیماری‌هایی نظیر سرطان و عوارض تابش روی سیستم‌های عصبی مرکزی و عروقی تحقیق می‌کند. تابش فضایی می‌تواند باعث تنگی عروق خونی و سفت شدن آن‌ها شود، به قلب آسیب برساند و با از بین بردن سلول‌های موجود در دیواره‌ی رگ‌های خونی، باعث بروز بیماری‌های قلبی عروقی شود. همچنین تابش فضایی می‌تواند با از بین بردن سریع نورون‌ها به گونه‌ای که بدن نتواند آن‌ها را تولید و جایگزین کند، به تکوین عصبی نیز آسیب جدی وارد کند. این موضوع می‌تواند منجر به کمبود حافظه و اختلالات شناختی شود.

پیتر گایدا از آزمایشگاه تابش فضایی ناسا وابسته به زیست‌شناسی، می‌گوید:

باید ابتدا پی برد که تابش فضایی با آسیب رساندن به دی‌ان‌ای، به کدام سلول‌ها نیز آسیب می‌رساند و شکاف‌هایی را در رشته‌های دی‌ان‌ای ایجاد می‌کند. سلول همیشه تلاش می‌کند که آسیب‌ها وارد شده را رفع کند؛ گاهی اوقات این تلاش مؤثر واقع می‌شود و گاهی اوقات خیر. حتی ممکن است که از بین بردن آسیب را نادیده بگیرد. ژن‌هایی که آسیب‌های آن‌ها برطرف نشده، می‌توانند دچار جهش شوند و با انباشته شده این جهش‌های سلولی در طول زمان، باعث بروز بیماری سرطان خواهند شد.

تابش فضایی، منحصر به فرد است

اگرچه قرار گرفتن در معرض تابش حتی روی زمین نیز می‌تواند چنین عواقبی داشته باشد؛ اما مطالعه روی تابش فضایی، یک چالش منحصر به فرد است.

تونی اسلابا در این خصوص می‌گوید:

در فضا، بیرون از جو زمین و میدان مغناطیسی محافظ آن، میدان‌های تابشی بسیار پیچیده‌ای از فوتون‌ها وجود دارد و تمام عناصری که در جدول تناوبی وجود دارند، به صورت انرژی‌هایی که با سرعت نور حرکت می‌کنند، به شما حمله‌ور می‌شوند. قرار گرفتن در معرض تابش فضایی، با قرارگیری در معرض تابش روی زمین (مانند قرار گیری در معرض تابش اشعه‌ی ایکس و گاما)، کاملاً متفاوت است.

واحد HRP هم اکنون در تلاش است تا راه‌حل‌هایی را برای محافظت از فضانوردان، به خصوص فضانوردانی که قرار است به زودی به مریخ سفر کنند، بیابد. در حال حاضر ایده‌هایی آینده‌نگرانه مانند راکت‌های بسیار سریع پیشنهاد شده‌اند تا مدت زمان سفر در فضا را کاهش دهند. اقدامات داریویی، محافظت از اقامت‌گاه‌ها و همچنین لباس‌های فضایی مقاوم و خودروهای انتقال دهنده‌ی مقاوم نیز از دیگر راه‌حل‌های پیشنهاد شده هستند.