یک سیارک، کارایی سامانه دفاعی ناسا را محک می‌زند

منظومه‌ی شمسی مملو از تکه‌های کوچک و بزرگی از سنگ‌ها است که در مدارهایی جداگانه با سرعت‌هایی متفاوت در حرکت هستند. زمین روزانه توسط صدها شهاب سنگ بمباران می‌شود که عمدتاً کوچک هستند و صحنه‌های بسیار زیبایی را در آسمان می‌آفرینند؛ اما این احتمال وجود دارد که یکی از سیارک‌های نسبتاً بزرگی که در منظومه‌ی شمسی وجود دارند، از مدار خود خارج شود و به طور اتفاقی به زمین برخورد کند و صحنه‌ی دلخراشی را رقم بزند.

برخورد سیارکی بزرگ به زمین، یک سناریوی آخرالزمانی است که وقوع آن به این زودی‌ها بعید به نظر می‌رسد؛ اما اگر احتمال وقوع یک چنین اتفاقی ۱ در ۱۰۰۰۰ نیز باشد، لازم است که ما همواره مراقب باشیم و آسمان را تحت نظر داشته باشیم. ناسا مدتی است که از سامانه‌ی دفاع سیاره‌ای خود صحبت می‌کند؛ اما تا به این لحظه آن را روی یک هدف واقعی آزمایش نکرده است. در ماه اکتبر ما شاهد عبور یک سیارک نسبتاً کوچک از فاصله‌ی چند هزار کیلومتری زمین خواهیم بود؛ بنابراین به نظر می‌رسد که اکنون دانشمندان ناسا یک هدف واقعی را برای آزمایش سامانه‌ی دفاعی خود پیدا کرده‌اند.

البته این سیارک بزرگ نیست و مردم نباید از عبور آن ترسی داشته باشند. این سیارک که با نام 2012 TC4 شناخته می‌شود، به صورت کاملاً ایمن از ارتفاع حدود ۶۸۰۰ کیلومتری سطح زمین عبور خواهد کرد. دانشمندان در حال حاضر نمی‌توانند فاصله‌ی عبور این سیارک از زمین را به صورت دقیق اعلام کنند و تنها یک مقدار تقریبی را پیش‌بینی کرده‌اند؛ زیرا این سیارک از سال ۲۰۱۲ تا به امروز، از میدان دید تلسکوپ خارج بوده است.

تصویری از سیارک 2012 TC4 به هنگام عبور از نزدیکی زمین

عرض این سیارک بین ۱۰ تا ۳۰ متر خواهد بود؛ بنابراین 2012 TC4 یک سیارک کوچک به شمار می‌رود. ستاره‌شناسان تا به امروز تنها یک بار این سیارک را دیده‌اند و آن هم در سال ۲۰۱۲ اتفاق افتاد. در آن زمان، این سیارک باز هم از کنار زمین عبور کرد و فاصله‌ی آن با زمین، بسیار کمتر از فاصله‌ی ماه بود. عبور این سیارک از کنار زمین در سال ۲۰۱۲ حدود هفت روز به طول انجامید؛ بنابراین ستاره‌شناسان تنها یک هفته فرصت داشتند تا زمان بازگشت دوباره‌ی این سیارک را محاسبه کنند.

با توجه به محاسبات انجام شده، به نظر می‌رسد که سیارک TC4 2012 در تاریخ ۱۲ اکتبر ۲۰۱۷ برابر با ۲۰ مهر ۱۳۹۶، باز هم از کنار زمین عبور خواهد کرد. پژوهشگران برای عبور این سیاره کاملاً آماده هستند؛ اما این‌بار تنها به به‌روزرسانی مشاهدات خود بسنده نمی‌کنند، بلکه می‌خواهند برخی از سامانه‌ها و تجهیزات دفاعی خود را روی آن آزمایش کنند.

مایکل کِلِی از ناسا که رهبری این گروه پژوهشی را عهده‌دار است، می‌گوید:

این‌بار به هنگام عبور سیارک، ما یک کار اضافه را نیز انجام خواهیم داد. ما قرار است از این سنگ آسمانی برای آزمایش شبکه‌ی جهانی جستجو و شناسایی سیارک استفاده کنیم. ما قرار است که اتحاد جهانی خود را در شرایط ویژه برای چگونگی نشان دادن واکنش در برابر تهدیدات سیارکی، مورد ارزیابی قرار دهیم.

این اولین‌بار است که پژوهشگران ناسا می‌خواهند از یک سنگ آسمانی واقعی برای آزمایش سامانه‌های دفاع سیاره‌ای خود استفاده کنند و ستاره‌شناسان سرتاسر جهان نیز در انجام این عملیات شرکت خواهند داشت.

اداره‌ی هماهنگی دفاع سیاره‌ای (PDCO) ناسا سال گذشته رسماً کار خود را آغاز کرد و هدف آن نیز تحت پوشش قرار دادن آسمان برای یافتن و از بین بردن اجرام آسمانی که به اندازه‌ی کافی بزرگ و نزدیک به زمین هستند و می‌توانند برای بشریت یک تهدید جدی به شمار بروند، خواهد بود. در اکتبر سال گذشته، سیستم‌های رصد فضایی این اداره، در مورد عبور غیرمنتظره‌ی یک سیارک از نزدیکی زمین هشدار دادند و توانستند زمان عبور، میزان خطر و موقعیت عبوری آن را پیش‌بینی کنند. این کار یک دستاورد بزرگ در امر دفاع از زمین در برابر تهدیدات فضایی به شمار می‌رود. این‌بار، پژوهشگران قصد دارند که توانایی‌های دفاعی خود را روی یک هدف واقعی آزمایش کنند.

ویشنو رِدی از دانشگاه آریزونا که قرار است در این آزمایش مشارکت داشته باشد، می‌گوید:

این یک تلاش گروهی است که ده‌ها رصدخانه، دانشگاه و آزمایشگاه از سرتاسر جهان در آن مشارکت می‌کنند. بنابراین ما می‌توانیم به نقاط قوت و ضعف خود در امر تشخیص و مشاهده‌ی اجرام نزدیک به زمین، پی ببریم.

اگرچه دانشمندان همگی به خوبی می‌دانند که 2012 TC4‌ قرار نیست به زمین برخورد کند؛ اما مدار حرکت آن به گونه‌ای است که فرصتی مناسب را برای آزمایش سامانه‌ها و تجهیزات ما به ارمغان خواهد آورد و می‌توانیم توانایی‌های خود را در امر ردیابی و پیش‌بینی مسیر اجرام نزدیک به زمین، تقویت کنیم.

پل چودس از مرکز مطالعه‌ی اجرام نزدیک به زمین ناسا، می‌گوید:

انجام این کار برای آن‌که رصدخانه‌ها بتوانند به محض عبور یک سیارک از نزدیکی زمین تلسکوپ‌های خود را روی آن ثابت کنند، لازم و ضروری است. همچنین یک کار جمعی باعث می‌شود که مشاهدات بعدی به صورت دقیق‌تر انجام شوند و تشخیص دقیق مدار حرکت یک سیارک ممکن می‌شود.

برخورد یک سیارک به زمین و ایجاد یک سناریوی آخرالزمانی دور از ذهن است؛ اما تلاش‌های ناسا برای شناسایی و فهرست‌بندی سیارک‌هایی که احتمال برخورد دارند، قابل ستایش است. هرچند نباید این را فراموش کرد که تنها یکی از همین سیارک‌ها بود که به زمین برخورد کرد و دایناسورها را به طور کامل منقرض کرد.

متأسفانه با وجود تمام تلاش‌هایی که به صورت گروهی برای شناسایی این تهدیدات انجام می‌شوند، در حال حاضر ما تقریباً هیچ کاری نمی‌توانیم در مقابل این تهدیدات انجام دهیم. به همین دلیل است که کارشناسان بارها به ما هشدار داده‌اند که پیش‌ از آن‌که دیر شود، باید یک فضاپیمای اختصاصی برای این‌کار ساخته شود و بتواند از زمین دفاع کند.

نیازی نیست که در تاریخ ۲۰ مهر منتظر اتفاق خاصی باشید؛ اما به هر حال امیدواریم که PDCO پیش‌از آن‌که یک خطر جدی ما را تهدید کند، بتواند راهی برای مقابله با آن بیابد یا این‌که یک بمب فضایی را توسعه دهد تا بتوانیم آن خطر را در فضا منفجر کنیم.