شکار تصویر هیولای مرغ بی‌سر برای اولین بار در آب‌های جنوبگان

 هیولای مرغ بی‌سر (Headless Chicken Monster) در اعماق آب‌های اقیانوس جنوبی در شرق قطب جنوب برای اولین بار فیلم‌برداری شد. این موجود شگفت انگیز با خودنمایی در مقابل چشم دوربین‌ها باعث شد تلاش این محققان در شاخه‌ی پژوهش های حفظ محیط زیست استرالیا مورد توجه ویژه قرار گیرد.

زمانی که پژوهشگران استرالیایی تصمیم گرفته‌ بودند تا تجهیزات مدرن فیلم‌برداری را در زیر آب امتحان کنند، ناگهان با این عضو نامتعارفی از خانواده خیار دریایی (sea cucumber) روبرو شدند. خانواده خیارهای دریایی عمدتا موجوداتی هستند که در بستر دریا می‌خزند.آن‌ها اندامی مانند نرم‌تانان دارند ولی پوست بدن آن‌ها زبر و چرم مانند است. از آنجا که شکل و شمایل آن‌ها مانند خیار است، به نام خیارهای دریایی معروف هستند.

هیولای مرغ بی‌سر در گذشته و در عمق ۲۵۰۰ متری خلیج مکزیک دیده شده بود؛ اما این موجود برخلاف دیگر اعضای خانواده لوله‌ای شکل نیست و ابعادی در حدود ۱۱ در ۲۵ سانتی‌متر دارد. این موجود شگفت‌انگیز دارای اندام برای شنا نیز هست و از این جهت همچون دیگر اقوام خویش در کف دریا نمی‌خزد. همچنین برخلاف اعضای خانواده بی‌دست‌و‌پای خود شاخک‌هایی‌ دارد که برای غذا خوردن و دفاع در برابر حملات شکارچیان به خوبی از آن استفاده می‌کند.

خانواده خیار دریایی در اکثر آب‌های دنیا و در عمق زیاد پیدا می‌شود ولی مشاهده حضور آن در این بخش اقیانوس منجمد جنوبی باعث حیرت گروه پژوهش به‌ویژه مدیر گروه استرالیایی تحقیقات قطب جنوب، دکتر دیرک ولسفورد (Dirk Welsford) شده است.

گروه تحقیقاتی دکتر دیرک ولسفورد از یک سیستم ضبط تصویر دوربین ارتقاءیافته استفاده می‌کنند. این سیستم بر پایه‌ی روش Longline Fishing که در ماهیگیری تجاری استفاده می‌شود، پیاده‌سازی شده است. در این روش که در صید ماهیانی همچون ماهی تن، شمشیرماهی و غیره مرسوم است از صد تا هزاران قلاب استفاده می‌شود. هر یک از قلاب‌ها به یک طناب اصلی و طولانی وصل شده‌اند. از این طریق با تنظیم ارتفاع قلاب‌ها می‌توان در عمق‌های مختلف به صید ماهی‌های گوناگون دست زد. البته این تکنیک نیز در سبد صید ماهیگیران مهمان‌های ناخوانده‌ای از قبیل لاک‌پشت و حتی مرغان ماهی‌خوار  را اضافه می‌کند که به هیچ وجه خوشایند نیست ولی با نگاه خلاقانه به این سیستم فرصت جدیدی برای جمع‌آوری اطلاعات مورد نظر کمیسیون حفاظت از زندگی دریایی قطب جنوب (CCAMLR) راه‌اندازی شده است.

در این سیستم به‌جای قلاب‌ها، محفظه‌هایی که وظیفه محافظت از دوربین و تجهیزات الکترونیکی آن‌ها را دارد با اتصال به کابل اصلی، در اعماق دریا شناور هستند. البته این محفظه‌ها باید به اندازه کافی نیز محکم باشند تا در مقابل کنجکاوی‌های امثال دندان‌ماهی (Toothfish) جنوبگان استقامت لازم را داشته باشند.

البته دندان‌ماهیان تنها مشکل این محفظه حاوی دوربین نیستند. بلکه این محفظه‌ها از درون قایق به آب انداخته می‌شوند و باید در اعماق تاریک دریا، با تحمل فشار بالا و در طی یک زمان طولانی عملکرد یکنواخت و مناسبی از خود نشان بدهند. مهمترین بخش این سیستم و فرآیند ضبط اطلاعات که توسط دوربین‌ها انجام می‌شود، فرصت آمایش مناطق مختلف دریا در مورد شناخت بیشتر از زندگی ماهیان و بررسی خطراتی است که در کمین گونه‌های حیات مختلف این منطقه است. با این اطلاعات می‌توان به برنامه‌ریزی مفید و موثر‌تری در آینده نیز امیدوار بود. فیلم مذکور که توسط این دوربین‌ها شکار شده خود سندی محکم و مهیج از فواید پیاده‌سازی این تکنیک پژوهشی علمی است.

یکی از اهداف مهم این برنامه ایجاد یک منطقه حفاظت‌شده‌ی دریایی جدید همانند دریای راس (Ross Sea) در جنوبگان، به پیشنهاد استرالیا در منطقه شرق قطب جنوب است.
اقیانوس منجد جنوبی یک منطقه سرشار از زندگی دریایی است که در زندگی همه انسان‌ها به‌طور غیرمستقیم موثر است. از جهتی این منطقه محبوب فعالان صنایع غذایی دریایی است که در صورت عدم مدیریت فعالیت‌های آن‌ها خطر بزرگی زندگی دریایی این منطقه را تهدید می‌کند. این گروه تحقیقاتی نیز سعی می‌کند با تجزیه‌و‌تحلیل اطلاعات با فناوری روز دنیا علاوه‌بر افزایش دانش بشری نسبت به انواع حیات این بخش از آب‌ها توجه لازم مسئولان دولتی را به اهمیت این مسایل جلب کند. همراهی مسولان امروز با چنین برنامه‌های تحقیقاتی در رشته‌های زیست‌شناسی، ضامن تداوم حیات آینده و حفظ میراث زمین برای نسل‌های آینده است.