درس‌های مدیریت شهری که از منطقه سبز تجاری پاریس می‌آموزیم

به تازگی شهر پاریس و گروه RATP، پیمانکار پروژه متروی پاریس، با همکاری هم برای ساخت سبزترین حوزه‌ی تجاری جهان، طرحی نوآورانه را موسوم به Les Deux Rives راه‌اندازی کردند.

Les Deux Rives (که در زبان فرانسه به معنی “دو بانک” است) به ناحیه‌ی متراکم قلب شهر پاریس، یعنی بین ایستگاه‌های مسافرتی لیون و استرلیتزو اختصاص دارد. Les Deux Rives که از طریق رودخانه‌ی Seine به دو بخش تقسیم شده، با ۷۰۰ شرکت و در مجموع ۱۰۰ هزار شاغل، چهارمین حوزه‌ی بزرگ کسب‌وکار در پاریس است.

Les Deux Rives قصد دارد که بر مبنای روش‌های اقتصاد دورانی (یا اقتصاد گردشی، عبارتی کلی برای توصیف نوعی رویکرد در اقتصاد صنعتی است که در آن هدف اصلی عدم تولید پسماند و آلودگی، محافظت از محیط زیست و دستیابی به اقتصادی پایدار همزمان با آن تعریف می‌شود) در پاریس، به اولین حوزه‌ی اقتصادی گردشی تبدیل شود. در این طرح شرکت‌ها خواهند توانست که سرویس‌ها و تجهیزات خود را به اشتراک بگذارند و پسماند تولید شده را بازیافت و بازتولید کنند.

در مرحله‌ی پایلوت فعلی طرح، ۳۰ شرکت و سازمان از بخش عمومی، مانند Mairie de Paris، RATP، Natixis، Ministry of Interior، Hôtel Pullman و Caisse des Dépôts، در سه حوزه فناوری‌های نو با یکدیگر همکاری می‌کنند. این همکاری عبارت است از کاهش بسته‌بندی‌های مواد غذایی، گردآوری خدمات هم‌سفری (مانند تاکسی های آنلاین نظیر اوبر) و مدیریت پسماند تولیدی.

پروژه‌ی Les Deux Rives توسط یک پلتفرم همکاری دیجیتال راه‌اندازی شده است که به شرکت های بزرگ، کارآفرینان، گروه‌های مردم‌نهاد یا NGOها و مجموعه های دولتی بزرگ اجازه می‌دهد بهترین عملکرد‌ها و راهکاری‌های همکاری برای ساخت و تولید را به اشتراک بگذارند. Station F، به عنوان بزرگترین کمپ استارتاپها در دنیا، برای کارآفرینانی ایجاد شده که تمایل دارند درفضایی قابل اطمینان و سالم، استعداد‌ها و پتانسیل‌های خود را در زمینه‌ی تجارت به اشتراک بگذارند و از آن بهره‌برداری کنند.

در سپتامبر، شهر پاریس و RATP با همکاری یکدیگر یک رویداد را در Station F میزبانی کردند که در آن سرمایه‌گذران و شرکای سهیم در پروژه‌ی Les Deux Rives گردهم آمده بودند. این رویداد به بررسی استارتاپهایی اختصاص داده شده بود که می‌توانند نمونه‌ای الهام‌بخش برای ایجاد یک چرخه اقتصادی گردشی باشند. خلاصه‌ای از فعالیت‌های مهمترین استارتاپ‌های این طرح را در ادامه مشاهده می‌کنید:

• Newcy، که فعالیت آن در زمینه تولید فنجان و ظرف‌های بازیافتی برای ماشین های اتوماتیک عرضه‌ی خوراکی است. همه ساله در فرانسه ۴.۷ میلیارد فنجان دور ریخته می‌شود که تنها یک درصد آن‌ها دوباره بازیافت می‌شوند.
• K-Ryole، مبتکر تریلرهای الکتریکی هوشمند مخصوص دوچرخه است که به صورت ایمن می‌تواند تا ۲۵۰ کیلوگرم بار را حمل کند.
• Pandobac، که فعالیت آن در زمینه تولید جعبه‌های قابل بازیافت برای انتقال آیتم‌های غذایی از مزرعه تا محل مصرف است. در پاریس روزانه ۳۰۰ هزار جعبه‌ی بسته‌بندی دور ریخته می‌شود.

با سرپرستی و رهبری فرمانداران و شهرداران آرمان‌گرا، مانند Anne Hidalgo در پاریس و Jerry Brown در کالیفرنیا، شهرها و مناطق سراسر جهان می‌توانند در مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی نقشی اساسی داشته باشند. Hidalgo کارگروه C40‌ متشکل از سران ۹۰ کلان‌شهر جهان با ۶۵۰ میلیون نفر جمعیت را رهبری کرد تا بتوانند تغییری در وضعیت آب و هوایی جهان ایجاد کنند. Jerry Brown، فرماندار کالیفرنیا، که به‌تازگی میزبان رویداد Global Climate Action Summit در سانفرانسیسکو بود، لایحه‌ای را امضا کرده است که بر مبنای آن تا سال ۲۰۴۵ کالیفرنیا برای تولید الکتریسیته از سوخت‌های آلاینده به‌طورکلی استفاده نکند.

در این زمینه، پروژه‌ی Les Deux Rives برای شهرداری‌ها و استانداری‌هایی که می‌خواهند به یکپارچه‌سازی توسعه‌ی اقتصادی، فراگیری اجتماعی و قابلیت پیگیری بپردازند، درس‌های ارزشمندی ارائه می‌کند. در ادامه خلاصه‌ای از این نکات مهم را با هم مرور می‌کنیم.

درس ۱: مشارکت نهادهای عمومی، خصوصی و مدنی برای موفقیت طولانی مدت امری ضروری است

در ژوئن سال ۲۰۱۷ شورای شهر پاریس از یک نقشه‌ی راه برای تحول از City of Light (لقب قدیمی شهر پاریس) به شهر اقتصاد گردشی، رونمایی کرد. این طرح درازمدت از ۲۴۰ بازیگر اصلی از بخش‌های خصوصی، جامعه‌ی مدنی و اعضای دانشگاهی به‌عنوان ورودی تشکیل شده بود. در ادامه، ۱۵ آیتم فعالیت عملی، از جمله Les Deux Rives، در این طرح مشخص می‌شد تا پتانسل‌های تولید و توسعه پایدار را شناسایی و فاکتور پسماندها را در پاریس را تا سال ۲۰۲۰ به‌طورکلی از بین ببرد.

شورای شهر، اجرای این ۱۵ جریان کاری را در مشارکت نزدیک با کسب‌وکارها، سازمان‌های مردم‌نهاد یا NGO و گروه‌های شهروندی سرپرستی کرد. سایر شوراهای شهر چه نکته‌ای را می‌توانند از این رویه یاد بگیرند؟ آن‌ها باید از یک رویکرد «نوآوری آزاد» استفاده کنند و همه‌ی سرمایه‌گذاران و همکاران را در بررسی، طراحی و اجرای استراتژی قابل پیگیری شهرشان به‌کار بگیرند تا آن‌ها را از مخمصه‌ی روال‌های معمول دولتی و بروکراسی‌هایی که در دستگاه‌های دولتی وجود دارد رها کنند.

درس ۲: وجود یک رهبری قدرتمند برای تبدیل پروژه‌ها از حالت پایلوت به حالت عملی ضروری است

از Les Deux Rives می‌توان به عنوان پرچم‌دار نوآوری در برنامه‌ی اقتصادی گردشی پایتخت فرانسه یاد کرد. مورد ضروری در زمان شروع پروژه‌ها این است که شهر‌ها و شرکای حوزه‌های خصوصی و جامعه‌ی مدنی، رهبرانی قدرتمند را پای کار بیاورند تا پروژه‌های استراتژیک پیلوت به مرحله عملی برسند. Les Deux Rives همچنین از طریق همکاری دو بانوی برجسته جهت یافته است.

Antoinette Guhl معاون شهرداری پاریس که فعالیت او عموما در حوزه‌ی هزینه‌های کارآفرینی اجتماعی، نوآوری اجتماعی و اقتصاد گردشی بوده و Marie-Claude Dupuis رئیس نوآوری و استراتژی در RATP در این طرح همکاری داشته‌اند. این دو بانوی برجسته هر دو در کنار یکدیگر و با ارائه‌ی مهارت‌های دیپلماتیک و روحیه‌ی حرفه‌ای کارآفرینی در رهبری پروژه‌های بزرگ و هماهنگ‌سازی همکاری‌های چند‌جانبه نقشی اساسی ایفا کردند.

درس ۳: ابتکارات پایدار و قابل اجرا باید جایگاه اجتماعی داشته باشند

امروزه اقتصاد گردشی بر استفاده‌ی مجدد از منابع و بازیافت پسماندها تاکید می‌کند. این رویه در یک اقتصاد سرمایه‌داری، تولیدات بزرگ‌تری به وجود می‌آورد، اما نابرابری فراگیر اجتماعی را رفع نمی‌کند. Les Deux Rives سعی در تغییر این وضعیت دارد. در واقع Les Deux Rives می‌خواهد مطمئن شود که همه‌ی فعالیت‌های بازیافتی در حوزه‌ی خودش برای شهروندان تنگدست، ارزش اجتماعی به‌وجود آورد و اقتصاد گردشی را به یک اقتصاد حلزونی موثر تبدیل کند.

برای مثال، Le Petit Bain ، یک بنای فرهنگی شناور روی رودخانه‌ی Seince، پالت‌های دریافتی نوشیدنی‌های مصرف‌شده‌ی خود را به 13Avenir می‌دهد. 13Avenir یک NGO است که به مبارزه با بیکاری در طولانی‌مدت می‌پردازد. 13Avenir به کمک افرادی که به مدتی طولانی بیکار هستند، از این پالت‌های قدیمی استفاده کرده و میزها و صندلی‌هایی زیبا تولید می‌کند و مجددا آن‌ها را به Le Petit Bain برای استفاده در تراس می‌فروشد. در واقع 13Avenir این افراد را با یک ضمانت کاری به‌صورت تمام وقت استخدام می‌کند.

درس ۴: حوزه‌های تجاری، کاتالیزور و عامل محرک مدل‌های اشتراکی B2B هستند

امروزه اقتصاد اشتراکی، مانند اشتراک مستقیم آپارتمان‌ها و ماشین‌های شهروندان، به تراکنش‌های مصرف‌کننده به مصرف‌کننده یا C2C محدود شده است. اما همان‌طور که در Les Deux Rives عنوان شد حوزه‌های کسب‌وکار با تمرکز بالایی که بر سرمایه‌گذاری دارند، می‌توانند در تبدیل کسب‌وکارشان به مدل B2B پیش‌قدم شوند. در نتیجه، موسسات بازرگانی مجاور می‌توانند منابع خود و همچنین فضای بدون استفاده‌ی اداره را به اشتراک بگذارند تا در نتیجه ضایعات و پسماند کمتری در مجموع تولید شود.

انتظار می‌رود رشد اقتصاد دورانی C2C از ۱۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۴ تا ۳۳۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ افزایش پیدا کند. شهرها از طریق برقراری مدل اشتراکی B2B در میان حوزه‌های کسب‌وکار کارخانه‌ها، می‌توانند هزاران میلیارد دلار را ذخیره‌ کنند و از آن برای اهداف ثانویه استفاده کنند.

در کنار آن نیز شوراهای شهر باید با ایجاد یک زیرساخت جامع جدید، از احتمالات قانونی، وضعیت مالیات، حقوق مالکیت معنوی و حقوق کارگران حمایت کنند تا شرکت‌ها را به به‌اشتراک‌گذاری دارایی‌ها، پرسنل و مالکیت معنوی تشویق کنند.

درس ۵: سیلیکون ولی را کنار بگذارید؛ پایداری بزرگترین فاکتور برای کارآفرینی است

سیلیکون ولی با وجود نوآوری‌های ممتاز اما به دلیل مسائل ناعدالتی جنسی شایع، در حال از دست دادن جذبه‌ی اجتماعی و کارآفرینان هوشیار بومی  نسل Y و Z خود است. به نظر می‌رسد این کارآفرینان در حال کوچ به زمینه‌هایی هستند که از نظر آن‌ها آینده موفق‌تری دارند.

این نوآوران جوان علاقه‌ای به فرستادن یک ماشین اسپورت به سیاره‌ی مریخ ندارند. در عوض، می‌خواهند انرژی و استعداد خود را در راه حفاظت از سیاره‌ی خودمان و در نهایت ساختن جوامعی سالم و زیبا به‌کار بگیرند.

با توجه به گزارشاتی که در Les Deux Rives ارائه شد، بسیاری از فارغ‌التحصیلان نسل Z دانشگاه‌های کسب‌وکار و مهندسی فرانسه، پیشنهادات کاری شرکت‌های بازرگانی مشاوره‌ای و بانک‌های بزرگ را نپذیرفته‌اند و در عوض آن استارتاپ‌هایی را راه‌اندازی کرده‌اند که برای ساختن یک اقتصاد چرخه‌ای به ارائه‌ی خدمات می‌پردازند.

با تطبیق بسیاری از استراتژی‌های قابل پیگیری، همانند روندی که در پاریس به انجام رسید، شهرها باید نسل جدیدی از کارآفرینان هوشیار را جذب کنند که دارای ذهن تجاری، قلبی اجتماعی و روحیه اکولوژیکی باشند. این کارآفرینان اقتصاد محلی را تقویت کرده، روابط اجتماعی را تحکیم و به تغییر وضعیت آب‌وهوایی کمک می‌کنند.

تا سال ۲۰۵۰، حدود ۷۰ درصد از جمعیت جهان در نواحی شهری زندگی خواهند کرد. شهرها باید در تغییر وضعیت آب‌وهوایی جهان نقشی اصلی داشته باشند و در این زمینه فعالیت گسترده کنند. Les Deux Rives در رابطه با چگونگی به‌کارگیری نواحی خصوصی و جامعه‌ی مدنی درس‌های کاربردی و نگر‌ش‌های مهمی به سازندگان دولتی ارائه می‌کند تا به کمک یکدیگر، تعاریف مجاورت‌های مفاهیم اکولوژیکی و اجتماع کلی را عملی کنند. در چنین جوامعی است که شعار Les Deux Rives مصداق پیدا می‌کند:

« هیچ‌ چیز از بین نمی‌رود و همه‌چیز تبدیل شده است»