آشکار شدن راز درخشان‌ترین کهکشان شناخته‌شده کیهان

در دورترین نقطه‌ی هستی، کهکشانی وجود دارد که درحال‌ساطع‌کردن تشعشع است؛ ولی با چشم غیرمسلح آن را نمی‌توانیم ببینیم. این کهکشان W2246-0526 نام داد و شدت تابش آن معادل تشعشع ۳۵۰تریلیون عدد خورشید است. همین امر باعث شده این کهکشان را روشن‌ترین کهکشان موجود بدانیم.

بااین‌حال، راز این کهکشان چیست؟ چندان مطمئن نیستیم؛ اما پژوهش جدیدی ممکن است این راز را برملا کند. براساس نتایج پروژه‌ی معروف آلما، مشاهده‌شده که کهکشان W2246-0526 به‌طور حریصانه‌ای حداقل سه کهکشان مجاور خود را می‌بلعد تا سیاه‌چاله‌ی کلان‌جِرم (Supermassive) خود را تغذیه کند.

مشاهده‌های اخترشناسان نشان داده ماده‌ی پیچک‌واری کهکشان‌های همسایه را به داخل W2246-0526 می‌کشاند. نکته‌ی شگفت‌انگیز آن است که این اجسام پیچکی حاوی موادی از جنس کهکشان‌های طعمه هستند. تانیو دیاز-سانتو، یکی از فضانوردان می‌گوید:

پیش‌ از این، برمبنای اطلاعات قبلی می‌دانستیم که این کهکشان همراه سه کهکشان دیگر است؛ اما هیچ مدرکی که نشان دهد بین این کهکشان‌ها تعاملی وجود دارد، اثبات نشده است. ازاین‌رو، انتظار نداشتیم با چنین رفتار فاجعه‌آمیزی مواجه شویم؛ ولی رصدخانه‌ی آلما واقعیت را خیلی واضح نشان داد.

کهکشان W2246-0526 حدود ۱۲.۴ میلیارد سال نوری با ما فاصله دارد. این کهکشان در هسته‌ی خود یکاختروش (کوازار) دارد که درواقع، نوعی هسته‌ی کهکشانی فعال است که با تغذیه‌ی سیاه‌چاله نیرومند می‌شود.

کوازارها در میان عناصر درخشانی جهان قرار دارند که موجب انتشار نور و امواج رادیویی می‌شوند. کوازارها از هاله‌های پیرامون سیاه‌چاله سرچشمه می‌گیرند که به آن‌ها قرص برافزایشی گفته می‌شود. این قرص‌ها شامل گردوغبار و گازهایی هستند که با سرعت زیاد شبیه تخلیه‌ی آب درِ خروجی سینک می‌چرخند. همین چرخش باعث ایجاد تشعشع خواهد شد.

گردوغبارِ اطراف جذب کهکشان W2246-0526 می‌شود و بازتابش آن به‌صورت تشعشع مادون قرمز اتفاق می‌افتد و همین امر، این کهکشان را به‌عنوان نادرترین نوع کهکشان معرفی کرده است. البته، خوردن همسایه‌ها لزوما باعث کلان‌جِرم‌بودن سیاه‌چاله‌ی این کهکشان نشده است. هرچند این سیاه‌چاله‌ی کلان‌جِرم است، محدودیت‌هایی در میزان مواد ورودی و متصل به آن وجود دارد.

این احتمال وجود دارد که بعضی از مواد متصل به این کهکشان ستاره‌ای جدید تشکیل دهند؛ اما یافته‌های دیگری در این زمینه مطرح است. پژوهشگران در سال ۲۰۱۶ اعلام کردند فعالیت سیاه‌چاله‌ی این کهکشان بسیار شدید است و باعث چرخاندن گازها در سراسر کهکشان می‌شود؛ درست شبیه حالتی که مخزن آب در مرکز راکتور هسته‌ای قرار می‌گیرد و آب آن شروع به جوشیدن می‌کند. حرکت و انرژی فوتون‌های داخل سیاه‌چاله به‌حدی شدید است که گاز را به‌سمت خارج سوق می‌دهد و درنهایت، به پارگی و تکه‌تکه‌شدن W2246-0526 منجر می‌شد.

در بین کهکشان‌ها، زیبایی W2246-0526 بسیار شگفت‌انگیز است و آشفتگی و نورانی‌بودن آن نیز از خصوصیات شناخته‌شده‌ی آن محسوب می‌شود. یافته‌های جدید هم کهکشان‌خواری را به ویژگی‌های مرموز این کهکشان اضافه کرده است. بااین‌حال، رمزورازهای دیگری درباره‌ی W2246-0526 وجود دارد که باید حل شود. سیاه‌چاله‌ی این کهکشان عظیم و کلان‌جِرم است؛ اما انتظار می‌رود که کهکشان بزرگ‌تر از اندازه‌ی کنونی باشد. جرم سیاه‌چاله باعث محدودیت در روشنایی هسته‌های کهکشانی آن می‌شود. با وجود این، W2246-0526 حدود سه برابر درخشان‌تر از سیاه‌چاله‌ای با این ابعاد است. پژوهشگران هنوز دلیل دقیق این موضوع را نمی‌دانند؛ اما زمان زیادی برای درک و حل معما خواهند داشت. سانتو می‌گوید:

ممکن است این کهکشان بازهم کهکشان‌های اطراف را ببلعد؛ ازاین‌رو انتظار داریم این روشنایی کهکشانی تا چندمیلیون سال دیگر پابرجا بماند.

شایان ذکر است که نتایج پژوهش اخترشناسان در نشریه‌ی ساینس منتشر شده است.