کشف شواهدی از وجود سیاره دهم در منظومه شمسی برای نخستین بار

سامانه‌ی خورشیدی از زمانی که دانشمندان تصمیم گرفتند عنوان سیاره را از پلوتو بگیرند و آن را به عنوان یک سیاره کوتوله قبول کنند، تغییرات چشمگیری را به خود دیده است و برخی شرایط نیز تغییر کرده‌اند. سال گذشته بود که دانشمندان مؤسسه‌ی فناوری کالیفرنیا اعلام کردند که به احتمال زیاد در سامانه خورشیدی یک سیاره دیگر نیز وجود دارد و آن را سیاره ۹ نامیدند. این دانشمندان گفتند که سیاره ۹ چیزی در حدود ۱۰ برابر پرجرم‌تر از زمین بوده و در لبه‌های بیرونی سامانه خورشیدی قرار گرفته است. سیاره ۹ در مداری بسیار بزرگ به دور خورشید گردش می‌کند و جایی فراتر از مدار پلوتو قرار گرفته است.

در زمانی که خبر کشف سیاره ۹ منتشر شد، مایک براون به عنوان شخصی که در شناسایی این سیاره فعالیت داشت، در توییتر خود این چنین نوشت:

سلام به طرفداران سیاره ۹. یک جرم غیرعادی در کمربند سیارکی کوییپر کشف شده است و دقیقاً همان مکانی است که ما برای سیاره ۹ پیش‌بینی می‌کردیم.

اکتشافات مشابه‌ای نیز در مورد سیاره‌های کوتوله صورت گرفته است. به عنوان مثال، یک سیاره کوتوله به نام 2014 UZ224 در فاصله ۱۳.۷ میلیارد کیلومتری از خورشید قرار گرفته که قطر آن در حدود ۵۳۰ کیلومتر اندازه‌گیری شده است و ۱۱۰۰ سال زمینی طول می‌کشد تا بتواند یک دور مدار خود را به گرد خوشید کامل کند. به نظر می‌رسد که حیاط کوچک خانه‌ی ما تغییرات مهمی را به خود می‌بیند.

گویا شگفتی‌های بسیار بیشتری در لبه‌ی سامانه خورشیدی ما وجود دارد.کاترین ولک و رنو مالتوتا از دانشگاه آریزونا به تازگی متوجه حرکت‌های مشکوکی در کمربند سیارکی کوییپر شده‌اند؛ حرکاتی که به باور آن‌ها می‌توانند نشان‌دهنده‌ی وجود سیاره‌ای جدید در این ناحیه پر آشوب باشند.

اجرامی که در کمربند سیارکی کوییپر قرار دارند به اندازه‌ی کافی از دیگر سیاره‌های سامانه خورشیدی فاصله دارند و این یعنی گرانش عظیم سیاره‌های بزرگ نمی‌تواند روی این اجرام تأثیر بگذارد؛ با این حال به لطف وجود تجهیزات و فناوری‌های پیشرفته، می‌توان حرکت‌های این اجرام را پیش‌بینی کرد. این امکان وجود دارد که پیش‌بینی‌های دانشمندان با حرکت‌های آن جرم خاص هم‌خوانی نداشته باشند. اگر این چنین باشد، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وجود یک جرم بزرگ دیگر در اطراف آن جرم باشد که تأثیرات گرانشی بر اطراف خود می‌گذارد.

نزدیک‌تر به خانه

جستجو برای شکار سیاره‌ی ۹ دانشمندان را به این نتیجه رساند که به احتمال زیاد، این سیاره در فاصله‌ای برابر با ۷۰۰ واحد نجومی به دور خورشید گردش می‌کند. با این حال، کاترین ولک و رنو مالتوتا بر این باورند که دهمین سیاره‌ی سامانه خورشیدی می‌تواند نزدیک‌تر از پیش‌بینی‌های ما باشد؛ زیرا برخی از اجرام کمربند کوییپر تا فاصله‌ی ۵۰ واحد نجومی نیز تغییر موقعیت می‌دهند. این دو دانشمند می‌گویند که به احتمال زیاد دهمین سیاره سامانه خورشیدی هم‌اندازه‌ی مریخ است.

البته گویا این دو دانشمند زیاده‌روی کرده‌اند؛ زیرا دیگر ستاره‌شناسان به اندازه‌‌ی آن‌ها عجله ندارند و نمی‌خواهند پیش‌داوری کنند. آلساندرو موربدلی از رصدخانه Côte d’Azur در ناحیه ساحلی نایس فرانسه، به مجله New Scientist گفت:

من در مورد این سیاره مشکوک هستم؛ زیرا بعید است یک سیاره تا این حد نزدیک و درخشان باشد و ما متوجه حضور آن نشده باشیم.

با این حال کاترین ولک روی گفته‌هایش تأکید دارد. وی عمیقاً به این باور رسیده که یک سیاره جدید در سامانه خورشیدی قرار دارد:

ما فکر می‌کنیم که نشانه‌ای واقعی در این قسمت [کمربند کوییپر] وجود دارد که به یک سیاره‌ی اضافی اشاره می‌کند.

کشف اجرام بیشتر در کمربند کوییپر به پشتیبانی از این یافته‌ها کمک می‌کنند. به نظر می‌رسد که سامانه‌ی خورشیدی کوچک ما قرار است با کشف سیاره‌ها و اجرام جدید، گسترش یابد. نتابج این پژوهش‌ها در نشریه‌ی The Astronomical Journal منتشر شده است.