خواب بیش از حد شاید نشانه‌ای از وجود مشکلات سلامتی باشد

همان‌طور که پژوهش‌های متعددی در دهه‌های اخیر نیز نشان داده‌اند، خواب، تجربه‌ای تجملی نیست؛ بکه یک ضرورت است. وقتی که ما خواب هستیم، مغز همچنان برای نگهداری خود به فعالیت ادامه می‌دهد اما خواب برای سلامتی عمومی نیز اهمیت دارد. مطالعه‌ی جدیدی که در ژورنال European Heart Journal منتشر شده است، نشان می‌دهد که خواب بسیار کم می‌تواند سلامتی را به خطر بیندازد و خطر حمله‌‌ی قلبی و سکته را افزایش دهد؛ اما خواب بسیار زیاد نیز به دلایل دیگری خوب نیست. در واقع خواب زیاد خودش یک عامل خطرساز نیست بلکه علامتی از وجود یک مشکل است.

پژوهشگران مراکز علمی مختلف، اطلاعات مربوط به بیش از ۱۱۶ هزار فرد بالغ را در ۲۱ کشور جهان مورد بررسی قرار دادند. این پژوهشگران به مدت هشت سال، وضعیت شرکت‌کنندگان را دنبال کردند و از آن‌ها در مورد عادات زندگی و سابقه‌ی خانوادگی مشکلات سلامتی پرس‌و‌جو کردند. طی این دوره، در حدود ۴/۴۰۰ نفر از این شرکت‌کنندگان از دنیا رفتند و حدود همین تعداد نیز یک مشکل قلبی‌عروقی (حمله‌ی قلبی یا سکته) را تجربه کردند.

مدت زمان خواب با خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی و مرگ مرتبط بود: افرادی که طی شب به‌مدت ۸-۶ ساعت می‌خوابیدند، در معرض کمترین خطر قرار داشتند در حالی که در افرادی که ۹-۸ ساعت می‌خوابیدند، میزان این خطر کمی بالا می‌رفت (۵ درصد بیشتر). احتمال خطر ابتلا به این نوع مشکلات سلامتی در افرادی که ۱۰-۹ ساعت می‌خوابیدند، ۱۷ درصد و آن‌هایی که بیش از ۱۰ ساعت می‌خوابیدند، ۴۰ درصد بیشتر بود.

برای افرادی که کمتر از ۶ ساعت می‌خوابیدند، خطر ۵ درصد بالاتر بود اما این مقدار از لحاظ آماری معنی‌دار نبود؛ به این مفهوم که ممکن است این نتیجه تصادفی بوده باشد. خواب نیمروز تا حدودی خطر ناشی از خوابیدن کمتر از ۶ ساعت در شب را جبران می‌کند و پژوهشگران معتقدند که این یک مکانیسم جبرانی است. چانگ شای‌وانگ نویسنده‌ی مقاله می‌گوید:

اگرچه خواب نیمروز با خطر بیشتر دچار شدن به مشکلات قلبی‌عروقی و مرگ در افرادی که دارای خواب کافی یا طولانی طی شب بودند، همراه بود؛ ولی در مورد افرادی که کمتر از ۶ ساعت در شب می‌خوابیدند، چنین رابطه‌ای مشاهده نشد. به‌نظر می‌رسید که خواب نیمروز در این افراد جبران کمبود خواب شبانه بوده و به کاهش خطرات کمک کند.

نویسندگان بر اساس این یافته‌ها همچون گذشته، خواب ۸-۶ ساعت در شب را توصیه کردند. اگر شما معمولا بیشتر از این می‌خوابید، لازم است علل احتمالی پشت صحنه‌ی آن را بررسی کنید. سلیم یوسف نویسنده‌ی دیگر مطالعه می‌گوید:

مردم باید حدود ۸-۶ ساعت در شب بخوابند. البته اگر شما به‌طور غیرطبیعی بیشتر می‌خوابید، مثلا بیش از ۹ ساعت، باید برای بررسی وضعیت سلامتی خود به پزشک مراجعه کنید.

در حالی که خواب بسیار کم می‌تواند خودش عاملی باشد که بدن را تحت فشار قرار دهد و منجر به بروز التهاب و مشکلات سلامتی در بدن شود؛ خواب زیاد نشان‌دهنده‌ی مورد دیگری است و احتمالا یک نشانه است؛ نشانه از وجود مشکلات سلامتی در آن شخص. در مطالعات پیشین نیز ارتباط خواب طولانی (بیش از ۹ ساعت) با مشکلات سلامتی و خطر مرگ تایید شده بود. بنابراین عجیب نیست که در این مطالعه هم همان نتیجه حاصل شده است. مطالعه‌ی دیگری نیز که اخیرا منتشر شد، نشان می‌دهد که خواب کمتر از حد می‌تواند موجب عصبی شدن فرد شود. مطالعات پیشین و تجربیات شخصی نیز به ما می‌گویند که کمبود خواب می‌تواند شدیدا روی خلق‌و‌خو تاثیرگذار باشد. پس به‌جای پذیرش خلق‌و‌خوی بد به‌عنوان جنبه‌ای از زندگی پرمشغله‌ی خود، بهتر است که آن را به‌عنوان نشانه و عادتی تلقی کنیم که برای حفظ سلامتی نیاز است تغییر کند.