ثبت موج انفجار یک شهاب سنگ توسط مراکز لرزه نگاری برای اولین بار

در روز ۲۵ ژوئیه، موج ناشی از انفجار یک شهاب آسمانی در فضای بالای جو زمین برای اولین‌‌بار توسط لرزه‌‌سنج‌‌های منطقه‌‌ی گرینلند ثبت شد.

حدود ساعت ۸ شب به‌‌وقت محلی در تاریخ ذکرشده، ساکنان شهر کاناک (Qaanaaq) در سواحل شمال غربی گرینلند گزارش دادند که نور درخشانی را در آسمان دیده‌‌اند و سپس با انفجار شهاب‌‌سنگ در فضای جو بالایی پایگاه هوایی توله، متوجه وقوع لرزش در زمین شده‌‌اند.

اما با توجه به نتیجه‌‌ی تحقیقاتی که در روز ۱۲ دسامبر در همایش سالانه اتحادیه‌‌ی زمین‌شناسی آمریکا (AGU) ارائه شد، شاهدان انسانی تنها کسانی نبوده‌‌اند که موفق به ثبت و گزارش این رویداد گذرا شده‌‌اند.

تجهیزات لرزه‌‌نگاری که چند ماه قبل و به‌‌منظور نظارت بر اثرات لرزش زمین روی یخ‌‌ها در نزدیکی شهر کاناک نصب شده‌ بودند، موفق شده‌‌اند انفجار این شهاب‌‌ آتشین را ثبت کنند. انفجار شهاب‌‌سنگ کاناک برای اولین‌‌بار به دانشمندان نشان داد که چگونه یک محیط پوشیده از یخ (یا احتمالا یک سرزمین بسیار پهناور یخی) می‌‌تواند به موج انفجار یک شهاب‌‌سنگ آسمانی واکنش نشان دهد.

بنابر اعلام سازمان بین‌المللی مطالعات شها‌‌ب‌‌سنگ (IMO)، اولین نشانه‌‌ی این شهاب‌سنگ یک نور خیره‌‌کننده در فراز آسمان گرینلند بود؛ این شهاب‌‌سنگ در ارتفاع تقریبی ۴۳ کیلومتری از سطح زمین و با سرعتی حدود ۸۷ هزار کیلومتر بر ساعت در حال حرکت بوده است.

هنگامی که شهاب بر فراز آسمان پایگاه هوایی توله، شمالی‌ترین نقطه پایگاه نیروی هوایی آمریکا منفجر شد، شبیه انفجار یک بمب به نظر می‌‌رسید. بنا به گزارش لیو ساینس، این انفجار آسمانی با انرژی معادل ۲.۱ کیلوتُن تی‌‌ان‌‌تی، دومین انفجار قدرتمند شهاب‌‌سنگی طی سال اخیر بوده است. ران بالکه، پژوهشگر گروه دینامیک منظومه‌‌ی شمسی در آزمایشگاه پیشرانه‌‌ی موشکی ناسا در ۳۱ ژوئیه و طی یک پست توییتری، نقشه‌‌ی محل انفجار این شهاب‌‌سنگ را منتشر کرد.

نقشه‌‌ی محل انفجار شهاب‌‌سنگ بر فراز آسمان گرینلند

پژوهشگران مرکز لرزه‌‌نگاری بررسی ساختار یخ و اقیانوس (SIIOS) در دانشگاه آریزونا، مجموعه‌‌ای از لرزه‌‌نگارها را در فاصله‌‌ی ۷۰ کیلومتری شمال شهر کاناک نصب کرده بودند. نتایج ثبت‌‌شده توسط این حسگر‌‌ها توسط دو ایستگاه لرزه‌‌شناسی دانمارکی (ایستگاه‌های TULEG و NEEM) در گرینلند تفسیر شد. بنابر گزارش پژوهشگران اتحادیه‌‌ی زمین‌شناسی آمریکا، دانشمندان توانسته‌‌اند یک رویداد لرزه‌نگاری را تشخیص دهند که با امواج منتشر‌‌ه از سوی این انفجار همخوانی داشته و بدین ترتیب موفق به تخمین محل دقیق انفجار شهاب‌‌سنگ شده‌‌اند.

آن‌ها محل لرزه را در نزدیکی کوه هومبولت روی یخسار گرینلند تعیین کردند. این بدان معنی است که لرزه‌‌نگارها لرزش‌های ناشی از محل انفجار را از فاصله‌‌ی حدود ۳۵۰ کیلومتری ثبت کرده‌‌اند.

اما این یافته‌ها می‌‌تواند مفاهیم دیگری نیز برای پژوهش‌‌های فراسیاره‌‌ای داشته باشد. پژوهشگران می‌‌گویند:

این رویداد لرزه‌ای می‌‌تواند اولین نشانه‌‌ی ثبت‌‌شده از برخوردهای مشابهی در دنیاهای یخ‌‌زده دیگر باشد؛ مثلا محیط یخ‌‌زده‌‌ی سیاراتی نظیر اروپا (از اقمار مشتری) یا انسلادوس (قمر زحل). این یافته‌ها به پیشبرد مطالعات علم برخورد در سایر مکان‌‌های منظومه‌‌ی شمسی کمک شایانی خواهد کرد.