ناسا در مورد تلسکوپ جیمز وب جایی برای اشتباه ندارد

لی فینبرگ (Lee Feinberg) در سال ۱۹۹۱ به عنوان یک مهندس اپتیک جوان به ناسا آمد و در اولین ماموریت تعمیر هابل شروع به کار کرد. نخستین وظیفه‌ی او، به کار گماشتن شرکتی برای تعمیر بدفرمی‌های تلسکوپ شیشه‌ای بود. این مشکل به بازدید فضانوردان و تعمیر تلسکوپ و نهایتا دردسری عظیم برای مدیران منجر شد.

به گفته‌ی فینبرگ:

ما احساس می‌کردیم که اعتبار ناسا با ماموریت تعمیر‌هابل در خطر است. ما می‌دانستیم که شکست یک گزینه نیست، بنابراین سخت کار کردیم تا پروژه را به درستی انجام دهیم.

اکنون، فینبرگ مدیر تلسکوپ نوری تلسکوپ فضایی جیمز وب (James Webb) است؛ دستگاهی ۸.۷ میلیارد دلاری که نخستین بار این هفته در مرکز پرواز فضایی گودارد (Goddard) در گرین بلت مریلند (Greenbelt, Maryland) مونتاژ شد.

پرتاب این تلسکوپ تا اکتبر ۲۰۱۸ صورت نمی‌گیرد، اما تفاوت بزرگی میان هابل و وب وجود دارد؛ برای وب، هیچ عملیات نجات دراماتیکی وجود نخواهد داشت. تلسکوپ در موقعیت L2 قرار خواهد گرفت که کیلومترها از زمین فاصله دارد. بنابراین فشار خیلی زیادی روی گودارد و پیمان کاران وجود دارد تا این بار اتفاقی مشابه اتفاق هابل رخ ندهد. مهندسان ناسا کل دستگاه را به یک راکت آریان فرانسوی منتقل و آن را پرتاب می‌کنند. وقتی دستگاه به نقطه‌ی استقرار خود رسید، چتر خورشیدی بزرگ خود را که به اندازه‌ی زمین تنیس است، باز می‌کند تا از ابزار ظریف محافظت کند. این بار همه چیز باید درست و دقیق و بدون هیچ اشتباهی کار کند.

به نظر فینبرگ: «این اشتیاق، این ساعات کار طولانی و کار گروهی همان چیزی است که منجر به ساخت چیزی به این پیچیدگی و فرستادن آن به L2 می‌شود».

فینبرگ مقاله ای در مورد نقاط ضعف‌ هابل، که آن هم در گودارد ساخته شده بود، نوشته است که در آن ذکر می‌کندمدیران وقت به تحلیلگران دیگر توجه نداشتند و کار خود را دوباره بررسی نکردند.

او ادامه می‌دهد:

مدیران ناسا در زمان هابل، با اینکه داده‌ها روبروی چشمانشان بود، بررسی دوباره را نادیده گرفتند. امروز ما معیارهایی برای آزمودن، یک تیم مستقل و بررسی‌های چندباره از اطلاعات داریم. بدین طریق اطمینان حاصل می‌کنیم اگر مشکلی وجود داشته باشد، آن را بررسی خواهیم کرد.

به گفته‌ی ناسا، تلسکوپ وب، بیش از ده برابر بزرگ تر و بهتر از هابل خواهد بود و سطح جمع‌آوری نور آن هفت برابر بزرگ تر است.

این تلسکوپ می‌تواند تصاویر فروسرخ دورتر (و در نتیجه قدیمی تر از نظر زمانی) نسبت به نور مرئی تهیه کند و به همین سبب قادر خواهد بود اجسامی را که دقیقا پس از مهبانگ ایجاد شده اند، رصد کند. این تلسکوپ قادر خواهد بود روی دیگر سیاراتی که به دور ستارگان می‌چرخند، مانند سیاره ای شبه زمینی که به تازگی در منظومه‌ی ستاره‌ی همسایه‌ی ما، پروکسیما قنطورس (Proxima Centauri)، کشف شده است، زوم کند.

جان متر (John Mather)، مدیر علمی وب، می‌گوید:

ما می‌خواهیم بدانیم پس از مهبانگ چگونه به اینجا رسیدیم. اولین ستاره‌ها و کهکشان‌ها به وجود آمدند و ما شبیه‌سازی‌های ابرکامپیوترها را نیز در اختیار داشتیم، اما نمی‌دانیم چگونه به وجود آمدند. بنابراین باید رفت و جستجو کرد. ستاره‌شناسی همیشه علم مشاهده بوده است.

وب، شاهکاری مهندسی، متشکل از ۱۸ آینه‌ی شش ضلعی است که می‌توانند خودشان را به‌گونه‌ای تنظیم کنند که سطحی صاف برای جمع‌آوری نور ایجاد شود. آینه‌ها از لایه‌های نازکی از طلا و برلیوم پوشیده شده‌اند تا طول‌موج‌های خاصی از فروسرخ را جمع‌آوری کنند و بازتاب دهند.

داخل اتاق بزرگ و تمیز در «گودارد»، تلسکوپ وب شبیه کلاهی لبه‌دار با روکش طلا قرار گرفته است. اکنون که تلسکوپ مونتاژ شده است، چندین ماه آزمایش‌های لرزش و آکوستیک را پشت سر خواهد گذاشت تا اطمینان حاصل شود می‌تواند لرزش‌های حاصل از پرتاب در گویان فرانسه را تحمل کند.

در فوریه ۲۰۱۷، تلسکوپ به محفظه‌ی یخچالی عظیمی در مرکز فضایی جانسون منتقل خواهد شد تا برای آزمایش‌های بیشتر، دمای آن تا ۵۰ درجه‌ی کلوین پایین آورده شود. پژوهشگرانی مانند فینبرگ می‌خواهند بدانند آیا وب می‌تواند در دمای فضای خارج همچنان به جمع‌آوری اطلاعاتی که صدها ستاره‌شناس و اخترفیزیکدان مشتاق آن هستند، بپردازد یا خیر.

متر و دیگر مقامات رسمی ناسا، چهارشنبه در گودارد گرد هم آمدند تا تلسکوپ را به نمایش بگذارند. او می‌گوید وب به‌احتمال زیاد، آخرین تلسکوپ فضایی است که مونتاژ آن در ابعاد بزرگ در فضا صورت نمی‌گیرد. اگر کوچک‌ترین چیزی در وب اشتباه باشد، هیچ امکانی برای فضانوردان وجود ندارد تا بتوانند آن را تعمیر کنند.

متر می‌گوید:

ما نمی‌خواهیم در این تلسکوپ با مشکل روبرو شویم. این تلسکوپ واقعا سرد است و پنل‌های خورشیدی که از آن محافظت می‌کنند، لبه‌های بسیار تیزی دارند. هیچ فضانوردی دوست ندارد تا در اطراف لبه‌های تیز باشد.

متر، درسی که فینبرگ از پروژه‌ی هابل گرفت را بار دیگر تکرار می‌کند:

اگر واقعا چیزی برایتان مهم است، باید اندازه‌گیری‌های آن را دو بار انجام دهید. ما همه‌ی برنامه‌ی خود را بر اساس این معیار سازمان‌دهی کردیم.

تلسکوپ وب در طول چند سال نخست ساخت، چند بار هزینه‌ی زیادی مصرف کرده است. ولی مدیر ناسا، چارلز بولدن (Charles Bolden)، می‌گوید در طول شش سال گذشته، پروژه با بودجه و زمان‌های تعیین‌شده، منطبق بوده است. او می‌گوید اگر رئیس جدید، این پروژه را لغو کند، باورکردنی نخواهد بود.

بولدن معتقد است آن‌ها داستان خوبی برای تعریف کردن خواهند داشت:

تلسکوپ فضایی جیمز وب، آزمایش زمان را به‌خوبی پشت سر گذاشته است. ما پول بسیار زیادی صرف آن کردیم. بیشتر این پول صرف ایجاد تکنولوژی‌هایی شد که زمان کلید خوردن این پروژه وجود نداشتند.

بولدن یکی از فضانوردانی است که در اوایل دهه‌ی ۹۰، هابل را در مدار قرار دادند. او از سال ۲۰۰۹ اداره‌ی آژانس را بر عهده داردِ ولی تا زمان پرتاب وب یعنی ۲۰۱۸ احتمالا در ناسا باقی نخواهد ماند. دو سال آینده برای مهندسان تیم سرشار از فشارهای عصبی و البته هیجان‌انگیز خواهد بود.

فینبرگ می‌گوید:

از اینجا به بعد، به سبب آماده‌سازی‌های فراوان ما، روند کار ملایم و آهسته خواهد بود، ما باید با جدیت هرچه بیشتری کار کنیم. در پایان روز، وقتی برنامه‌ی آزمایشی خیلی خوبی داشتید، اعتمادبه‌نفس می‌گیرید. شما قطعا نمی‌خواهید وقتی نشسته و آماده‌ی پرتاب تلسکوپ هستید، چیزی برای تأسف خوردن وجود داشته باشد.