کشف بقایای یک برخورد سیارکی بسیار شدیدتر از آنچه که منجر به انقراض دایناسورها شده بود

کشف بقایای یک برخورد سیارکی بسیار شدیدتر از آنچه که منجر به انقراض دایناسورها شده بود

گروهی از دانشمندان به شواهدی از برخورد یک سیارک غول پیکر در چند میلیارد سال پیش به زمین دست یافته‌اند. آنها باور دارند که احتمالا تاثیر این برخورد بسیار ویران‌کننده‌تر از برخوردی بوده که گفته‌ می‌شود در ۶۶ میلیون سال پیش منجر به شروع روند تدریجی کاهش تعداد دایناسورها یا تسریع آن شده است.

محققان، دانه‌های شیشه‌ای کوچکی به نام ریزکره‌ها یا spherule را مدفون در عمق زمین در غرب استرالیا پیدا کرده‌اند که تصور می‌شود مربوط به باقی‌مانده‌های مواد بخار از زمان بیش از ۳ میلیارد سال پیش باشد، زمانی که یک سیارک عظیم به کره‌ی زمین برخورد کرده است. اندرو گلیکسون (Andrew Glikson) زمین‌شناس و دیرینه‌اقلیم‌شناس از موسسه‌ی سیاره‌ای دانشگاه ملی استرالیا می‌گوید:

تاثیر این برخورد احتمالا می‌توانسته باعث زلزله‌‌هایی به مراتب بزرگتر از زمین‌لرزه‌های زمینی شده باشد. این پدیده همچنین می‌توانسته باعث سونامی‌های بزرگی شده و به فرو ریختن صخره‌ها منجر شود.

در حالی که شواهد برخورد سیارک در غرب استرالیا پیدا شده، اما این امر لزوما به این معنی نیست که سایت استرالیا را به عنوان نقطه‌ی صفر برای برخورد سنگ آسمانی در نظر بگیریم. گلیکسون در این مورد گفت:

مواد به دست آمده از این برخورد می‌توانسته‌اند در سراسر جهان گسترش یابند. این ریزکره‌ها در رسوباتی از کف دریا یافت شدند که بیش از ۳.۴۶ میلیارد سال قدمت دارند.

محققان باور دارند که این سیارک، دومین سیارک اصابت‌کننده به زمین از حیث قدمت بوده و قطر آن احتمالا بین ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر بوده و طول دهانه‌ی شکاف ناشی از برخورد آن نیز به صدها کیلومتر می‌رسیده است.

برای اینکه بتوانیم مقایسه‌ای داشته باشیم باید اشاره کنیم شهاب‌سنگ مفروضی که باعث انقراض‌ دایناسورها شده و دهانه‌ی شکاف حاصل از آن نیز اکنون در خلیج مکزیک در حال بررسی است دارای قطری به اندازه‌ی تقریبا ۱۸۰ کیلومتر بوده است. البته این عدد هنوز هم بسیار بزرگ است، اما مسلما نه به اندازه‌ی دهانه‌ی شکافی که تصور می‌شود از یک برخورد دیگر در چند میلیارد سال پیش ایجاد شده باشد. گلیکسون ادامه داد:

هنوز محل دقیق برخورد این شهاب‌سنگ با زمین به عنوان یک راز باقی مانده است. هر چاله‌ای روی سطح زمین در طول این زمان طولانی توسط فعالیت‌های آتشفشانی و حرکات تکتونیکی (وابسته به پوسته‌ی زمین) محو می‌شود.

محققان با حفاری در زیر شهر ماربل بار در منطقه پیلبارا در شمال استرالیای غربی این ریزکره‌ها را پیدا کرده‌اند. مهره‌های شیشه‌ای از رسوباتی استخراج شدند که در اصل در کف اقیانوس یافت شده بودند، اما در طول زمان بین دو لایه‌ی آتشفشانی در زیر سطح زمین محفوظ مانده‌اند.

زمانی که تیم پژوهشی، نمونه‌های یافت شده را در آزمایشگاه مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند، به وجود اثراتی از پلاتین، نیکل و کروم پی بردند. این اثرات مطابق با سطوحی بودند که قبلا نیز در سیارک‌ها شناسایی شده بود. اما علاوه بر آن که مکان‌یابی و قدمت‌گذاری این ریزکره‌ها کار پرزحمت و دشواری است، از سویی هنوز هم در مورد آنچه در اینجا اتفاق افتاده، بسیاری از چیزها را نمی‌دانیم. مثلا نمی‌دانیم که این برخورد دقیقا در کجا رخ داده است و اینکه برخورد مذکور در درازمدت چه اثراتی روی سیاره‌ی زمین گذاشته است. وی در پایان تصریح کرد:

این یافته‌ها در واقع فقط به منزله‌ی نوک کوه یخ هستند. ما تنها توانسته‌ایم شواهدی درباره‌ی ۱۷ مورد از برخوردهای اجرام آسمانی در دوره‌های پیش‌تر از ۲.۵ میلیارد سال بیابیم. اما مطمئنیم که صدها مورد از این برخوردها می‌تواند وجود داشته باشد. حملات سیارکی با این وسعت، به تغییرات ساختاری عمده در پوسته‌ی زمین و همچنین جریان‌های ماگما می‌انجامند. همچنین ممکن است این سیارک‌ها به طور قابل توجهی در روند تکامل زمین موثر بوده باشند.

این یافته‌ها در ژورنال تحقیقات پرکامبرین (Precambrian Research) به انتشار رسیده است.