بستن
0 محصول
مشاهده سبد خرید
نظریه یک پژوهشگر: سیاره ایکس باعث انقراض های گسترده روی زمین می‌شود
فریبا نظامیوند
1397-10-06
نظریه یک پژوهشگر: سیاره ایکس باعث انقراض های گسترده روی زمین می‌شود
در حالی که هنوز روی اینکه آیا وجود سیاره‌ی نهم منظومه‌ی شمسی صحت دارد یا خیر بحث‌های ضد و نقیضی مطرح می‌شود، فرضیه‌ی جدیدی هم مطرح شده و بر پایه‌ی آن گفته می‌شود که ممکن است سیاره‌ی مذکور باعث انقراض‌های گسترده‌ای شده باشد که روی کره‌ی زمین و در زمان‌های متمادی رخ داده است. برای نمونه هم می‌توانیم به انقراضی اشاره کنیم که باعث نابودی اغلب دایناسورها شد.
هرچند که سیاره‌ی نهم به تازگی در رسانه‌ها دوباره مورد توجه قرار گرفته است، اما واقعیت این است که پژوهشگران در بیش از صد سال اخیر به دنبال یافتن این سیاره در لبه‌های بیرونی منظومه‌ی شمسی بوده‌اند. در واقع، دانیل وایت‌مایر (Daniel Whitmire) استاد ریاضی از دانشگاه آرکانزاس برای نخستین بار در سال ۱۹۸۵ مقاله‌ای را در این زمینه در ژورنال نیچر منتشر کرده بود و در آن مقاله به تشریح ویژگی‌های سیاره‌ی مورد نظر خود با نام سیاره‌ی ایکس پرداخته بود.
وی اکنون هم پیشنهاد داده است که سیاره‌ی فرضی مذکور می‌تواند به عنوان عامل بارش‌های شهاب‌سنگی ویران‌کننده‌ای باشد که روی همه‌ی سیاره‌ی زمین در مقاطعی تاثیر گذاشته‌اند. اما واقعا چگونه ممکن است سیاره‌ای در صدها میلیارد کیلومتر دورتر از زمین منجر به مرگ روی کره‌ی زمین شود؟
بر پایه‌ی فرضیه‌ی وایت‌مایر، فرایند اخیر ساده‌تر از تصور به نظر می‌رسد. اساسا، سیاره‌ی ایکس همانند هر شی دیگری در منظومه‌ی شمسی به دور خورشید گردش می‌کند. اما این اتفاق ۲۷ میلیون سال طول می‌کشد و به عقیده‌ی وایت‌مایر، سیاره از میان کمربند کوئیپر عبور می‌کند و در این حین باعث بیرون راندن مجموعه‌ای از شهاب‌سنگ‌هایی می‌شود که به دور خورشید در گردشند. این برخورد باعث پرتاب این شهاب‌سنگ‌ها به سوی خورشید می‌شود. احتمال این پدیده وجود دارد که زمین در مسیر این خط آتشین قرار بگیرد و با برخورد عظیم ممکن است شاهد یک انقراض و نابودی گسترده روی زمین باشیم.
وایت‌مایر در این راستا به بازمانده‌های فسیلی اشاره می‌کند. این بازمانده‌ها دارای برخی شواهد هستند که نشان می‌دهد بمباران‌های شهاب‌سنگی زمین در حدود هر ۲۶ یا ۲۷ میلیون سال یک بار روی می‌دهد. در گزارش دانشگاه آرکانزاس آمده است:
در سال ۱۹۸۵، با نگاهی به بازمانده‌های مربوط به انسان‌های عصر قدیم این ایده تقویت شد که بارش‌های شهاب‌سنگی برای بیش از ۲۵۰ میلیون سال ادامه داشته‌اند. پژوهش جدیدتر نشان می‌دهد که چنین رویدادهایی احتمالا تا زمانی قبل‌تر و حدود ۵۰۰ میلیون سال پیش هم سابقه داشته‌اند.
این شهاب‌سنگ‌ها نه تنها به طور مستقیم با زمین بر خورد می‌کنند، بلکه همچنین با نزدیک‌تر شدن به سمت خورشید می‌سوزند و از این رو میزان نور دریافتی ما را از خورشید کاهش می‌دهند.
پیش از این و در سال ۱۹۸۵، دسته‌ای از پژوهشگران در پی این بودند که پی ببرند چرا انقراض‌های گسترده روی زمین رخ می‌دهد و در این میان با سه فرضیه‌ی اصلی روبرو بودند: وجود سیاره‌ی نهم؛ وجود ستاره‌ی خواهر خورشید؛ نوسان رفت‌وبرگشتی عمودی خورشید. طی سی سال اخیر، فرضیه‌های دوم و سوم رد شده‌اند، این در حالی است که جستجو به دنبال سیاره‌ی نهم همواره قوت گرفته است.
اکنون، در حالی که فرضیه‌ی مذکور تا اندازه‌ای معقول به نظر می‌رسد، باید به این نکته اشاره کنیم که چون به طور رسمی صحت و سقم آن به طور دقیق اعلام نشده است بنابراین نیاز به بررسی و واکاوی بیشتری برای پی بردن به این مفهوم و ابعاد آن وجود دارد. نکته‌ی مهم‌تری هم که وجود دارد این است که روی زمان گردش سیاره‌ی نهم به دور خورشید هم اختلاف و بحث وجود دارد و شاید بتوان گفت اصلی‌ترین معمای پیش روی وایت‌مایر همین است.
ستاره‌شناسی به نام مایک براون (Mike Brown) از انستیتوی فناوری کالیفرنیا (کلتک) که سرپرستی گروه مامور برای یافتن سیاره‌ی نهم را بر عهده دارد در مصاحبه با دیسکاوری نیوز اعلام کرد که در مورد چگونگی و ماهیت سیاره‌ی شناسایی نشده و اثبات‌نشده‌ی منظومه‌ی شمسی موسوم به سیاره‌ی نهم هنوز بحث و اختلاف وجود دارد.
اختلاف بسیار قابل ملاحظه‌ای که وجود دارد این است که وایت‌مایر برای سیاره‌ی ایکس فرضی خود مداری به مدت ۲۷ میلیون سال را در نظر می‌گیرد و از سویی سیاره‌ی نهمی که گروه براون در پی شناسایی آن هستند دارای مداری به مدت ۱۵ هزار سال است. براون در این باره می‌گوید:
وایت‌مایر برای ده‌ها سال درباره‌ی یک سیاره‌ی دوردست و بسیار ثقیل فکر کرده است؛ سیاره‌ای که باعث پراکنده ساختن و پرتاب شهاب‌سنگ‌ها می‌شود. بر حسب آن مشخصات، سیاره‌ی مورد نظر باید مداری حدود ۲۷ میلیون سال داشته باشد. این در حالی است که ایده‌ی اخیر ممکن است صحیح یا ناصحیح باشد و به عقیده‌ی من در هر صورت این موضوع ربطی به آن سیاره‌ی نهمی که ما به دنبالش هستیم ندارد. سیاره‌ی نهم سیاره‌ای است که بسیار به خورشید نزدیک‌تر بوده و دارای مداری در حدود مدت زمان ۱۵ هزار سال خواهد بود.
وی همچنین افزود:
شواهدی که برای وجود سیاره‌ی نهم در دست داریم هیچ اطلاعات اضافی درباره‌ی اینکه آیا سیاره‌ای با مشخصات ایکس هم وجود دارد یا خیر ارائه نمی‌دهد.
بنابراین ما پیش از اینکه یک سیاره‌ی نهم را به عنوان عامل برخورد شهاب‌سنگ‌ها به زمین و فجایع زیستی روی آن در نظر بگیریم، باید در وهله‌ی اول وجود خارجی سیاره‌ی مذکور را با قطعیت اثبات کنیم. اما از سویی نکته‌ی امیدوارکننده‌ای که وجود دارد این است که رفته رفته، شمار انستیتوهایی که پژوهش‌هایشان در این زمینه آغاز می‌کنند بیشتر می‌شود. روزی خواهد رسید که ما در مورد سیاره‌ی رازآلودی که اکنون دور از نظرهای ماست به جواب قطعی خواهیم رسید و شاید به این طریق بتوانیم خود را برای حملات شهاب‌سنگی احتمالی از سوی سیاره‌ی مذکور آماده کنیم.
اگر فرضیه‌ی وایت‌مایر با شواهد کافی پشتیبانی شده و مورد پذیرش قرار گیرد، در آن صورت این فرضیه خواهد توانست دیدگاه گسترده‌تری را نسبت به چگونگی تاثیر سایر سیاره‌های منظومه‌ی خورشیدی روی فرگشت و تکامل در کره‌ی زمین پیش روی دانشمندان بگذارد.
