آیا روی قمرهای مشتری حیات وجود دارد؟ احتمالا Juice به این سوال پاسخ خواهد داد

آیا روی قمرهای مشتری حیات وجود دارد؟ احتمالا Juice به این سوال پاسخ خواهد داد

یکی از اکتشافات شگفت انگیز ماموریت Rosetta) Rosetta نام رباتی اکتشافی متعلق به آژانس فضایی اروپا است) این بود که دنباله‌دار 67P حاوی چندین دسته از ترکیبات ارگانیک است که این ترکیبات منشا حیات هستند. بر اساس یک تئوری این مواد ممکن است همان موادی باشند که حیات زمین از آن است.

سوال اینجا است که آیا ممکن است حیات در جایی خارج از زمین یا خارج از منظومه شمسی وجود داشته باشد؟ در جواب باید گفت فعلا توجه ها به سمت مشتری است.

ناسا در بودجه سال ۲۰۱۶ خود ۳۰ میلیون دلار برای برنامه‌ریزی یک ماموریت روی Europa (یکی از قمرهای مشتری که شواهدی مبنی بر وجود آب در آن در‌ دست است) در ‌‌‌‌نظر گرفته ‌است. تلسکوپ ‌فضایی هابل (Hubble) در سال ۲۰۱۲ در قطب جنوبی Europa بخار آب مشاهده کرده‌ است.

کار روی فضاپیمایی که بتواند مشتری و چندین قمر از آن را بررسی کند از همین تابستان شروع شده است. یکی از بخشهای کمپانی ایرباس که مسئولیت تحقیقات فضایی این شرکت (Airbus Defence and Space ) را بر عهده دارد توسط آژانس فضایی اروپا برای ساخت یک کاوشگر و پرتاب آن در سال ۲۰۲۲ انتخاب شده است.

این کاوشگر، Juice (این نام از ابتدای حروف JUpiter ICy Moons Explorer گرفته شده است) نام گرفته و ماموریت دارد نه تنها خود مشتری بلکه سه قمر از آن با نام‌های Europa، Ganymede و Callisto را نیز کاوش کند. این کاوشگر سه سال و نیم را در جو مشتری به کاوش خواهد پرداخت و این سفر بیش از هفت سال به طول می‌انجامد.

محقق مسئول این پروژه اولیور ویتاسه می‌گوید:

نشانه‌هایی مبنی بر وجود اقیانوس‌هایی در زیر پوسته قمرهای مشتری وجود دارد. هیچ مدرک مستقیمی برای اثبات وجود آب در این سیاره وجود ندارد اما نشانه‌هایی مبنی بر وجود اقیانوس‌هایی در زیر پوسته قمرهای مشتری دیده می‌شود.

به گفته او هدف این ماموریت اثبات این مساله و یافتن عمقی است که این اقیانوس‌ها در آن قرار دارند. همچنین گفته است که این پروژه در حدود ۹۰۰ میلیون یورو هزینه خواهد داشت و از این نظر که به آن ها اجازه می‌دهد تا بر روی قمرها پروازهای مختلف و چندگانه داشته باشند. تا به امروز بیشتر سیارات کشف شده در خارج از منظومه شمسی، سیاراتی گازی به مانند مشتری بوده‌ا‌ند. اگر Juice بتواند مدارکی مبنی بر قابل سکونت بودن ماه‌های مشتری به دست بیاورد دانشمندان را به وجود مناطق قابل سکونت در جهان وسیع‌تری امیدوار کرده است. آژانس فضایی اروپا یا همان ESA در وب سایت مربوط به Juice بیان کرده است:

امکان‌پذیری این امر از نظر جوانا براستو که تحقیقاتش در دانشگاه آکسفورد بر روی سیارات متمرکز است موضوع مهمی است.

او در مورد این مساله گفته است:

پیش از این که ما اکتشافات روباتیک خود را در منظومه شمسی شروع کنیم نیز مساله وجود حیات در جهان دیگر مطرح بوده است.

وی همچنین می‌گوید:

برخی از اقمار مشتری حتی آن‌هایی که سطحشان با یخ پوشیده شده ممکن است دارای اقیانوس‌های دارای آب مایع در زیر سطح خود باشند. همچنین ممکن است زندگی باکتریایی نیز در آن‌ها وجود داشته باشد و ما بسیار علاقه‌مند به یافتن آن هستیم.

براستو می‌افزاید:

پیدا‌ کردن سیارات‌ پوشیده شده از سنگ در کنار ستارگان به دلیل کوچک بودن آن ها مشکل است. اندازه قطر زمین کمتر از یک دهم مشتری است و این مساله یافتن سیاراتی با ابعاد شبیه به مشتری را بسیار آسان‌تر کرده است. هیچ دلیلی وجود ندارد که ما سیارات دیگری مانند مشتری و همراه با قمر نداشته باشیم. اما می‌توان گفت ما هرگز یک Exo-moon پیدا نکردیم البته باید توجه کرد که آن‌ها کوچک هستند و دیدن آن‌ها مشکل است”.

قطعا ماموریت Juice با چالش‌های جدی مواجه خواهد بود. دیدیه مورانسیس یکی مسئولان Airbus Defence and Space توضیح می‌دهد که پنل‌های خورشیدی برای تولید توان در مشتری باید بسیار بزرگ باشند، زیرا طبق گفته او انرژی خورشیدی در مشتری بیست و پنج برابر کمتر از زمین است. این شرکت می‌گوید این ژنراتور خورشیدی که ۹۷ متر مربع را پوشش می‌دهد، بزرگ‌ترین ساخته در این زمینه برای یک ماموریت بین ستاره ای است. این پنل‌ها باید سبک باشند و به اندازه کافی در برابر نیروهای ناشی از شتاب کاهنده‌ای که ناشی از وارد شدن به مدار است از خود مقاومت نشان‌ دهند.

همانطور که گفته شد Juice سه قمر از مشتری را کاوش خواهد کرد و هشت ماه در مدار قمر Ganymede خواهد بود. مساله مسیر در این زمینه با پیچیدگی‌هایی همراه خواهد که Morancis آن را بسیار بحرانی می‌داند. حتی اگر این پیچدگی خیلی هم زیاد نباشد در هر صورت تجهیزات باید در برابر میدان مغناطیسی شدید اطراف مشتری محافظت شوند تا در کارکرد ابزار حساس تداخلی ایجاد نشود.

حال با ما همراه باشید تا ببینیم ناسا در مورد قمرهای موردنظر در وب سایتش چه گفته است.

Europa: این قمر در فواصل مختلف حول مشتری دچار انبساط و انقباض می‌شود و گرما تولید می‌کند که همین امر می‌تواند دلیل وجود شکاف‌های در سطح آن باشد. تصور می‌شود که در زیر لایه نازکی از یخ بر روی آن، اقیانوسی از آب وجود داشته ‌باشد.

Callisto: دومین قمر مشتری از نظر بزرگی است و یکی از پرحفره‌ترین اشیا در منظومه شمسی می‌باشد. این قمر از یک هسته سنگی و لایه بزرگی از یخ در اطراف آن تشکیل شده‌ است.

Ganymede: این قمر از عطارد و پلوتون بزرگتر است و از هسته‌ای آهنی با پوششی از یخ و سنگ‌ تشکیل‌ شده ‌است.

هرگونه کشف جدیدی از ماموریت Juice بیش از 15 سال زمان می‌برد اما محققان در همین بازه زمانی جستجوهای خود در مورد سیارات با خصوصیات شبیه به زمین را با جدیت ادامه می‌دهند. همان‌طور که براستو می‌گوید این کشفیات برای برای دانشمندان بسیار جالب و وسوسه‌انگیز است. او همچنین در مورد سیاره Gliese 1214 b می‌گوید:

این سیاره در دسته ای از سیارات جای می‌گیرد که با آنها Super-Earth گفته می‌شود که کمی بزرگتر از زمین و کمی کوچکتر از نپتون هستند. این سیاره آن قدری چگال نیست که سنگی باشد شاید بتوان گفت بیشتر شبیه به یک mini-neptune گرم است. ما چیزی شبیه به آن در منظومه شمسی خودمان نداریم و واقعا چیزی از آن نمی‌دانیم. یکی از آرزوهای من این است که در آینده بتوان به وسیله یک تلسکوپ، سیارات فرا خورشیدی شبیه به Gliese 1214 b را با جزئیات بیشتری دید. من واقعا می‌خواهم ببینم در زیر توده ابری آنها چه می‌گذرد!