آیا راهی برای فرار از بارش شهاب‌سنگ‌ها بر زمین وجود دارد؟

آیا راهی برای فرار از بارش شهاب‌سنگ‌ها بر زمین وجود دارد؟

تنها چیزی که ساکنان منطقه‌ی چلیابینسک در مرکز روسیه برای روز جمعه خود انتظارش را نداشتند مشاهده‌ی بارش «گلوله‌ی بزرگ آتشین از آسمان» بود، شهاب‌سنگی که به تعدادی از ساختمان‌های این شهر صنعتی آسیب رساند و بعضی را روانه‌ی مراکز درمانی کرد. این شهاب‌سنگ که هیچ ربطی به پیش‌بینی‌های صورت گرفته برای پایان دنیا در سال 2012 نداشت، نزدیک به هزار روسی را زخمی و مجروح کرد که اغلب آنها سرپایی مداوا شدند.

حالا پرسش این است که تمامی سامانه‌های پیشرفته‌ی دفاع هوایی دست ساخته‌ی بشر چرا در این مورد به کار گرفته نشده‌اند و آیا اساساً چنین سیستم‌هایی می‌توانند مخاطرات آتی از این دست را برطرف کنند یا خیر؟ حقیقت آن است که سامانه‌های کنترل و هشدار هوایی در مقابل یورش شهاب‌سنگ‌ها بی‌فایده هستند و نمی‌توان چنین سیستم‌هایی را برای مقابله در برابر خشم آسمان به کار گرفت.

برایان ویدن (Brian Weeden) از بنیاد زمین امن که کاپیتان اسبق و متخصص موشکی فرماندهی هوا-فضای ارتش ایالات متحده نیز هست، معتقد است که «دلیل این امر در واقعیات فیزیکی نهفته است». از آنجایی که اجرام فضایی همانند زمین به دور خورشید می‌گردند، گاهی از اوقات در مسیر چرخش زمین قرار می‌گیرند، و همچون گلوله‌های آتشین به اتمسفر وارد شده و با زمین تصادم می‌کنند. ماهیت حرکتی این اجرام شباهتی به پرواز هواپیماها یا موشک‌های دست‌ساخته‌ی بشری ندارد، به همین دلیل سامانه‌های دفاع هوایی در مهار آنها کاری از پیش نمی‌برند. در واقع شلیک به سوی شهاب‌سنگ‌ها نه تنها از سرعت آنها نمی‌کاهد، بلکه مسیر حرکتشان را نیز تغییر نمی‌دهد و در بهترین حالت، پرتاب موشک تنها می‌تواند تا حدود بسیار کمی آنها را منحرف کرده یا شهاب‌سنگ‌ها را به قطعات بسیار بیشتری بدل کند که با همان سرعت سرسام‌آور به سوی هدف در حرکت بوده و می‌توانند به مراتب برای ساکنین زمین خطرناک‌تر باشند.

وی همچنین می‌افزاید، با همه این اوصاف حتی اگر در موردی خاص لازم باشد که به شهاب‌سنگی آسمانی شلیک شود، سامانه‌های دفاع هوایی ما قادر به این کار نیستند. چرا؟ خب توجه داشته باشید که برای نمونه، همین شهاب سنگی که جمعه گذشته به قلب روسیه اصابت کرد سرعتی بالغ بر 100 هزار کیلومتر بر ساعت داشت، این در حالی است که هواپیمای پیشرفته‌ای چون بوئینگ 747 تنها می‌تواند 913 کیلومتر بر ساعت حرکت کند. و تا ما بخواهیم به خود بجنبیم و موشکی را حواله‌ی شهاب‌سنگ کنیم، آن سنگ به زمین برخورد کرده و همه‌چیز تمام شده است.

جالب اینجاست که گاه حتی سامانه‌های فوق پیشرفته‌ی ما انسان‌ها قادر به تشخیص چنین مخاطراتی نیست. در حال حاضر تلسکوپ‌های فضایی تنها می‌توانند شهاب‌سنگ‌های غول‌پیکر را شناسایی کنند و از طرف دیگر رادارهای نظامی و سامانه‌های ضد موشکی نیز فقط می‌توانند پرنده‌های دست‌ساخته‌های بشر – یعنی انواع هواپیما، چرخبال و انواع و اقسام موشک‌ها – را نشان دهند و برنامه‌ی نرم‌افزاری‌شان قادر به تشخیص شهاب‌سنگ‌ها نیست. اگر هم از خود می‌پرسید ماهواره‌های نظامی چه می‌شوند، باید عنایت داشته باشید که این موارد نیز رو به زمین هستند و رویدادهای آن را زیر ذره‌بین گرفته‌اند و بیشتر می‌کوشند با استفاده از پرتوهای فرا سرخ اطلاعاتی پیرامون پرتاب موشک‌های قاره‌پیمایی کسب کند که برای دولت امریکا خطر‌آفرین است.

از سوی دیگر شهاب‌سنگی که چند روز پیش به روسیه اصابت کرد، ابعاد بسیار کوچکی داشت. به همین روی در شبکه‌های رهگیری شهاب‌سنگ‌ها که توسط ناسا، آژانس فضایی اروپا و تعدادی از علاقمندان آماتور شکل گرفته، محلی از اعراب پیدا نمی‌کند. این گروه بیشتر به دنبال شهاب‌سنگ‌های عظیم‌الجثه‌ای به اندازه‌ی کره ماه هستند و می‌کوشند تا خطر برخورد چنین اجرامی با زمین را محاسبه نمایند. در چنین فرایندی می‌توان تا چندین سال و حتی چند دهه پیش از وقوع فاجعه از آن اطلاع حاصل کرده و راه‌کاری برای فرار از آن پیدا کرد. به همین خاطر است که شهاب‌سنگ‌های کوچکی نظیر این مورد هرگز حتی برای دانشمندان جالب توجه هم نیست!

جنبه‌ی امیدوار کننده‌ی داستان آن است که اغلب سطح زمین متشکل از اقیانوس‌ها، دریاها و مناطق خالی از سکنه است و در بیشتر موارد اصابت شهاب‌سنگ‌های کوچک و متوسط خطر زیادی را برای آدمی در پی ندارد. از سوی دیگر هر چه اندازه‌ی شهاب‌سنگ‌ها کوچکتر باشد، احتمال برخورد آنها با زمین بیشتر است. این مورد از بی‌اهمیت بودن برخورد شهاب‌سنگ مربوطه نشات می‌گیرد و هم اینکه ممکن است تا پیش از اصابت آن، تعداد زیادی از افراد اطلاعی از آن حاصل نکنند. حتی مجروحان جمعه گذشته به طور مستقیم از این شهاب‌سنگ آسیب ندیده‌اند و به خاطر شکسته شدن شیشه منازل جراحاتی سطحی برداشته‌اند که اکثر آنها به طور سرپایی مداوا شده‌اند. اگر صادق باشیم باید اذعان کرد آنقدر که سیگار می‌تواند برای ما کشنده باشد، شهاب‌سنگ‌ها این طور نیستند. با نگاهی منطقی به قضیه متوجه می‌شویم که احتمال کشته شدن بر اثر تصادف رانندگی – آن هم در کشورمان – آنقدر بالاست که شهاب‌سنگ‌ها در مقابلش چون فرشته‌ای آسمانی‌اند.

در پایان لازم به ذکر است، شهاب‌سنگ‌ها همیشه شوم و بدیمن نیستند؛ علاقمندان به این سنگ‌های آسمانی آنقدر زیاد هستند و تعداد یافت شده‌ سنگ‌ها هم بسیار کم است، به همین خاطر شهاب‌سنگ‌ها بسیار قیمتی هستند و عده‌ای در مغرب زمین با یافتن و فروش آنها زندگی مرفهی را برای خود دست و پا کرده‌اند و دیگر از بیکاری نمی‌نالند!