خطر افزایش آفات با کاهش جمعیت حشرهها در جهان
خطر افزایش آفات (سوسکها) با کاهش جمعیت حشرهها در جهان ، کاهش جمعیت حشرات مفید مثل زنبورها با افزایش کشاورزی ، مصرف آفتکشها و تغییرات آبوهوایی بهنحو چشمگیری افزایش یافته است. آیا بشر در این سیاره بدون حشرههای مفید زنده میماند؟
یک بررسی علمی نشان میدهد که ۴۰ درصد از گونههای حشرهها در سراسر جهان در حال تجربه کاهش جمعیت بهمیزان چشمگیری هستند. این مطالعه تأکید دارد که موجوداتی همچون زنبورها ، مورچهها و سوسکها هشت بار سریعتر از پستانداران ، پرندگان و خزندگان در خطر انقراض قرار دارند؛ اما پژوهشگران اظهار میکنند که گونههایی همچون مگسِخانگی و سوسکهایحمام افزایش جمعیت را تجربه خواهند کرد.
میتوان از عوامل مهم در کاهش جمعیت حشرهها افزایش کشاورزی ، مصرف آفتکشها و تغییرات آبوهوایی را مطرح کرد. حشرهها پر تعدادترین موجودات روی زمین هستند و با حضور خود در سیاره منافع کلیدی زیادی برای دیگر گونهها از جمله انسانها به ارمغان میآورند. آنها غذا برای پرندگان ، خفاشها و پستانداران کوچک تهیه میکنند و ۷۵ درصد از سهم گردهافشانی محصولهای جهانی را برعهده دارند. این حشرهها هستند که خاک را دوباره احیا و جمعیت آفتها را کنترل میکنندو خطر افزایش آفات را کاهش می دهند.
در سالهای اخیر پژوهشهای بسیاری درباره گونههای خاصی از حشرهها همانند زنبورها منتشر شده که به آسیبهای وارده به جامعه این حیوانات بهویژه در اقتصادهای توسعهیافته پرداخته است. در ژورنال Biological Conservation با محوریت موضوعات زیستشناسی بقا، ۷۳ مقاله در ۱۳ سال گذشته از سراسر جهان درباره این موضوع منتشر شده است. این نشریه بهشیوه داوری همتا مقالههای علمی را توسط کارشناسان همان رشته مورد بررسی و تحلیل دقیق قرار میدهد و از اعتبار خوبی برخوردار است.
پژوهشگران دریافتند با روند موجود در اغلب مناطق جهان ۴۰ درصد حشرهها در چند دهه آینده از بین خواهند رفت. یکسوم از گونههای حشرههای جهان در فهرست گونههای در معرض خطر قرار دارند. دکتر فرانسیسکو سانچز بایو دانشمند محیط زیست و بومشناس دانشگاه سیدنی میگوید:
عامل اصلی این خطر ” خطر افزایش آفات ” شیوههای کشاورزی، توسعه شهرنشینی و تغییر کاربری جنگلها است.
دومین عامل افزایش این روند تمایل به استفاده از کودها و آفتکشها در کشاورزی در سراسر جهان و آلودگی فزاینده با انواع آلایندههای شیمیایی است. سومین عامل، اثرهای زیستی مانند گونههای مهاجم و بیماریزا و عامل چهارم تغییرات آبوهوایی بهویژه در مناطق گرمسیری است.
برخی از بخشهای مهم این مطالعه بهکاهش سریع جمعیت حشرههای پروازی در آلمان و کاهش شدید آنها در جنگلهای گرمسیری پورتوریکو در طی افزایش گرمایش جهانی اشاره دارد. کارشناسان دیگر نیز بر اهمیت این یافتهها تاکید میکنند. مت شاردلو مورخ طبیعی رئیس اجرایی سازمان خیریهی باگلایف که با هدف حفاظت از زندگی همه بیمهرگان تأسیس شده، معتقد است این موضوع فقط مربوطبه زنبورها ، گردهافشانی یا حتی مسائل تغذیه انسانها نیست. کاهش چشمگیر در جمعیت سوسکها سرگین نیز که به بازیافت فضولات دیگر موجودات کمک شایانی میکنند و حتی آسیابکها که زندگی خود را از رودها و آبگیرها شروع میکنند، نیز دیده میشود.
این نوع حشرهها از انواع مفید بهشمار میروند و روند وقایع نشان میدهد که انواع سوسکها حتی قاببالان نیز در معرض این خطر هستند. شاردلو معتقد است، این موضع بهطور مشخص نشان میدهد که بومشناسی سیاره ما دچار گسست شده و نیاز به یک تلاش مؤثر و جهانی برای توقف و معکوس کردن این روند وجود دارد. اجازه دادن به ادامه روند آرام نابودی زندگی حشرهها یک انتخاب عقلانی نیست.چالش ادامه حیات با خطر انقراض بزرگ حشرهها در راه است
آفتهای کشاورزی در حال افزایش هستند و پژوهشگران نگران تاثیر کاهش جمعیت حشرهها بر زنجیره غذایی هستند. گونههای زیادی از پرندگان، خزندگان و ماهیها از حشرهها بهعنوان منبع غذای اصلی خود استفاده میکنند و از این جهت آنها نیز در معرض خطر انقراض قرار خواهند گرفت. بررسیها نشان میدهد که تنها تعداد کمی از گونههای حشرهها توانایی تطبیق با شرایط جدید را دارند و در این کار موفق خواهند بود درحالیکه برخی از مهمترین گونهها از حشرهها، این شانس را ندارند و درحال نابودی هستند.
پروفسور زیستشناسی دیو گولسون از دانشگاه ساسکس که در این پژوهشها همکاری نداشته، معتقد است حشرههای که در دسته آفتها قرار میگیرند تحت شرایط گرمتر رشد بیشتری خواهند داشت و خطر افزایش آفات بیشتر می شود درحالیکه بسیاری از دشمنان طبیعی آنها که رشد آرامی دارند نابود خواهد شد. هرچند ما سرانجام تعداد کمی از حشرههای زیانآور را نیز نابود خواهیم کرد (بواسطه استفاده از آفتکشها ) ولی این کار میتواند بهبهای از دست دادن حشرههای شگفتانگیزی که دوست ما هستند، نیز تمام شود. زنبورها و مگسهای گلزار و حتی سوسکها سرگین با کار بزرگ خود در بازیافت فضولات دیگر موجودات لطف بزرگی به طبیعت و چرخهی حیات میکنند.
پروفسور گولسون برخی از حشرهها همانند مگسها و سوسکهایحمام را از گونههای میداند که بهنظر میرسد بهراحتی میتوانند در محیط انسانی زندگی کنند و با تقویت مقاومت خود دربرابر حشرهکشها به نسل خود ادامه دهندو خطر افزایش آفات را دو چندان کنند.
این زیستشناس اشاره میکند درحالیکه این پژوهش یک هشدار کلی و عمومی است، مردم نیز میتوانند کارهایی در توقف این روند انجام دهند. مردم با خرید مواد غذایی ارگانیک، استفاده کمتر از آفتکشها و ساخت باغچههای دوستدار حشرهها میتوانند دراین امر مؤثر باشند. مفهوم باغچههای دوستدار حشرهها یک راهکار مفید برای باغچههایی پویا و زیباتر با کاهش مصرف آفتکشهای رایج است. نیاز به پژوهشهای بیشتر بهشدت احساس میشود چراکه ۹۹ درصد از شواهد کاهش جمعیت حشرهها از اروپا و آمریکای شمالی است درحالیکه هنوز شواهد پژوهشی از این روند در آفریقا و آمریکای جنوبی وجود ندارد.
درنهایت اگر تعداد زیادی از حشرهها نابود شوند میتوان انتظار داشت جایگزینی برای آنها پیدا شود ولی چنین نتیجهای بهتحمل دورههای طولانی و مشقتباری نیاز خواهد داشت. پروفسور گولسون معتقد است اگر شما به انقراضهای بزرگ در گذشته نگاهی بیاندازید، تششع سازشی بزرگی را مشاهده میکنید که چند گونه نوین با تغییرهای متناسب پس از اجداد خود وارد چرخه زندگی شدهاند تا با شرایط زیستی جدید وقف پیدا کنند و ادامهدهنده زندگی در طبیعت باشند. پروفسور گولسون میگوید:
پس اگر سیر تحولها را یکمیلیون سال در نظر بگیریم، من نیز هیچ شکی ندارم که موجودات متنوعی جایگزین آنهایی خواهند شد که در قرن ۲۰ و ۲۱ از بین رفتهاند…این یک دلسوزی برای بچههای ما نیست…بلکه من میترسم.