راهنمای جامع برنامه توسعه فردی IDP

توسعه فردی شامل گروهی از فعالیت‌ها و مهارتهایی است که یادگیری آن ها به ما کمک می‌کند در روابط اجتماعی، کاری و تحصیلی بهتر عمل کنیم. مجموعه این اتفاقات شانس ما را برای پیشرفت در سطوح مختلف بیشتر می‌کند.اما هرنوع بهبود و توسعه موفقی مستلزم داشتن برنامه ای جامع میباشد.بنابراین دراین مقاله می آموزیم”  چگونه یک برنامه توسعه فردی یا یک IDP موفق بنویسیم ؟“

در واقع می‌توان توسعه فردی را از دو منظر بررسی کرد. نگاه اول باید به سمت مهارت‌ها و توانایی‌هایی باشد که ما در حال حاضر داریم. بعد از شناسایی این مهارت‌ها نوبت به آن می‌رسد که آنها را تقویت کنیم. گروه دوم اما مهارتهایی هستند که ما هنوز کسب نکرده‌ایم ولی به آنها نیاز داریم.

برای مثال نحوه استفاده از زبان بدن در روابط اجتماعی، آموزش تندخوانی برای تحصیل بهتر و یا حتی تکنیک‌های فروش برای موفقیت در کار از جمله این مهارت‌ها هستند.هر دو گروه به ما کمک می‌کنند که با سرعت بیشتری به اهداف خود دست پیدا کنیم.

همانطور که برایان تریسی معروف میگوید:

” توسعه فردی برای صرفه‌ جویی در زمان فوق‌العاده است. هرچه مهارت‌هایی بیشتری یاد بگیرید و بهتر شوید، زمان کمتری برای رسیدن به اهداف خود نیاز دارید.”

برنامه توسعه فردی یا IDP چیست؟

توسعه فردی مبحث بسیار گسترده‌ای است و تمامی فعالیت‌هایی را در برمی‌گیرد که فرد به واسطه آن‌ها می‌تواند استعدادها، توانمندی‌ها، پتانسیل‌ها و نقاط قابل بهبود خود را بهتر بشناسد، و برای رسیدن به یک زندگی بهتر، پتانسیل‌های خود را به حالت بالفعل درآورد، از استعدادها و توانمندی‌هایش بیشترین بهره را ببرد.

به زبان ساده‌تر می‌توان گفت توسعه فردی از شما فردی توانمندتر و بهتر می‌سازد. اما توسعه فردی یک شبه به دست نمی‌آید؛ توسعه فردی فرآیندی است مستمر و همیشگی که برای رسیدن به آن باید برنامه‌ریزی کرد. اما پیش از آن‌ که در این مسیر گام بگذارید باید؛

• آماده یادگیری باشید.
• مسئولیت پذیر باشید.
• خودتان را به چالش بکشید.
• عزم خود را جزم و اراده تان را محکم کنید.
• با آغوش باز به استقبال تغییر بروید.
• قدر استعداد ها و توانمندی هایتان را بدانید.
• هیچگاه دست از تلاش نکشید.
• با گام های کوچک شروع کنید.

توسعه فردی بدین معنا است که شما باید توانمندی‌ها و نقاط قوت خود را آن‌قدر تقویت کنید که نقاط قابل بهبودتان (نقاط ضعف ‌تان) کم ‌رنگ و کم ‌رنگ‌تر شوند و به فردی تبدیل شوید که بهتر از دیروز و ضعیف‌تر از فردا است.

چرا به یک برنامه توسعه فردی نیازداریم ؟

هر نوع توسعه، ارتقاء و بهبود اعم از شخصی، سازمانی، آموزشی و… اگر می‌خواهد واقعاً رخ دهد و به نتیجه مطلوب و مورد انتظار برسد، باید در یک چهارچوب کلی، منظم و سازماندهی ‌شده برنامه‌ ریزی گردد. این چهارچوب، برنامه‌  توسعه‌  فردی نامیده می‌شود. شما آن را با نام لاتین و مخفف شده‌ی IDP به کارمی برید.

بهبود و پیشرفت در برنامه‌ی توسعه‌ی فردی می‌تواند همه‌ جانبه باشد و ابعاد مختلف زندگی یک فرد را در برگیرد، مانند:

– افزایش و بهبود مهارت‌های فردی
– بهبود شخصیت
– بهبود کیفیت زندگی
– ارتقاء شغلی
– ارتقاء مهارت‌های آموزشی
– از بین بردن نقاط ضعف
– افزایش کارایی و بهره‌وری و …

در واقع برنامه توسعه فردی یا IDP موفق همچون نقشه‌ای است که به شما می‌گوید ،برای آن که از نقطه الف به نقطه ب برسید، چه مسیری را باید طی کنید، چه موانعی را باید پشت سر بگذارید، کدام مسیرها بی ‌راهه و کدام میان‌بر هستند. به علاوه با در دست داشتن چنین نقشه‌ ای می‌توانید زمان رسیدن به مقصد را تخمین بزنید یا اگر مسیر را اشتباه رفتید، کافی است نگاهی دقیق‌تر به این نقشه بیندازید تا دوباره در مسیر درست قرار بگیرید.

چگونه یک برنامه توسعه فردی یا یک IDP موفق بنویسیم ؟

مکتوب کردن برنامه توسعه فردی IDP به شما کمک می‌کند تا در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود سریع‌تر و راحت‌تر به موفقیت برسید اما پیش از نوشتن برنامه توسعه فردی از خودتان بپرسید:

1. مهمترین هدف شما در زندگی چیست ؟
2. چرا رسیدن به این هدف برایتان اهمیت ویژه ای دارد؟
3. برای رسیدن به این هدف باید چه مراحلی را طی کنید؟

پاسخ دادن به این پرسش‌ها به شکل ‌گیری و مشخص شدن چهارچوب و قالب این برنامه کمک می‌کند. اما این پایان ماجرا نیست. باید تا جایی که می‌توانید اطلاعاتی دقیق و موثق جمع کنید، درباره کوتاه مدت یا بلند مدت بودن اهدافتان تصمیم بگیرید، موانع و مشکلات را شناسایی کنید.

می‌توانید نقاط قوت و توانمندی‌هایتان را در این برنامه لحاظ کنید. در نظر داشته باشید که نوشتن برنامه توسعه فردی نیازمند صرف زمان و انرژی قابل توجهی است، پس نباید انتظار داشت که ظرف مدت زمان کوتاهی بتوانید یک برنامه کامل و همه جانبه برسید و موفق شوید.

مراحل نوشتن یک برنامه توسعه فردی یا یک IDP موفق :

مرحله اول : نوشتن 10 هدف مهم زندگی‌تان

گاهی اوقات هدف شما برای رسیدن به توسعه فردی در یادگیری یا ارتقای یک مهارت خلاصه می‌شود. می‌توانید در برنامه توسعه فردی به دست آوردن یا کنار گذاشتن یک خصلت را به عنوان هدف خود انتخاب کنید. مثلاً می‌توانید تصمیم بگیرید که مسئولیت‌پذیر باشید یا خشم خود را کنترل کنید. فقط توجه داشته باشید که اهداف شما SMART باشند و از این ویژگی‌ها پیروی کنند؛

– مشخص بودن (Specific)
– قابل ارزیابی (Measurable)
– دست یافتنی (Attainable)
– واقع‌بینانه (Realistic)
– دارای چهارچوب زمانی مشخص (Time framed)

مرحله دوم : انتخاب مهم‌ترین هدف برای نوشتن IDP موفق

در این مرحله باید از میان 10 هدفی که در مرحله قبل مشخص کرده‌اید، مهم‌ترین آن‌ها را به عنوان هدف برنامه توسعه شخصی یا IDP خود انتخاب کنید. بنویسید که چرا این هدف در صدر لیست تان قرار می‌گیرد؟ رسیدن به این هدف چه تغییری در زندگی شما ایجاد می‌کند؟ چه تأثیری بر روی زندگی اطرافیان‌تان خواهد داشت؟ پاسخ دادن به این پرسش‌ها به شما کمک می‌کند تا به درست بودن انتخابتان اطمینان داشته باشید.

مرحله سوم : مشخص کردن برنامه زمانی

باید از همان ابتدا مشخص کنید که برای رسیدن به این هدف چقدر زمان نیاز دارید. این برنامه زمانی باید معقول و منطقی باشد. به عنوان مثال فردی با 50 کیلو اضافه وزن نمی‌تواند چنین هدفی برای خود تعیین کند: کاهش 20 کیلو وزن ظرف مدت 2 هفته. برای رسیدن به یک برنامه زمانی درست و دقیق باید تمامی موانع، مشکلات و چالش‌های موجود را در نظر بگیرید.

مرحله چهارم : مشخص کردن نقاط قوت و نقاط قابل بهبود

برنامه‌ توسعه فردی (Individual Development Plan)  یا IDP موفق به شما کمک می‌کند ،نقاط قوت خود را بهبود بخشید و نقاط قابل بهبود خود را از میان بردارید. قلم و کاغذ بردارید و 5 نقطه قوت و توانمندی خود را یادداشت کنید. این نقاط قوت چگونه به شما کمک می‌کنند تا به هدفتان برسید.

برای رسیدن به این هدف کدام یک از این توانمندی‌ها را باید تقویت کنید. 5 نقطه قابل بهبود خود را بر روی کاغذ بیاورید. این نقاط قابل بهبود چه تأثیری بر روی برنامه توسعه فردی شما خواهند داشت؟ برای از میان برداشتن این نقاط قابل بهبود چه برنامه‌ای دارید؟ همه را مکتوب کنید.

مرحله پنجم : نوشتن اقدامات لازم برای رسیدن به هدف

تا این مرحله از برنامه‌ توسعه فردی به مباحث تئوری اختصاص داشت اما این مرحله حول محور اقدام است. باید دست به کار شوید و ببینید برای رسیدن به هدفتان چه فعالیت‌هایی باید صورت دهید. قدرت انباشتگی کارها را دست کم نگیرید، اگر برای رسیدن به هدفتان هر روز یک گام کوچک بردارید، با گذشت یک مدت زمان کوتاه چندین و چند گام به هدفتان نزدیک‌تر شوید. این سریع‌ترین روش برای رسیدن به هدفتان است.

مرحله ششم : بررسی میزان پیشرفت

بدون تردید مهم ‌ترین گام در برنامه‌ توسعه فردی IDP موفق بررسی میزان پیشرفت است. چرا که تنها از این طریق می‌توانید درک کنید که تا چه اندازه به هدفتان نزدیک شده‌اید. برای اجرای این مرحله باید معیار و مبنایی برای رسیدن به هدفتان مشخص کنید. سپس میزان پیشرفت خود را با آن بسنجید.

باید بنویسید که در مسیری که پشت سر گذاشته‌اید، چه چیزهایی خوب پیش رفته‌اند، چه دستاوردها و موفقیت‌هایی داشته‌اید، چه درس‌هایی آموخته‌اید و بر روی کدام مسائل باید بیشتر کار کنید.

مفهوم توسعه‌ی فردی و سازمانی

این برنامه امروزه بیشتر روی توسعه و بهبود مهارت‌های کارکنان سازمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.البته باید گفت مرزی بین اهداف و مهارت‌های فردی و سازمانی وجود ندارد .این برنامه می‌تواند جوانب دیگر زندگی یک کارمند مانند زندگی شخصی، خانوادگی و تحصیلی او را نیز در برگرفته و بهبود بخشد.

مفهوم توسعه‌ فردی تنها به توسعه‌ی سازمانی محدود نمی‌شود و برای رشد دیگران در نقش‌هایی مانند معلم، راهنما، مشاور، مدیر، محصل و … را نیز در برمی‌گیرد. وقتی پیشرفت شخصی در چارچوب مؤسسات صورت می‌گیرد به روش‌ها، برنامه‌ها، ابزارها، تکنیک‌ها و سیستم‌های ارزشیابی که توسعه‌ی انسانی را در سطح فردی در سازمان‌ها پشتیبانی می‌کند، اشاره دارد.

به عبارت ساده‌تر روش‌های توسعه‌ی فردی که در سازمان‌ها از آن‌ها بهره می‌گیرند، همان روش‌هایی است که در زندگی فردی نیز برای توسعه می‌توان از آن‌ها استفاده کرد و به ارتقاء و بهبود روش‌های زندگی فردی و شخصی پرداخت.

برخی موارد توسعه‌ی فردی،که در توسعه‌ی سازمانی نیز مؤثر هستند :

– ایجاد عزت ‌نفس                                                      – خودکفایی
– رشد خودآگاهی                                                       –  افزایش اعتمادبه‌نفس
– افزایش خودآگاهی فرد                                              – آشکارسازی پتانسیل‌ها، استعدادها و مهارت‌ها
– یادگیری مهارت‌های جدید                                          –  بهبود سبک زندگی
– مدیریت زمان                                                         –  افزایش درآمد و ثروت
– بهبود وضعیت اجتماعی فرد                                       – تحقق آرزوها
– رضایت از زندگی                                                   –  یافتن هویت
– بهبود هوش هیجانی و روابط اجتماعی با افراد                 –  برنامه  توسعه‌  فردی در راستای اهداف شغلی

برنامه توسعه فردی (IDP) ابزاری برای کمک به کارکنان در حرفه و شغل خود و پیشرفت شخصی است. هدف اصلی آن کمک به کارکنان در دستیابی به اهداف شغلی کوتاه‌مدت و بلندمدت و همچنین بهبود عملکرد شغلی فعلی آن‌هاست. این برنامه‌ی همه ‌جانبه توسط کارکنان و سرپرست یا مدیر آن‌ها طرح‌ریزی و اجرا می‌شود و کارکنان با اجرای آن به اهداف سازمانی خود می‌رسند.

برنامه‌ ای که طرح‌ریزی می‌شود، محدودیت زمانی ندارد و می‌تواند با دربرداشتن اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت بازه‌ی زمانی بلندتری برای رسیدن به اهداف جزئی و کلی در برداشته باشد. اهداف و نتایج برنامه‌ی توسعه‌ی فردی در زمینه‌ی شغلی نیز شبیه به دیگر برنامه‌های توسعه  فردی است.

باید گفت اهداف، نتایج، ابزار و روش‌های توسعه با توجه به زمینه‌ای که مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌تواند کمی تغییر داشته باشند اما در حالت کلی یکی هستند. برنامه‌های توسعه‌ی فردی در قالب سازمانی بسیار مورد توجه شرکت‌های بزرگ هستند، زیرا بازخوردهای مفید و قابل اطمینانی از آن حاصل می‌شود و نتایج حاصله از آن به سود هر دو طرف خواهد بود.نتایج بارز این برنامه‌ها را می‌توان به دو شکل نتایج حاصله برای مدیران و کارمندان تفکیک کرد.

نتایجی که مدیران از برنامه توسعه فردی (IDP) دریافت می‌کنند :

– درک بهتری از اهداف افراد
– شناخت نقاط قوت و نیازهای شغلی کارکنان
– شناسایی استعداد و مهارت‌های بالقوه‌ی افراد
– استفاده از افراد در راستای مهارت‌های آن‌ها
– بازدهی بالا، پیشرفت و موفقیت سازمانی

نتایج و اهدافی که افراد و کارکنان سازمانی از برنامه‌های توسعه سازمانی به دست می‌آورند:

– درک اهداف
– شناخت مهارت‌های موجود و افزودن مهارت‌های لازم برای بهتر شدن در شغل خود
– پیشرفت در مسیر شغلی خود و رسیدن به موفقیت‌های بزرگ و کوچک
– بالا رفتن رضایت شغلی فرد
– افزایش مسئولیت‌پذیری فرد
– شناخت نقاط ضعف و خصوصیات منفی و از بین بردن آن‌ها
– شناخت نقاط قوت و خصوصیات مثبت و بهبود آن‌ها در راستای نیازهای شغلی
– کسب مهارت‌ها و آموزش‌های لازم در جهت نیازهای شغلی
– برنامه‌ی توسعه فردی مناسب یا IDP موفق ، همیشه مطابق با توانایی‌های کارمندی که نقش مذکور را اشغال می‌کند، شخصی‌سازی و ساخته می‌شود.

با توجه به اهمیت توسعه فردی در جهت دستیابی به موفقیت های شخصی و موفقیت در محل کار،ضرورت داشتن یک برنامه توسعه فردی (Individual Development Plan) بیش از پیش ملموس می باشد.امیدوارم  این مقاله راهنمای جامعی در جهت تدوین یک برنامه توسعه فردی موفق برای شما بوده باشد.برای مطالعه در حوزه پیشرفت شخصی ،اهمیت آن در کسب و کار به مجله اینترنتی بازدید ایده مراجعه بفرمایید.

مقالات پیشنهادی :

چرا در دنیای کسب و کار نباید به همه اعتماد کرد؟
مزایای ویدئو مارکتینگ برای کسب و کارها
راهنمای جامع برنامه وفادارسازی مشتری
روش‌های طبیعی برای پاکسازی ریه