رسانه تعاملی یا VOD چیست؟

رسانه تعاملی یا VOD ( مخفف  Video on Demand ) در سال‌های اخیر شهرت زیادی پیدا کرده است و فرصت‌های مناسبی هم برای تبلیغات کسب‌ وکار‌ ها فراهم می‌کند.در این مقاله به شرح کامل رسانه تعاملی ( ویدئو به‌هنگام درخواست ) و انواع آن می پردازیم. سپس به بیان اهمیت رسانه های تعاملی برای تبلیغات کسب وکارها درعصر حاضر می پردازیم.

VOD چیست و از چه زمانی رونق گرفت؟

VOD به زبان ساده یک سیستم توزیع رسانه‌ ویدیویی است که امکان دسترسی به محتوای ویدیویی را در روندی خلاف تلویزیون‌های سنتی به کاربر ارائه می‌کند. در VOD، نیازی به تجهیزات تلویزیونی سنتی نیست و کاربر هم به زمان‌بندی شبکه‌ی پخش‌کننده‌ی محتوا محدود نخواهد بود. نام‌گذاری «ویدئو در زمان درخواست» نیز از همین تعریف اولیه بر می‌آید.

شاید نتوان کاربری را در دنیای امروزی فناوری تصور کرد که نام سرویس‌هایی همچون نتفلیکس و هولو و آمازون پرایم را نشنیده باشد. سرویس‌های رسانه تعاملی یا ویدئو به‌هنگام درخواست یا VOD (مخفف Video on Demand) در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند و حتی به‌ مرور درحال جایگزین کردن تلویزیون‌های سنتی هستند. محبوبیت این نوع از سرویس‌ها به ‌حدی افزایش یافت که بازیگران بزرگی همچون دیزنی و برادران وارنر و اپل را نیز به فعالیت در حوزه‌ی جدید تشویق کرد.

در کشور ما نیز در سال‌های گذشته سرویس‌های VOD متعددی با هدف جذب مخاطب داخلی متولد شده‌اند. امروز اکثر کاربران ایرانی با نام فیلیمو و نماوا و سرویس‌های جدیدی مثل بخش ویدئو بازار، آشنا هستند و تعداد زیادی هم از خدمات آن‌ها استفاده می‌کنند.

ماه‌های اخیر که با بحران ویروس کرونا و تعطیلی گسترده در سرتاسر جهان و کشورمان همراه بود، تمایل به این نوع از سرویس‌ها را افزایش داد و بسیاری از آن‌ها، افزایش قابل ‌توجهی را در تعداد کاربران تجربه کردند. هجوم کاربران جدید به سرویس‌ها به‌ حدی بود که حتی برخی از آن‌ها با چالش‌های زیرساختی مواجه شده و برخی دیگر برای مدیریت بهتر پهنای باند، مجبور به کاهش کیفیت محتوای خود در سطوح گسترده شدند.

رسانه تعاملی یا VOD علاوه بر خدمات و محتوایی که به کاربر یا مصرف‌ کننده‌ی نهایی عرضه می‌کنند، برای کسب ‌وکارها نیز کانال جدیدی در جهت نمایش تبلیغات ایجاد کرده‌اند.در ادامه اهمیت رسانه های تعاملی را برای کسب وکارها بررسی میکنیم.

کاربر VOD هر زمان که بخواهد به ‌واسطه‌ی تمام دستگاه‌های هوشمند خود (تلویزیون، گوشی، لپ‌تاپ و تبلت) به هر محتوای ویدیویی موجود در کتابخانه‌ی سرویس دسترسی خواهد داشت.

تلویزیون‌ها با ساختاری که می‌شناسیم، در قرن بیستم مهم‌ترین کانال توزیع محتوای ویدیویی بودند. سال ۱۹۹۵ و با آغاز خدمات اینترنتی و IPTV، کاربران به‌ سمت روش‌های جدیدی برای مصرف محتوای ویدیویی متمایل شدند. همین جهت‌گیری جدید تقاضا، منجر به اوج‌ گیری توسعه و عرضه‌ی سرویس‌های VOD و حتی افزایش خرید کامپیوترهای شخصی شد.

بهبود زیرساخت‌های اینترنتی دلیل  توسعه‌ی سرویس VOD

با ورود به قرن ۲۱، توسعه‌ی زیرساختی برای عرضه‌ی سرویس VOD سرعت گرفت. این سرویس‌ها برخلاف تلویزیون سنتی به‌ جای نیاز به اشتراک کابلی یا استفاده از آنتن، به اتصال اینترنتی پرسرعت نیاز داشتند. در سال ۲۰۰۰، کدکی به‌ نام JPEG2000 توسعه یافت که توزیع محتوای ویدیویی را با حجم کمتر و نیاز پایین‌تر به پهنای باند و سرعت،‌ ممکن کرد.

تا سال ۲۰۰۰، غول‌هایی همچون سونی، پارامونت، یونیورسال و برادران وارنر، به ‌همراه چند شرکت معتبر دیگر استاندارد Digital Cinema Initiative را توسعه دادند تا مشخصات مشترکی برای ارائه ویدئو بر بستر اینترنت را پیاده‌سازی کنند.

تلویزیون اینترنتی مفهومی بود که از دل سرویس‌های VOD زاده شد. اپلیکیشن‌های سمت کاربر همچون فروشگاه محتوای آنلاین اپل آیتونز و اپلیکیشن‌های تلویزیون هوشمند مانند آمازون پرایم ویدئو، حاصل همین مفهوم بودند که امکان اجاره‌ یا خرید محتوای ویدیوی و نمایش آن در دستگاه‌های گوناگون را به کاربر می‌دادند. سرویس‌های دیگری هم در این‌ میان متولد شدند که به‌ جز فیلم و سریال، دسترسی به مجموعه‌ای از محتوای سرگرم ‌کننده‌ی ویدیویی را دراختیار کاربر قرار می‌دادند.

ازمیان آن‌ها می‌توان به غول صنعت استریم یعنی نتفلیکس و رقبایی همچون هولو و دیزنی پلاس اشاره کرد که سرویس اشتراکی و پرداخت ماهانه‌ی حق عضویت برای خدمات‌رسانی به کاربران انتخاب کرده‌اند. این سرویس‌ها، با دریافت هزینه‌ی ماهانه، دسترسی به کل محتوای موجود در کتابخانه‌ی خود شامل برنامه‌های تلویزیونی، فیلم و سریال و برنامه‌های تولیدی اختصاصی خود را به کاربر ارائه می‌کنند.

از نمونه‌های مشابه داخلی این سرویس‌ها می‌توان به فیلیمو و نماوا اشاره کرد.یوتیوب هم در دسته ‌بندی سرویس‌های VOD قرار می‌گیرد و مدل کسب ‌وکاری مبتنی بر تبلیغات دارد.

انواع رسانه ‌های تعاملی یا VOD

بسته به نوع خدمات ‌رسانی که ارائه می‌شود، یا نحوه درآمدزایی کسب‌ وکارها رسانه تعاملی یا VOD به انواع مختلفی دسته بندی می‌شوند. این دسته ‌بندی‌ها عبارت‌اند از:

نوع SVOD یا Subscription Video On Demand

«تماشا کن تا زمانی که از هوش بروی». این جمله‌ ای است که در مورد این نوع رسانه تعاملی یا VOD به کار برده می‌شود. در این روش شما مبلغی پرداخت می‌کنید و به شکل نامحدود می‌توانید از پلتفرم مورد نظر استفاده کنید. در این نوع رسانه‌ ها معمولا کاربران به علت نداشتن قرارداد بلند‌مدت در صورتی که از محتوای ارائه شده ناراضی باشند خیلی زود پلتفرم را ترک می‌کنند. به همین دلیل این نوع کسب ‌وکارها با ارائه محتوای تخصصی یا گرفتن مجوز پخش سریال و فیلم سینمایی سعی در حفظ مشتری‌های خود دارند.

معروف‌ترین SVOD در جهان کمپانی بزرگ نتفلیکس است. هزینه ماهانه‌ ای که نتفلیکس دریافت می‌کند، ۸٫۹۹ دلار است. پس از آن HBO با ارائه محتواهای جذاب سریالی، سینمایی و خبری در رتبه دوم قرار دارد. هزینه‌ای که نتفلیکس دریافت می‌کند، ۱۴٫۹۹ دلار است. سرویس‌های دیگر:

دیزنی پلاس ، آمازون پرایم تی وی ، اسلینگ تی وی ، فیوبو تی وی ، هولو.

سرویس‌های ایرانی فعال در این زمینه :

آیو، اپیدو، فیلم‌نت ، پلان،لنز، تیوا، آی‌سیما ، تماشاخونه ، کاناپه ، دیجیتون، سیمای همراه، سینما مارکت.

نوع TVOD یا Transactional Video on Demand

در این نوع از رسانه‌ های تعاملی یا VOD کابر محتواها را خریداری می‌کند و به عبارتی به همان میزانی که ویدئو تماشا می‌کند، پول پرداخت می‌کند. سرویس‌های تعاملی TVOD معمولا درآمد بیشتری برای تولید‌کننده‌های محتوا به همراه می‌آورند. و از طرفی محتوایی که ارائه می‌دهند نیز به‌ روز‌تر است. برخی از غول‌های این نوع از پلتفرم‌ها اپل آیتونز، اسکای باکس آفیس، آمازون ویدئو استور و پلی‌استیشن ویدئو هستند.

نوع AVOD یا Advertising Video on Demand

در این نوع از پلتفرم‌ها منبع درآمد تولید‌کننده‌های محتوا و صاحب پلتفرم از طریق نمایش تبلیغات در بین زمان‌های پخش‌محتواها است.

البته ممکن است برخی پلتفرم‎‌ها ترکیبی از انواع گفته شده باشند. مثلا یوتوب معروف‎‌ترین سرویس AVOD فعال در حوزه رسانه‌ تعاملی یا VOD سرویس SVOD نیز ارائه می‌دهد و می‌توانید با پرداخت هزینه دوره‌ای نمایش تبلیغات را برای خود حذف کنید.

اهمیت رسانه های تعاملی  یا VOD برای تبلیغات کسب وکارها

اهمیت رسانه های تعاملی برای کسب وکارها چیست ویا به چند دلیل رسانه های تعاملی  برای کسب ‌وکارها می‌توانند مفید واقع شوند؟ در دسترس بودن مداوم محتوا بهترین دلیل برای این است که رسانه ‌ها نسبت به پخش محتوای خود در رسانه‌ تعاملی یا VOD یا حتی تاسیس رسانه اختصاصی خود اقدام کنند. محتوا پلی است میان مشتری و کسب‌وکار. شما می‌توانید از طریق محتوا با مشتری خود ارتباط قرار کنید، به او آموزش دهید و همچنین در نهایت او را تشویق به انجام اقدام مورد نظرتان کنید.

فراموش نکنید که به کم  رسانه های تعاملی می‌توانید، از محتوای ویدئویی نه تنها به عنوان بخشی پایه‌ای از بازرایابی محتوایی خود که به عنوان منبع درآمد استفاده کنید. هرچه که تا کنون در مورد ارزش محتوای ویدئویی گفته شده است در رسانه‌ های تعاملی کارکردی دوچندان به خود می‌گیرند. چرا که شما در حال کار کردن بر روی پلتفرمی اختصاصی برای ویدئو هستید. پس رمز موفقیت کسب ‌وکارها به کمک رسانه‌ تعاملی یا VOD به علت محتوامحور بودن آن است.

رسانه های تعاملی  یا VOD نه تنها به عنوان بخشی از کسب ‌وکار بلکه به عنوان یکی از پایه‌های آن حتما بایستی به کار گرفته شود. نرخ بازگشت سرمایه ROI فوق‌العاده‌ای که این پلتفرم‌ها دارند غیرقابل تصور است. پس شاید به فکر ساخت همچین پلتفرمی به عنوان بخشی از کسب ‌وکارتان کار نامعقولی به نظر نرسد.