آیا انسان در عصر زمین‌ شناسی آنتروپوسین زندگی می‌کند؟

سرعت بالای تحولات صنعتی و اقلیمی در قرن گذشته این پرسش را به وجود آورده است که آیا انسان در عصر زمین‌شناسی جدید آنتروپوسین زندگی می‌کند؟

در دو دهه‌ی گذشته، از کلمه‌ی غیررسمی «آنتروپوسین» برای توصیف تغییرات بی‌سابقه‌ی انسان در سیاره‌ی زمین استفاده شده است. با گسترش و تطبیق هرچه بیشتر این مفهوم، تعریف‌های بیشتری برای آن ارائه شدند. امروزه معنی اولیه‌ی آنتروپوسین و بازه‌ی زمانی آن به‌شدت تغییر کرده و به معیارهای زیادی وابسته است.

برای زمین‌شناسان و دانشمندان علوم زمین، انقلاب صنعتی اغلب به‌عنوان نقطه‌ی آغاز آنتروپوسین تعریف می‌شود. در این دوره انسان بر سراسر کره‌ی زمین غالب شد. از طرفی بسیاری از انسان‌شناس‌ها، مورخان و باستان‌شناس‌ها قرن هجدهم را به‌عنوان نقطه‌ی طلوع آنتروپوسین می‌دانند. در این قرن انسان عامل گرمایش در برخی نقاط زمین بود. قبل از آن هم بارقه‌هایی از غلبه‌ی انسان بر زمین دیده می‌شد.

از عصر پلیستوسین پسین تا هولوسین (عصر فعلی) انسان‌ها تغییرات چشمگیر و محسوسی در زمین به وجود آوردند و از آنجا که این تغییرات از نظر تخصصی برای تعریف عصر زمین‌شناسی جدید کافی نبودند، نیاز به شرایط دیگری برای توصیف این نفوذ وجود داشت. امروزه افراد در سراسر جهان از اصطلاح آنتروپوسین با معانی مختلف استفاده می‌کنند. به گفته‌ی کالین واترز، زمین‌شناس دانشگاه لیسستر بریتانیا:

بررسی بسیاری از تفسیرهای آنتروپوسین نشان می‌دهد مجموعه‌ای از مفاهیم همپوشا و کاملا مجزا در تعریف آن نقش دارند.

هزاران سال قبل از انقلاب صنعتی، جهانی‌سازی، بمب‌های هسته‌ای و تغییرات اقلیمی مدرن، انسان‌ها به نیروی غالب کره‌ی زمین تبدیل شده‌ بودند. با اهلی‌سازی و شکار، گسترش دام‌ها و استخراج معادن و حرکت به سمت شهرنشینی، تغییرات عمده‌ای در سوابق فسیلی و خاکی کره‌ی زمین به وجود آمد و انسان در مسیر کنونی‌اش قرار گرفت.

برای مثال در حدود ۳۴۰۰ قبل از میلاد، مردم چین مس را ذوب می‌کردند و حدود ۳۰۰۰ سال پیش بخش زیادی از سیاره‌ی زمین به خاطر کشاورزان و شکارچیان تغییر کرده بود. با اینکه این تغییرات منطقه‌ای آهسته و کوچک به اندازه‌ی تغییرات عصر کنونی باعث از بین رفتن ثبات کلی زمین نشدند، برخی پژوهشگرها معتقدند آثار اقلیمی تغییرات اولیه دست کم گرفته شده‌اند. به همین دلیل برخی از اصطلاحات پیش آنتروپوسین یا آنتروپوسین اولیه برای توصیف آثار چشمگیری انسانی قبل از قرن بیستم استفاده می‌کنند.

برخی دیگر معتقدند آنتروپوسین با حرف Aا(Anthropocene)، معرف مفهوم زمین‌شناسی است؛ درحالی‌که آنتروپوسین با حرف aا(anthropocene) برای مداخله‌های گسترده‌تر به کار می‌رود. حتی پس از انقلاب صنعتی و زمانی‌که تأثیر انسان بر زمین واضح بود، نیاز به تعاریف پیشرفته‌تر احساس می‌شود.

شتاب‌گیری بالای تحولات باعث شد از اواسط قرن بیستم به بعد به‌عنوان مرحله‌ی دوم آنتروپوسین در نظر گرفته شود. در این دوره نفوذ و تأثیر انسان به‌صورت نمایی افزایش یافت. این مرحله‌ی دوم نه‌تنها شامل تغییرات سریع زمین‌شناختی است بلکه به معیارهای اجتماعی اقتصادی و فرآیندهای بیوفیزیکی مدرن هم اشاره دارد.

هنوز مشخص نیست مرحله‌ی بعدی آنتروپوسین چگونه است؛ اما بسیاری از تغییرات انسانی برگشت‌ناپذیرند و ممکن است آثار آن‌ها تا مدت‌ها باقی بمانند. با این‌ حال به گفته‌ی مؤلفان؛ یک چیز واضح است؛ تحولات سریعی که انسان بر زمین تحمیل کرده است سنگین‌تر از رویدادهای اقلیمی هولوسین هستند.

این مقاله در Earth’s Future منتشر شد.