روش‌های برخورد با همکاران آزار دهنده

احتمالا هر یک از ما شکایت‌هایی در رابطه با آزار و اذیت از طرف همکاران داشته‌ایم. این مسئله موضوع جدیدی نیست. آزار و اذیت همکاران از ابتدای شروع فعالیت‌های سازمانی بوده‌ است؛ هر چند امروزه تأثیر آن‌ بسیار مخرب‌تر و عمیق‌تر احساس می‌شود. کسب‌و‌کار‌ها به کار تیمی برای هدایت عملیات‌های کاری پیچیده نیاز دارند و به این منظور تیم‌ها نیز باید بیش از گذشته هماهنگ، سازگارتر و فعال‌تر باشند. دوران تصمیم‌گیری سلسله مراتبی از مدت‌ها پیش در بسیاری از شرکت‌ها و صنایع منسوخ و با خلاقیت توده‌ی کارمندان عادی که فراتر از جایگاه کاری در سایه‌ی همکاری تیمی به اطلاعات لازم دسترسی دارند، جایگزین شده است. متأسفانه در سایه‌ی این سیستم کاری، ناسازگاری همکاران بیش از گذشته می‌تواند به نظم ضربه بزند و فرسایش ایجاد کند.

اغلب رفتار‌های ناسازگار و مخرب متداول به شرح زیر است.

• سرزنش، انتقاد بی‌جا و سخن‌چینی
• شایعه‌پراکنی و نشر اخبار نادرست
• کارشکنی در باطن با وجود حمایت ظاهری
•  مخفی کردن اطلاعات ضروری
• تضعیف عمدی دیگران
• تک‌‌روی و ترجیح دادن برنامه‌های شخصی به منافع تیم

در ادامه نظر ابی کورنو چاوز مشاور منابع انسانی را در این مورد می‌خوانیم.

ما برای کشف علت عملکرد عالی بعضی تیم ها و شکست دیگران هزاران تیم را مورد مطالعه قرار دادیم و اطلاعات بسیاری از صنایع و بخش‌های کاری مختلف جمع‌آوری کرده‌ایم. تحقیقات ما نشان می‌دهد که مهم‌ترین عامل اصلی در شکست یا موفقیت‌ تیم‌ها مربوط به نحوه‌ی معاشرت و کیفیت روابط اجتماعی همکاران است. در واقع حدود ۷۰ درصد اختلاف عملکرد بین تیم‌های ضعیف که آن‌ را تیم سرگردان می‌نامیم با تیم‌های فوق‌العاده که آن‌ها را یکپارچه می‌دانیم به نحوه‌ی معاشرت‌های فردی اعضا بستگی دارد. اغلب یک فرد با شخصیت مخرب می‌تواند کل مجمو‌عه‌ی عالی را نابود کند. به دلایل زیر افراد با شخصیت مخرب برای تیم مضر هستند. این مطالب حاصل تحقیقات تجربی رسانه‌ی کسب‌وکار هاروارد است.

خلق تنش‌های غیر ضروری و انحراف تیم از اهداف اصلی

آن‌ها انرژی مثبت و فضای خلاقانه‌ را تخلیه می‌کنند و باعث می‌شوند افراد به‌جای تفکر خلاق، زمان‌ گران‌بها را برای این تنش‌ها صرف کنند و شجاعت اظهار نظر آزادانه بدون ترس از ایجاد حاشیه را از دست بدهند.

نابود کردن ارزش تجاری تیم

به وضوح مشخص است که ناهماهنگی اعضا تأثیر بسیار بدی روی آینده تجاری مجموعه می‌گذارد. رفتار بد آن‌ها عملکرد و قدرت تیم را بسیار ضعیف نشان می‌دهد و تأثیر منفی روی ذهنیت همکاران تجاری می‌گذارد. در واقع نتایج تحقیقات ما نشان داد که اغلب سرمایه‌گذاران ۲۰۰۰ برابر بیش‌تر تمایل دارند تیم‌های یکپارچه را حتی با روزمه‌ی ضعیف‌تر نسبت به تیم‌های سرگردان واجد شرایط همکاری انتخاب کنند.

تنزل فرهنگ کاری مجموعه

رفتار‌های مخرب به‌مرور تبدیل به هنجار می‌شوند و حتی این رفتار‌ها را از سوی همکاران خوش‌قلب نیز شاهد خواهیم بود. آن‌ها سعی خواهند کرد با مقابله به مثل با رفتار‌های بد، هر چه می‌توانند همکاران آزاردهند‌ه را از حیطه‌ی کاری خود دور نگه دارند.

اگر شما سرپرست تیم هستید، راه‌ حل مشخص است. هرگز نباید در برابر رفتارهایی که به کل مجموعه آسیب می‌زند مسامحه کنید. از اتفاقات مربوط به مجموعه و همکاری اعضاء مطلع باشید. کارمندان منفی را صرف نظر از ارزش کاری، خلاقیت شخصی و تخصص فنی مجبور به رعایت اصول حرفه‌ای مجموعه کنید.

اما اگر فرد سمی از همکاران رده‌ی بالا باشد چه می‌توان کرد؟ بسیار از کارمندان اذعان دارند که قادر به مقابله با این افراد نیستند و در نهایت خلاف میل باطنی تصمیم به ترک شرکت می‌گیرند. در ادامه ۴ روش برای  حل این مسئله پیشنهاد می‌کنیم.

۱- صادقانه برای مطرح کردن مشکل پیش‌قدم شوید

اگر تا به حال چنین کاری انجام نداده‌اید، قطعا وضعیت فعلی تا ابد ادامه خواهد داشت. هرگز تصور نکنید که فرد مذکور خودش متوجه اشتباهات خواهد شد و آن‌ها را تصحیح خواهد کرد. بنابراین برای حل مسئله، صادقانه و در فضای مثبتی انتقادات خود را مطرح کنید. تأثیرات منفی رفتار او بر خودتان را شرح دهید. در مقابل پذیرای انتقادات طرف مقابل نیز باشید. تحقیقات نشان می‌دهد که اغلب افراد به نتایج رفتارشان به‌خصوص در محل کار، هوشیاری ندارند و هرگز قادر به تشخیص اثرات منفی رفتارشان بر دیگران نیستند.

اعضای تیم‌های یکپارچه حتی در مواقع بحرانی ۱۰۶ برابر بیش‌تر از دیگران به چنین صحبت‌هایی علاقه نشان می‌دهند. به‌منظور رعایت اخلاق حرفه‌ای ترس را کنار بگذارید و صادقانه و با رعایت ادب و احترام برای مطرح کردن انتقادات پیش‌قدم شوید.

۲- در زمین آن‌ها بازی نکنید

در مواجهه با چنین افرادی هرگز واکنش منفعلانه‌ای در پیش نگیرید. حواستان را جمع کنید و مراقب واکنش جنگ یا گریز خود باشید. هر چه بیش‌تر روی اهداف تیم متمرکز شوید، کمتر ذهنتان درگیر بازی سراسر باخت با همکاران سمی خواهد بود. در فعالیت‌های تیم نقش کلیدی داشته باشید. برای تسکین خود به جای در پیش گرفتن رفتار نادرست با همکاران ضعیف‌تر، با آن‌ها صمیمی شوید. این صمیمت با مجموعه منجر به منزوی شدن افراد ناسازگار خواهد شد. در تیم‌های یکپارچه افراد ۳۵ برابر بیش‌تر به موفقیت سایر اعضا تعهد و التزام دارند و ۴۷ برابر بیش‌تر برای خلق فضای مثبت و صادقانه تلاش می‌کنند.

۳- با رئیس صحبت کنید

به‌صورت جدی به رئیس پیشنهاد کنید جلسات منظمی برای هماهنگی هنجار‌های مجموعه تشکیل دهد و در آن جلسات بعضی رفتارها و تنش‌‌های موجود را مطرح کند. هدف این جلسات نباید محکوم کردن فرد خاطی باشد، بلکه باید در آن به‌صورت فعال همه‌ی اعضا به تبادل نظر و تلاش برای رفع تنش‌‌ها بپردازند و سعی در درک همدیگر داشته باشند. انتظارات متقابل را به‌وضوح مشخص کنید و خودتان نیز به هنجارهای دیگران پایبند باشید.

در تیم‌های یکپارچه افراد ۷۳ برابر بیش‌تر رفتار‌های خود را با هنجارهای دیگران هماهنگ می‌کنند و  ۱۲۵ برابر بیش‌تر از دیگران قبل از بروز تنش و بزرگ شدن مسئله آن را حل و فصل می‌کنند.

۴- به خودتان بیش‌تر اهمیت دهید

هرگز اجازه ندهید رفتار‌های غلط دیگران به احساسات و سلامتی فیزیکی شما لطمه‌ای وارد کند. هر کاری می‌توانید انجام دهید. هر آن‌‌چه برای شما قابل تحمل نیست کنار بگذارید. اگر مجبور به تغییراتی هستید در پذیرش آن شک نکنید. اگر برای بهبود روابط تلاش خود را کرده‌اید ولی بی‌نتیجه بوده یا حتی بدتر شده‌ است، مسئله را با مدیر منابع انسانی مطرح کنید و در صورت حل نشدن مسئله مجموعه را ترک کنید. زندگی کوتا‌ه‌تر از آن است که اجازه دهید عده‌ای آرامش شما را بر هم زنند.

در صورتی که در محل کار خود با افراد آزاردهنده‌ای همکار هستید، جای ملامتی نیست که از آزار و اذیت آنان شاکی باشید. در قدم اول این ناراحتی خود انگیزه‌ای برای حل و فصل مسئله و پیشرفت شخصی است، اما اغلب فشار کار و مسئولیت‌های شخصی خانوادگی مجال توجه به ریشه‌ی مشکل را از ما می‌‌‌گیرند. شاید همیشه هم طرف مقابل مقصر نباشد و این خود ما باشیم که نیاز به بهبود تغییر اعمال و رفتار خود داشته باشیم. بازسازی روابط و خلق شخصیت جدید نیاز به انگیزه و انرژی زیادی لازم دارد اما غیر‌ ممکن نیست. شیرینی آرامش و فضای صمیمی که به دست خواهد آمد، به زحمت آن می‌ارزد.