روز جهانی دریانوردی | شهدای “کشتی سانچی” الگویی برای ارتقای سبک زندگی اسلامی

شغل دریانوردی یکی از پر مخاطره‌ترین و طاقت‌فرساترین شغل‌های دنیا و در عین حال مؤثرترین مشاغل برای تأمین نیازهای مادی یک جامعه محسوب می‌شود. دریانوردان گاهاً حداقل 6 ماه بر روی عرشه کشتی مشغول سفر هستند تا کالاهای ضروری جامعه را از کشور مقصد به کشور مبدأ منتقل کنند و در این مسیر ممکن است با مخاطرات فراوانی مواجه شوند که گاهی به قیمت جان آنان تمام می‌شود.

روز دوشنبه 16 دی‌ماه 96 حادثه‌ای غم‌انگیز قلب مردم ایران را به لرزه در آورد. طی این حادثه کشتی نفتکش سانچی که از ایران محموله 60 میلیون دلاری به مقصد کره جنوبی می‌برد، در آبهای چین با یک کشتی باری چینی برخورد کرد. در این سانحه 32 خدمه کشتی ایرانی به شهادت رسیدند به گونه‌ای که اجساد برخی از آن‌ها هیچ گاه یافت نشد. به این بهانه به جایگاه معنوی و معرفتی شهدای دریا و نیز اهمیت این نوع مشاغل می‌پردازیم. 

تاریخ معاصر ما از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون شاهد ظهور و بروز افرادی بوده که در مسیر اعتلای مادی و معنوی ایران اسلامی از جان و مال خویش گذشتند تا همواره پرچم میهن اسلامی‌مان در سراسر جهان سرافرازی کند. شهدای دریانورد از عالی‌ترین مصادیق اینگونه افراد هستند. این بزرگواران در جهت تقویت نظام اسلامی با دارا بودن خصلت‌هایی ویژه مثل شهامت، عزت نفس، حفظ امانت، از خودگذشتگی،  وجدان کاری و نیز خصلت‌های رفتاری مثل تلاش در کسب رزق حلال از بسیاری تمایلات دنیوی خویش گذشتند تا جایی که جانشان را در این مسیر تقدیم خداوند متعال کردند و خداوند نیز این توفیق را به دریادلان عطا کرد تا در عین گمنامی در معرض همگان نمایانده شوند.

 قرآن در قیامت از مقابل صف “شهدای دریا” عبور می‌کند
در اهمیت جایگاه والای «شهدای دریا» وجود مقدس امام باقر(ع) می‌فرماید قرآن به صورت مردى در برابر صف مسلمانان در می‌آید و از مقابل انبیا و رسولان عبور می‌کند و ایشان با تعجب به او نگاه می‌کنند. امام باقر(ع) در ادامه عین این عبارات را فرمودند: «وقتی قرآن به صورت مردی به صف شهیدان مى‌‏رسد و شهیدان به او نگاه مى‌‏کنند، خطاب به او مى‌‏گویند: «لا اله الَّا اللَّه الربّ الرحیم‏» راستى این مرد(قرآن) از شهیدان است او را به نشانى و وصفِ او مى‌‏شناسیم جز اینکه از شهیدان در دریاست و از اینجا به او خرّمى و فزونى دادند که به ما ندادند. فرمود: پس مى‏‌گذرد تا به صف شهیدانِ دریا مى‌‏رسد در صورت یک شهید! و شهیدانِ در دریا به او نگاه مى‏‌کنند و بسیار تعجّب مى‏‌کنند و مى‏‌گویند: این خود یکى از شهیدانِ دریا است او را به نشانى و وصفِ او مى‌‏شناسیم جز اینکه در یک جزیره کشته شده که از آن جزیره‌‏اى که ما در آن کشته شدیم هراسناک‏‌تر بوده است و از اینجا است به او خرّمى و زیبائى و روشنى بیشترى داده‌‏اند که به ما نداده‏‌اند…» حضرت در روایتی در ارزش شهدای دریا فرمودند:«شَهیدُ البَحرِ مِثلُ شَهیدَیِ البَرِ؛ شهید در دریا مانند دو شهید در خشکی است».

روحیه خدمت‌رسانی به مردم
یکی از آشکارترین ویژگی این دریادلان روحیه «خدمت به مردم» است. در اهمیت خدمت‌رسانی به مردم رسول اکرم صلی الله علیه و آله در روایتی فرمودند: «أَیُّمَا مُسْلِمٍ خَدَمَ قَوْماً مِنَ الْمُسْلِمِینَ إِلَّا أَعْطَاهُ اللَّهُ‏ مِثْلَ‏ عَدَدِهِمْ‏ خُدَّاماً فِی الْجَنَّةِ؛ هر مسلمانی که به گروهی از مسلمانان خدمت کند خداوند متعال به تعداد آنان، خدمتگزارانی را در بهشت به او عطا خواهد کرد». امام سجاد علیه‌السلام نیز ضمن روایتی فرمودند: «… فَلاَ تَحْتَقِرُوا الْإِحْسَانَ إِلَی إِخْوَانِکُمْ فَسَوْفَ یَنْفَعُکُمُ اللَّهُ تَعَالَی حَیْثُ لاَ یَقُومُ مَقَامَ ذَلِکَ شَیْ ءٌ غَیْرُه؛ [هیچ گاه] احسان به برادران [مؤمن] خود را کوچک نشمارید، پس در آینده خداوند به شما سودی می رساند به گونه‌ای که هیچ چیز جای آن را پر نمی‌کند.» (^{البرهان، ج1، ص157)}

از دیگر ویژگی‌های شهدای دریانورد، ایثار و از خودگذشتگی در مسیر رفاه مردم جامعه است. این خصلت به قدری اهمیت دارد که خداوند در آیاتی از قرآن به صورت مستقیم و غیر مستقیم به آن اشاره داشته است. امیرالمؤمنین علیه‌السلام در روایتی در اهمیت ایثار فرمود: «ایثار، برترین عبادت و شکوه‌مندترین آقایى است؛ الإِیثارُ أفضَلُ عِبادَةٍ و أجَلُّ سِیادَةٍ.» (غرر الحکم، ص61) و نیز پیامبر (ص) در روایتی خطاب به امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: «اى على، چون روز قیامت شود، منادى از میان عرش ندا مى‌دهد:کجایند دوستداران على و کسى که دوستش مى‌دارد؟ کجایند آنان که به خاطر خدا با یکدیگر دوستى مى‌ورزیدند؟ کجایند آنان که براى خدا به یکدیگر بذل و بخشش مى کردند؟ کجایند ایثارگران؟ «بیمى بر شما نیست و اندوهگین نمى شوید؛ لا َخَوْفٌ عَلَیْکُمْ وَ لاَ أَنتُمْ تَحْزَنُونَ»(الأعراف 49)» کجایند همرهان پیامبر، محمّد؟ آسوده خاطر باشید و شادمان «شما و همسرانتان، شادمانه به بهشت درآیید؛ أمِنوا و قَرّوا عَینا «ادْخُلُواْ الْجَنَّةَ أَنتُمْ وَ أَزْوَاجُکُمْ تُحْبَرُونَ» (الزخرف70) ^{(تفسیر فرات کوفی، ص408)}

با وجود این ویژگی‌های زیبا در شهدای دریانورد می‌توان نتیجه گرفت جایگاهی که خداوند برای آنان در مسیر شهادت در نظر گرفته است،‌ جایگاهی والا نسبت به سایر شهدای جلیل‌القدر است و یا می‌توان گفت اگر جایگاهشان نسبت به سایرشهدا بیشتر نباشد، کمتر نیست. امید که همواره یاد و خاطره این شهدای گرانقدر همراه با صفات و ویژگی‌های ممتاز و انسان‌ساز آنان در قلب‌ها زنده باشد.