عوامل ایجادکننده فضای کاری سمی

تمام مدیران و کارشناسان کسب و کار می‌دانند که فرهنگ سازمانی یکی از پایه‌های رشد و پیشرفت شرکت است. فرهنگی که در آن ارزش‌ها سمت و سویی مثبت دارند و افراد با ویژگی‌ها، بینش‌ها و ارزش‌های مشترک در آن فعالیت می‌کنند، می‌تواند ضامن موفقیت یک شرکت باشد. از طرفی در یک فرهنگ سازمانی موفق جایی برای افراد بی‌نظم، بدون برنامه، بی‌ادب و هر فردی با رفتارهای مزاحم پیشرفت وجود ندارد.

برخی اوقات، اتفاقات و فرآیندهایی در شرکت‌ها رخ می‌دهد که زمینه‌ی رشد یک فرهنگ سازمانی سمی را فراهم می‌کند. کارمندان برتر و تلاشگرترین افراد شرکت، به‌سرعت متوجه این عوامل می‌شوند و ممکن است بسیار زود به آن‌ها واکنش نشان دهند. خطرناک‌ترین واکنش آن‌ها نسبت به این رخدادها، ترک شرکت است که آسیبی جدی به آن وارد خواهد کرد.

اگر شما مدیر یک تیم یا شرکت هستید، بهتر است با نشانه‌های اولیه‌ی یک محیط کاری سمی آشنا باشید تا در صورت مشاهده‌ی آن‌ها، به‌سرعت برای رفعشان اقدام کنید. در حالت دیگر اگر کارمند سازمانی هستید که نشانه‌های چنین محیطی را از خود بروز می‌دهد، بهتر است ابتدا آن را با مدیر خود در میان بگذارید و در بدترین حالت، به فکر ترک شرکت باشید.

۱- تمرکز مدیران بر نقاط ضعف

فضای کاری در این حالت پر از ترس و استرس است و کارمندان بر لبه‌ی تیغ حرکت می‌کنند. در چنین سازمانی مدیران تنها به دنبال پیدا کردن مشکلات و مقصران آن‌ها هستند و تمام تلاش آن‌ها این است که اشکالات را گوشزد و عوامل آن‌ها را برطرف کنند. این مدیران هیچ توجهی به موفقیت‌ها و افرادی که باعث آن شده‌اند، ندارند.

۲- کاغذبازی بیش از اندازه

بروکراسی یا کاغذبازی اداری هنوز هم به‌عنوان عاملی مزاحم در برخی شرکت‌ها وجود دارد. در این فضا انجام کار یا اتخاذ تصمیم نیاز به عبور از لایه‌های بسیار زیاد مدیریتی دارد. جلسات متعددی برای شروع یک پروژه برگزار می‌شود و تأییدیه‌های افراد زیادی برای شروع به کار نیاز است. بیشترین آسیب را در چنین فضایی، کارمندان می‌بینند. آن‌ها همیشه با این حقیقت روبرو هستند: «ما به شما اعتماد نداریم.»

۳- توهین و تحکم به کارمندان

در این شرکت‌ها، برخی کارمندان به خاطر سلسله‌مراتب سازمانی یا تجربه‌ی بیشتر، به خود اجازه می‌دهند که به دیگران تحکم کنند و در حالت‌ بدتر، به آن‌ها توهین کنند. اگر مدیران چنین فضایی را بپذیرند و اقدامی برای بهبود آن انجام ندهند، شرکت را با سرعتی زیاد به سمت فروپاشی هدایت می‌کنند. اگر در چنین فضایی کار می‌کنید و مدیران اقدامی برای این مشکل انجام نمی‌دهند، سریعا به فکر ترک شغل باشید.

۴- بی‌ارزش شدن کارمندان

شرکت‌هایی که هنوز از سلسله‌مراتب عمودی سنتی استفاده می‌کنند، کارمندان را در پایین‌ترین سطح قرار می‌دهند و آن‌ها را با به‌عنوان ابزار یا حتی عدد می‌بینند. در چنین فضایی کارمندان تنها وظیفه دارند که شرکت را رو به جلو حرکت بدهند و سهامداران را خوشحال کنند. به بیان دیگر، موفقیت‌ها و اقدامات آن‌ها هیچ‌گاه منجر به تشویق یا قدردانی نمی‌شود.

۵- کار بیش از اندازه

در چنین فضایی، زندگی شخصی کارمندان عموما دچار مشکل می‌شود. آن‌ها مجبورند ساعت‌های متمادی به کار بپردازند و به همین دلیل، نشانه‌هایی همچون استرس، غیبت‌های طولانی و خستگی بیش از اندازه از خود نشان می‌دهند.

۶- بروز شایعات

شایعه‌پراکنی و افرادی که به گسترش آن کمک می‌کنند، مانند سم در رگ‌های سازمان به جریان می‌افتند. هدف از این اطلاعات ضد و نقیض، عموما از بین بردن تمرکز افراد یا مزاحمت برای شخصی خاص است. شایعات عموما خبرهای بد و هدف‌مندی هستند که بخشی از شرکت را مورد آسیب قرار می‌دهند. افرادی که شایعه‌پراکنی می‌کنند، عموما به سراغ کارمندان تازه وارد می‌روند و آن‌ها را از ادامه‌ی کار ناامید می‌کنند.

۷- گسترش رفتارهای غیر اخلاقی

در بدترین فضاهای سمی، به‌راحتی می‌توان شاهد رفتارهایی همچون دزدی، توهین، سوء استفاده‌های جنسی، فریب دادن و خرابکاری بود. این رفتارها تیر خلاصی به بدنه‌ی شرکت هستند.

۸- سطح بالای استرس

فضاهای سمی سطح استرس افراد را به‌شدت بالا می‌برند. در این فضاها خلاقیت و بهره‌وری به‌سرعت کاهش پیدا می‌کند. آمار نشان می‌دهد افرادی که در محیط‌های سمی فعالیت می‌کنند، ۶۰ درصد بیش از دیگران در معرض حمله‌های قلبی و دیگر شرایط خطرناک سلامتی قرار می‌گیرند.

چگونه از فضای سمی رها شویم

در قدم اول از مدیرانی که چنین رفتارهایی دارند دور شوید. مراقب باشید که توسط آن‌ها جذب نشوید و رفتارهای مشابه از خود نشان ندهید. اگر به شغل خود علاقه‌مند هستید و قصد ترک آن را ندارید، حتما به فکر انجام اقدامی مثبت در این زمینه باشید.

اگر گروهی قابل اعتماد از همکاران و مدیران دارید که فضای سمی را شناسایی کرده‌اند و قصد از بین بردن آن را دارند، برای حل معضلات اقدام کنید. اگر تعداد شما از افراد دارای رفتارهای مضر بیشتر و واحد نیروی انسانی نیز پشتیبان شما است، قطعا می‌توانید به حل مشکلات امیدوار باشید.

در نهایت تلاش شما برای نشان دادن فضای کاری مناسب، ممکن است دیگران را به این نوع رفتار تشویق کند. رفتارهایی ناشی از اعتماد، احترام، اخلاقیات، شنیدن صحبت‌های دیگران و صبر، پایه‌های یک فضای کاری سالم هستند. فراموش نکنید که هر تغییر مثبتی، از تک‌تک افراد شروع می‌‌شود.