سرپرست کاروان قرآنی حج ۹۷ : تلاوت قاریان ایرانی، سعودی‌ها را متحیّر کرد/ ماجرای دعوت حجاج خارجی از قاریان ایرانی

سرپرست کاروان قرآنی حج ۹۷ : تلاوت قاریان ایرانی، سعودی‌ها را متحیّر کرد/ ماجرای دعوت حجاج خارجی از قاریان ایرانی

یکی از مناسک مهم مسلمانان، سفر به سرزمین وحی و به جا آوردن حج است. حج یکی از مهم‌ترین فروع دین اسلام است. مسلمانان در دهه اول آخرین ماه قمری (ذی‌الحجه) به مسجدالحرام در شهر مکه عربستان سعودی رفته و مناسک خاص آن را به‌جا می‌آورند. حج، نمایش بندگی انسان در برابر خداوند یکتا و هستی بخش است. سالانه بیش از دو و نیم میلیون مسلمان از سراسر جهان برای انجام مناسک حج به سرزمین وحی مکه مکرمه سفر می‌کنند. به همین دلیل موسم حج ایام پر خاطره و مبارکی برای مسلمانان است؛ اما سه سالی است موسم حج یادآور خاطرات تلخی هم شده است. فاجعه منا هیچ گاه از خاطر مسلمانان پاک نخواهد شد، امّا واکنش دولت عربستان و بی‌مسئولیتی آنها در برابر فجایع حج سال 2015 خاطرات آن فجایع را با وجود گذشت سه‌سال تلخ‌تر هم می‌کند. «فاجعه منا» در تاریخ دوم مهر 1394، همزمان با عید قربان در خیابان 204 منطقه منا در شهر مکه رخ داد و موجب کشته‌شدن 2 هزارو 432 نفر از حجاج کشورهای مختلف اسلامی شد. سهم کشور ما نیز از این اتفاق، 464 شهید بود تا تلخ‌ترین فاجعه انسانی پس از جنگ با عراق در تاریخ  40 ساله انقلاب اسلامی اتفاق بیفتد. در این میان، نام جوانان برومند و قرآنی کشورمان نیز در میان شهدای حادثه منا ثبت و ضبط شد و غم و اندوه فراوانی را در دل جامعه قرآنی کشور انداخت. دبیرخانه کمیته اعزام و دعوت از قاریان که مسئولیت اعزام قاریان کاروان قرآنی نور را بر عهده دارد در سال 96 به دلیل ملاحظات امنیتی از اعزام قاریان و حافظان به موسم حج جلوگیری کرد و بعثه مقام معظم رهبری در سازمان حج و زیارت تعدادی از قرآنیان کشور را در منصب عوامل اجرایی به حج برد تا علاوه بر فعالیت‌های اجرایی از توانایی قرآنی آنها نیز در موسم حج استفاده کند. امسال اما گروه 20 نفره شامل قاریان، حافظان و مبتهلان همراه با حجاج به حج رفتند. سرپرست این کاروان قرآنی را «علی قاسم‌آبادی» بر عهده گرفت. قاسم‌آبادی چند روز گذشته میهمان خبرگزاری  بود و در گفت‌و‌گوی صمیمانه حال‌و هوای کاروان قرآنی نور در موسم حج را روایت می‌کند. در ادامه مشروح این گفت‌و‌گو را می‌خوانید:

رویایی که به وقوع پیوست

*** سال 94 آن اتفاق تلخ حادثه منا رخ داد و جمعی از بهترین قاریان کشورمان در کنار حجاج دیگر به فیض شهادت رسیدند. دو سال روند اعزام متوقف شد. امسال که اسامی اعضای کاروان را دبیرخانه اعزام اعلام کرد، نام احمد ابوالقاسمی به‌عنوان سرپرست گروه اعلام شد امّا به یکباره شما جایگزین او شدید. چرا ایشان از هدایت کاروان انصراف دادند؟

خاطرم هست صبح زودی از خواب بیدار شدم و به همسرم گفتم: “خواب دیدم که در مسجد‌الحرام مُحرم شده‌ام”. همسرم گفت: شاید می‌خوای به حج بروی. به او گفتم: اسامی اعضای کاروان قرآنی نور سه ماه پیش بسته شده است و فرصت دیگری برای همراهی آنها وجود ندارد. گذشت؛ تا شب دیگری همراه همسرم به کهف‌الشهدای تهران رفته بودیم که مجدداً همان شب خواب حج را دیدم. فردای آن روز بود که به اداره (شورای عالی قرآن) آمدم، آقای سرابی قائم مقام شورا با دفترم تماس گرفتند و عنوان کردند، آقای ابوالقاسمی به دلایل شخصی از هدایت این گروه انصراف دادند و ما در کمیته اعزام به این نتیجه رسیدیم با توجه به اینکه اولین سالی است که پس از ماجرای منا این گروه اعزام خواهد شد، شما بهترین گزینه برای این سمت هستید.

سرپرست

*** مجموعاً چند نفر به حج اعزام شدید؟

مجموعاً 19 نفر بودیم. 2 حافظ قرآن، 4 نفر از گروه تواشیح میعاد قم و ما بقی قاری قرآن بودند.

*** گویا امسال نام کاروان قرآنی نور به صورت خودجوش به نام دیگری تغییر کرد؟

به تصمیم بچه‌های کاروان، نام این گروه به کاروان قرآنی شهدای منا تغییر پیدا کرد تا یاد و خاطره شهدای قرآنی حادثه تلخ منا گرامی داشته شود.

تصویری از اجرای تلاوتِ  علی قاسم‌آبادی در میان حجاج ایرانی

*** وقتی این مسئولیت را قبول کردید. ترس و دلهره‌ای نداشتید که شاید اتفاق سال 94 برای کاروان امسال هم رخ دهد؟

یکی ازویژگی‌هایی که دارم این است که تعهد کاری دارم و مسئولیتی که به من سپرده می‌شود را تا پای جان انجام می‌دهم. اتفاقً تنها چیزی که فکر نمی‌کردم این موضوع بود. البته نه اینکه پیش‌بینی نمی‌کردم. پیش‌بینی به این معنا که در آن ایام وظایف خود را طوری انجام دهیم که اتفاقی برای هیچ‌یک از دوستان نیفتد. ما در جلسات توجیهی همه این مسائل را به اعضای کاروان گوشزد کردیم. حتی آقای اطهری‌فرد که سرپرست کاروان قرآنی سال 94 بود، نیز در جلسات حضور پیدا کرد و از تجربیات سفر سال 94 مطالبی را خدمت دوستان بیان کرد.

*** چند محفل و برنامه در ایام حج اجرا شد. استقبال حجاج ایرانی از برنامه‌های قرآنی کاروان چگونه بود؟

روزانه 4 محفل انس با قرآن برگزار می‌شد که هر کدام اجزاء مختلفی داشتند. در این محافل، تلاوت تحقیق، ترتیل، اجرای مدیحه‌سرایی، سخنرانی و مداحی انجام می‌شد. همایش‌های بین‌المللی نیز از برنامه‌های دیگری بود که بعثه برگزار می‌کرد و دوستان تلاوت آغازین این برنامه را برعهده داشتند. در مجموعا 752 برنامه در موسم حج از جمله مشعر، منا و عرفات برگزار شد.

*** محافل را بعثه مقام معظم رهبری برنامه‌ریزی می‌کرد؟

 ساز‌و کاری که حج را مدیریت می‌کند، برنامه‌ریزی کاروان قرآنی را برعهده دارد. یعنی برنامه‌ها بستگی به تصمیاتی بود که مسولان بعثه می‌گرفتند و حتی تقسیم‌بندی اعضای کاروان در شهر مکه و مدینه نیز به این شرائط بستگی داشت. عزیزانی بودند که یک روز در مدینه حضور داشتند و افرادی نیز بودند که دو هفته در مدینه استقرار داشتند. تمام اعضای کاروان در 6 گروه به حج آمدند. یعنی سه گروه در زمان مدینه اول و سه گروه در زمان مدینه دوم به مکه و مدینه آمدند.

فیلم تلاوت قاریان ایرانی در جمع قاریان خارجی

*** سال گذشته دبیرخانه اعزام و دعوت از قاریان برای انتخاب اعضای کاروان قرآنی حج 96 آزمون انتخابی برگزار کرد امّا به دلیل ملاحظات امنیتی به حج مشرف نشدند. آیا امسال از همان نفرات برای کاروان حج 97 استفاده کردید یا نفرات جدیدی جذب این کاروان شدند؟

سال گذشته این آزمون برگزار شد امّا منتخبان آزمون به حج نرفتند که به همین دلیل، امسال آزمون مجدد برگزار نشد و از همان افرادی که سال گذشته موفق به گذراندن آزمون انتخابی شدند، استفاده شد.

تصویری از اعضای کاروان قرآنی نور – حج تمتع 97

حضور قاریان ایرانی در آکادمی قرآنی مدینه

***  علاوه بر برگزاری محافل قرآنی برنامه‌های دیگری نیز داشتید؟

بله. بسیاری از مراسم‌های دعای پرفیض کمیل در مکه و مدینه با حضور قاریان کاروان نور برگزار می‌شد حتی در روز عرفه آقای قاسم مقدمی بخشی از دعای عرفه را خواندند. ما در این مراسم‌ها از هیچ کمکی دریغ نمی‌کردیم. پیش از اینکه اعزام شویم با بعثه به توافق رسیدیم که علاوه بر تلاوت قرآن در محافل و مراسم‌های قرآنی در برنامه‌های دیگر نیز همکاری داشته باشیم. مثلاً تلاوت‌های اذانگاهی، اذان و حتی تکبیر و دعا در نمازهای یومیه بر عهده دوستان بود.

یکی از کارهایی که داشتیم حضور در محافل قرآنی مسجد النبی بود که دوستان در حلقه‌های مسجد‌النبی حاضر می‌شدند و تلاوت می‌کردند. این حلقه‌ها ابعاد بین‌المللی دارند به گونه‌ای که قاریان هر کشوری در این محافل شرکت می‌کنند. نامش نیز حلقه تعلیم زوار است و زیر نظر آکادمی قرآنی مدینه اداره می‌شود. افرادی که مسولیت اداره این محافل را بر عهده دارد اغلب مسلط به چند زبان دنیا است.

*** حضور قاریان ایرانی در محافل حجاج غیر ایرانی چه تبعاتی را به دنبال داشت؟ آیا تاثیری در روند دیپلماسی فرهنگی کشورهای اسلامی بوجود می‌آورد؟

ببینید ما که نمی‌توانیم صراحتاً پرچم و بیرق ایران و اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را در مکه و مدینه به صورت علنی به جهانیان نمایش دهیم.  پس بهترین روش برای ایجاد تعامل با کشورهای دیگر و معرفی جایگاه ایران در بین جهانیان همین واسطه‌گری قرآن کریم است. چرا که سعودی‌ها نمی‌توانند مقابل قرآن خواندن ما را بگیرند و ما می‌توانیم به واسطه قرآن به این مهم دست یابیم.

ویژگی‌های دیگری که این سفر داشت این بود که قاریان ما به کاروان‌های حجاج غیر ایرانی می‌پیوستند و به اجرای تلاوت می پرداختند. البته این حضور با درخواست‌های سرپرست کاروان‌های خارجی  انجام می‌شد.

دیدار اعضای کاروان قرآنی شهدای منا با نماینده بعثه مقام معظم رهبری در سازمان حج و زیارت

*** سعودی‌ها در اجرای برنامه‌هایتان مانع‌تراشی نمی‌کردند؟

ما برای انتخاب مکان مناسب برای برپایی جلسات و محافل در مسجد‌الاحرانم و مسجد‌النبی بسیار ملاحظه می‌کردیم تا اتفاقی رخ ندهد. سال‌های گذشته قاریان ما گوشه‌ای از مسجد الاحرام را انتخاب کرده بودند و دور هم قرآن می‌خواندند. همانجایی که فیلم شهید حاجی‌حسنی کارگر در آنجا ضبط شده بود. اما امسال این فضا به محوطه مطاف متصل شده بود. به همین دلیل محیط دیگری را انتخاب کرده بودیم تا گرد هم جمع شویم. هفت شب در مسجد‌الحرام دور هم جمع می‌شدیم و قرآن می‌خواندیم. یادم هست شب آخر جمعیت زیادی از این محفل استقبال کردند تا جایی که مسیر طواف گرفته شد؛ خودمان هم موذب بودیم براینکه راه بسته شده است. به همین جهت نیز مراسم را به پایان رساندیم تا خللی در طواف حجاج بوجود نیاید. همان شب نیز ماموران انتظامی مسجد‌الحرام به ما تذکر دادند. شاید این تنها تذکری بود که از سوی ماموران سعودی به ما داده شد.

سعودی‌ها از تلاوت قاری ایرانی فیلم می‌گرفتند

*** خاطره‌ای از ایام حج به خاطر دارید که برای مخاطبان جذابیت داشته باشد؟

یکی از شبها به همراه سید مصطفی حسینی در مسجد‌‌الحرام پیاده‌روی می‌کردیم که به حلقه قرآنی سعودیا رسیدیم. به آنها ملحق شدیم و از آنها خواستم تا سید مصطفی بخواند. مصطفی دو دقیقه خواند و جمعیت زیادی دور ما را گرفتند؛ حتی ماموران انتظامی مسجد‌الحرام دوربین به دست گرفته بودند و از تلاوت حسینی فیلم می‌گرفتند. فضای عجیبی حاکم شده بود و سعودی‌ها از تلاوت این قاری ایرانی متحیّر شده بودند.