اسپیس ایکس می‌تواند با گردشگری فضایی، بودجه پروژه‌های عظیم خود را فراهم کند

اسپیس ایکس می‌تواند با گردشگری فضایی، بودجه پروژه‌های عظیم خود را فراهم کند

هفته گذشته بود که اسپیس ایکس بالاخره هویت نخستین مسافر برنامه خود را برای گردش به دور ماه فاش کرد. اما پیش از اینکه یوساکو مائزاوا، میلیاردر ژاپنی بتواند رویای خود برای سفر به ماه را تحقق بخشد، اسپیس ایکس باید ساخت موشکی را که او و همراهانش را به ماه می‌برد کامل کند. شرکت هوا فضایی ایلان ماسک برای توسعه‌ی این موشک نیاز به بودجه‌ی بالایی دارد. با توسعه‌ی این موشک که BFR (مخفف، موشک بزرگ فالکون؛ Big Falcon Rocket) نام دارد، ممکن است سفر گردشگران ثروتمند به‌ فضا، بدل به بهترین گزینه اسپیس ایکس برای تامین بودجه شود.

ایلان ماسک، هفته گذشته اعلام کرد که تمام هزینه توسعه موشک BFR، حدود ۵ میلیارد دلار خواهد بود. ماسک همچنین گفت که اسپیس ایکس، حدود ۵ درصد از منابع مالی خود را به توسعه‌ی این موشک اختصاص داده است. ماسک می‌گوید بودجه لازم برای ساخت و توسعه موشک BFR، می‌تواند از طریق پروژه‌های کنونی SpaceX تامین شود. این پروژه‌ها عبارتند از: ارسال ماهواره به مدار زمین (هم برای مشتریان تجاری و هم برای وزارت دفاع ایالات متحده) همچنین ارسال محموله و فضانورد به ایستگاه فضایی بین‌المللی و بر عکس برای ناسا. به هر حال، به‌نظر نمی‌رسد که درآمد حاصل از این سرمایه‌گذاری‌ها برای تامین سریع بودجه کافی باشد.

این احتمال وجود دارد که اسپیس ایکس نیاز به تزریق سریع منابع مالی داشته باشد، این تزریق می‌تواند توسط افرادی مانند یوساکو مائزاوا انجام شود که می‌خواهند با موشک BFR به ماه بروند یا گردشگران دیگری که می‌خواهند به ایستگاه فضایی بروند. در غیر این صورت، موشک BFR همانطور که ایلان ماسک پیش‌بینی کرده است، احتمالا تا چند سال آینده آماده نخواهد شد.

ایلان ماسک در کنار یوساکو مائزاوا. میلیارد ژاپنی مبلغ قابل‌توجهی را برای سفر به ماه به اسپیس ایکس پرداخت کرده است

اسپیس ایکس، سرعت پرتاب‌های خود را افزایش داده که به درآمدزایی بیشتر کمک کرده است. اما این شرکت هنوز تنها چند ده محموله را به فضا پرتاب می‌کند. اسپیس ایکس سال گذشته، ۱۸ ماموریت را با موشک‌های فالکون ۹ انجام داد و انتظار می‌رود که امسال، بیش از ۲۴ پرتاب را انجام دهد.

گِرِگ اُتری، استادیار دانشگاه کالیفرنیای جنوبی که متخصص شرکت‌های فضایی جدید است، می‌گوید:

مطمئنا اسپیس ایکس، به‌خوبی از عهده‌ی کسب‌وکار خود برآمده و همین حالا هم برنده‌ی اکثر مناقصه‌های تجاری فضایی می‌شود.

در واقع، از آنجایی که هزینه هر ماموریت موشک فالکون ۹، از ۶۲ میلیون دلار شروع می‌شود، نسبت به موشک‌های شرکت‌های رقیب به‌طور قابل‌توجهی ارزان‌تر است. به همین جهت، می‌توان تصور کرد که اسپیس ایکس نمی‌تواند از راه این ماموریت‌های تجاری، پول کافی برای ساخت موشک BFR به‌دست بیاورد.

هر چند اخیرا موشک‌های فالکون به نوع جدید و پیشرفته‌تر موشک فالکون ۹ بلاک ۵ (Block 5) ارتقا یافته‌اند و حتی گفته می‌شود که استفاده‌ی مجدد از بلاک ۵ حتی ساده‌تر از قبل خواهد بود. اسپیس ایکس قبلا از زمان بین پرتاب‌ها و تعمیر و بازسازی موشک‌های خود کاسته بود. این مورد باید بتواند به کاهش هزینه پرتاب موشک‌های جدید کمک کند.

با این حال، اگر هزینه‌ی هر پرتاب بین ۲۵ تا ۳۰ میلیون دلار کاهش پیدا کند، این شرکت در سال صدها میلیون دلار درآمد کسب می‌کند. در بهترین حالت ممکن، اسپیس ایکس برای ۲۰ پرواز در سال، نیم میلیارد دلار درآمد کسب می‌کند. اسپیس ایکس، ۷ هزار کارکن برای ساخت موشک دارد. طبیعتا هر چقدر افراد بیشتری روی ساخت و توسعه موشک BFR کار کنند، اسپیس ایکس پول بیشتری را باید صرف حقوق کارکنانش کند.

چارلز میلر، رئیس شرکت مشاوره فضایی NexGen و عضو سابق تیم انتقال ناسا دولت ترامپ، گفته است:

هزینه اصلی، موادی نیست که باید خریداری شوند؛ بلکه نیروی انسانی است. این هزینه صرف تیم بزرگی می‌شود که روی ساخت موشک BFR کار می‌کنند.

در همین حال، بعید است که موشک BFR، اصلی‌ترین طرح اسپیس ایکس باشد. این شرکت قصد دارد یک پروژه گسترده اینترنت ماهواره‌ای به نام «استارلینک (Starlink)»، خوشه ماهواره‌ای متشکل از هزاران ماهواره راه‌اندازی کند. اسپیس ایکس پس از پرتاب آزمایشی دو ماهواره در فوریه امسال، تاییدیه کمیسیون ارتباطات فدرال (FCC) را دریافت کرد.

یکی از بوسترهای موشک فالکون ۹ بلاک ۵

با این حال، اسپیس ایکس باید حداقل نیمی از خوشه ماهواره‌ای خود یعنی ۴٫۴۲۵ ماهواره را ظرف ۶ سال آینده به مدار زمین پرتاب کند تا مجوز خود را نگه دارد. مشخصا هزینه‌ی پرتاب این خوشه ماهواره‌ای عظیم، بسیار بالا خواهد بود. اسپیس ایکس برآورد می‌کند که هزینه توسعه تمام استارلینک که تقریبا نیاز به ۱۲ هزار ماهواره دارد، ۱۰ میلیارد دلار خواهد بود. بنابراين شرکت نياز دارد كه بخش قابل‌توجهی از درآمد خود را صرف استارلینک کند تا به این زمان‌بندی سخت‌گیرانه برسد.

به‌ همین جهت می‌توان تصور کرد که مشتریان خصوصی می‌توانند منبع درآمد خوبی برای تامین بودجه موشک BFR باشند. مائزاوا هنوز از اعلام مبلغی که برای رزرو یک پرواز با موشک بزرگ فالکون برای خودش و ۸ هنرمند همراهش پرداخت می‌کند، خودداری کرده است. ماسک هم گفته است که این مبلغ قابل‌توجه است و تاثیر چشمگیری روی توسعه‌ی موشک BFR خواهد داشت. اما این مبلغ قابل‌توجه چقدر است که می‌تواند روی پروژه‌ای ۵ میلیارد دلاری تاثیر بگذارد؟ به احتمال زیاد، این مبلغ ممکن است به صدها میلیون دلار برسد.

لاورا فورچیک، یک مشاور فضایی و صاحب شرکت مشاوره و تحقیقات فضایی Astralytical می‌گوید:

این اطمینان وجود دارد که مبلغ مورد نظر به اندازه‌ای باشد که پروژه را پیش ببرد.

اگر اسپیس ایکس تصمیم بگیرد که وارد عرصه‌ی گردشگری فضایی برای سرمایه‌گذاری در موشک BFR شود، این شرکت ابزارهای لازم برای انجام این کار را دارد. اسپیس ایکس هم‌اکنون در حال توسعه‌ی یک کپسول فضایی به نامدراگون است که به‌عنوان بخشی از برنامه خدمه تجاری ناسا، فضانوردان ناسا را از زمین به ایستگاه فضایی بین‌المللی و از آنجا به زمین حمل خواهد کرد. اسپیس ایکس میلیاردها دلار از ناسا دریافت کرده تا به توسعه‌ی این قابلیت‌ها بپردازد و پروازهای عادی را به ایستگاه فضایی بین‌المللی انجام دهد.

لنس بس، خواننده آمریکایی در اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰، آموزش‌هایی را برای سفر به ایستگاه فضایی دید، اما هرگز نتوانست به فضا برود

ناسا تنها اسپیس ایکس را ملزم به حفظ ۴ صندلی برای فضانوردان این آژانس فضایی کرده، اما اگر اسپیس ایکس بخواهد، می‌تواند ۳ صندلی اضافی را به کپسول فضایی دراگون اضافه کند. این صندلی‌ها می‌توانند محموله‌های اضافی یا گردشگرانی را که می‌خواهند به ایستگاه فضایی سفر کنند حمل کند. جیم برایدنستاین، مدیر ناسا نیز در مورد امکان انجام سفرهای گردشگری با فضاپیماهای برنامه خدمه تجاری این آژانس فضایی صحبت کرده است.

تا به‌حال افراد ثروتمند زیادی تمایل خود را برای انجام سفرهای فضایی اعلام کرده‌اند و بسیاری نیز قبلا با هزینه‌ی شخصی به ایستگاه فضایی بین‌المللی سفر کرده‌اند. به این ترتیب، هر چند این ایده غیرعادی است، اما سابقه دارد. سارا برایتمن، خواننده بریتانیایی، ۵۲ میلیون دلار را به شرکت گردشگری فضایی اسپيس ادونچور، پرداخت کرد تا به همراه کپسول سایوز روسیه به ایستگاه فضایی بین‌المللی برود. البته برایتمن به دلایل شخصی از این سفر صرف‌نظر کرد. این خواننده مشهور اپرا، قرار بود که ۱۰ روز را در ایستگاه فضایی سپری کند و در این مدت برای نخستین بار در فضا، یک اجرای موسیقی را هم انجام دهد.

یکی از مشتریان اسپیس ادونچور حتی هزینه دو بار سفر به ایستگاه فضایی را پرداخت کرد. چارلز سیمونیی، تاجر مجارستانی آمریکایی دو بار در بین‌ سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ به ایستگاه فضایی بین‌المللی سفر کرد. دیگر شرکت فعال در زمینه گردشگری فضایی ویرجین گلکتیک است که تاکنون ۷۰۰ بلیط ۲۵۰ هزار دلاری برای سفر چند دقیقه‌ای به فضا فروخته است.

رندر هنری از موشک BFR

اسپیس ایکس می‌تواند با اضافه کردن مشتریان خصوصی خود به یک پرواز کپسول فضایی دراگون، به‌راحتی درآمد زیادی کسب کند. اگر هزینه‌ی پرتاب موشک‌های فالکون ۹ به همین منوال کاهش پیدا کند، پرتاب کپسول فضایی دراگون با ۷ مسافر فضایی، می‌تواند سودآورتر نیز شود؛ و دور از ذهن نیست که گردشگران ثروتمند بتوانند درآمدهای زیادی را به سوی اسپیس ایکس سرازیر کنند.

میلر می‌گوید:

 فکر می‌کنم بازار خوبی برای افراد ثروتمندی وجود دارد که تمایل به سفر به فضا دارند. البته درآمد این بخش همچون پرتاب ماهواره‌های تجاری ثابت نیست، اما صدها نفر هستند که همین ‌حالا بلیط سفر به فضا را تهیه کرده‌اند.

مورد دیگر اینکه اسپیس ایکس برای دریافت بودجه از سوی دولت ایالات متحده، شانس بسیار کمی دارد. اما از آنجایی که ناسا می‌خواهد دوباره به ماه برگردد، برنامه اسپیس ایکس می‌تواند تبلیغ خوبی برای قابلیت‌های موشک BFR باشد. اما ناسا موشک خود را با نام «سیستم پرتاب فضایی (Space Launch System)» دارد. توانایی‌های این موشک با موشک BFR قابل مقایسه است و ناسا برای آن میلیاردها دلار هزینه کرده است.

کنگره آمریکا نیز از سیستم پرتاب فضایی حمایت می‌کند. به این جهت، تنها در صورتی که اسپیس ایکس نشان دهد موشک BFR از سیستم پرتاب فضایی بهتر است، می‌تواند شانسی برای دریافت بودجه دولتی برای این طرح داشته باشد.

میلر می‌گوید:

ایلان ماسک باید بتواند این کار را با سرمایه‌ی خودش انجام دهد. اما اگر بتواند سرمایه‌ای از ناسا دریافت کند، عالی است.

از آنجایی که گردشگری فضایی راحت‌ترین راهکار برای به‌دست آوردن پول است، SpaceX ممکن است وارد عرصه‌ی گردشگری فضایی برای تامین بودجه پروژه‌های جدید خود شود. در غیر این صورت، پروژه موشک BFR ممکن است که به‌شدت به تاخیر بیافتد. ماسک قبلا گفته، هدف این است که تا سال ۲۰۱۹ اکثر آزمایش‌ها و تا سال ۲۰۲۰ پروازهای پرسرعت بوستر (تقویت‌کننده) موشک BFR را شروع کند. اما اسپیس ایکس برای توسعه‌ی موشک پیچیده و بزرگی مانند BFR؛ احتمالا با چالش‌های غیرمنتظره‌ای مواجه خواهد شد.

لازم به گفتن نیست که بسیاری از پروژه‌های فضایی حتی پروژه‌های سازمان فضایی مانند ناسا که بیش از ۶ دهه است که در عرصه ماموریت‌های فضایی فعال است، تا چند سال به تعویق می‌افتند. اگر اسپیس ایکس نمی‌خواهد که ده‌ها سال را صرف توسعه موشک خود کند، می‌تواند مسافران بیشتری مانند یوساکو مائزاوا را پیدا کند که می‌خواهند برای سفر به فضا جیب‌های خود را خالی کنند!