بستن
0 محصول
مشاهده سبد خرید
تماشا کنید: ستاره‌شناسان سیارهای با سه خورشید را شناسایی کرده اند
فریبا نظامیوند
1397-10-01
تماشا کنید: ستاره‌شناسان سیارهای با سه خورشید را شناسایی کرده اند
شخصیت لوک اسکای واکر در مجموعه‌‌ی فیلم‌های جنگ ستارگان از دنیای عجیبی موسوم به تتوئین (Tatooine) بود که دو خورشید در آسمان آن دیده می‌شد. اما اکنون ستاره‌شناسان سیارهای را با سیستمی به مراتب شگفت انگیزتر شناسایی کرده‌اند که در آن ناظر یا روشنایی روز ثابت را تجربه خواهد کرد یا شاهد طلوع و غروب روزانه‌ی سه خورشید خواهد بود. هر کدام از این دو روند بسته به فصل‌ها، بیش از عمر بشر، طول خواهد کشید.
سیارهای که به تازگی شناسایی شده، با نام HD 131399Ab شناخته می‌شود و در فاصله‌ی ۳۲۰ سال نوری از زمین، در صورت فلکی قنطورس واقع شده است. بر اساس تخمین‌های صورت گرفته، عمر این سیاره ۱۶ میلیون سال بوده و یکی از جوان‌ترین سیاره‌های فراخورشیدی شناخته شده، محسوب می‌شود.
سیستم ستاره‌ای سه گانه از دو ستاره‌ی کوچک و یک ستاره‌ی بزرگتر تشکیل شده است. در این سیستم دو ستاره‌ی کوچکتر همانند یک دمبل چرخان، به دور یکدیگر می‌چرخند، این دو ستاره بر روی مداری که در فاصله‌ی ۳۰۰ واحد نجومی (۳۰۰ برابر فاصله‌ی زمین از خورشید) از ستاره‌ی سوم قرار دارد، به دور آن می‌چرخند. سیاره‌ی HD 131399Ab بطور مستقیم به دور ستاره‌ی بزرگتر می‌چرخد. این حرکت سه ستاره‌ای پیچیده در ویدئوی زیر نمایش داده شده است:
با چنین سیستم سه ستاره‌ای، فردی که بر روی سطح سیاره‌ی HD 131399Ab ایستاده است، در طول فصول خاصی، شاهد طلوع و غروب سه خورشید خواهد بود. برای نیمی از مدار این سیاره، که در حدود ۵۵۰ سال زمینی طول می‌کشد، هر سه ستاره در آسمان قابل مشاهده است.
کوین واگنر، دانشجوی دکترای دانشگاه آریزونا و نویسندهی ارشد مقاله‌ی مرتبط با سیاره‌یHD 131399Ab می‌گوید:
دو ستاره‌ی کم نورتر همیشه بسیار نزدیک به هم هستند و در طول سال با جدایش آشکاری از ستاره‌ی پرنورتر، در حال حرکت هستند.
البته با توجه به دمایی که به۵۸۰ درجه‌ی سلسیوس می‌رسد، وجود حیات بر روی این سیاره و در پی آن تجربه کردن غروب‌های زیبای سه ستاره‌ای، امکان‌پذیر نخواهد بود.
این سیستم عجیب توسط تیمی از اخترشناسان از دانشگاه آریزونا و با استفاده از تلسکوپ وی‌ال‌تی رصدخانه‌ی جنوبی اروپا (ESO) در شیلی شناسایی شد. پیش از این دانشمندان بر این باور بودند که وجود چنین سیستمی امکان‌پذیر نیست. به دلیل پیچیدگی‌های جاذبه‌ی گرانشی متغیر در طول یک مدار، تصور می‌شد که پایداری آن امکان‌پذیر نبوده و در نتیجه هر سیارهای به بیرون از سیستم پرت خواهد شد.
دنیل آپای، استادیار دانشگاه آریزونا و نویسندهی دیگر مقاله می‌گوید:
چنانچه این سیاره با فاصله‌ی بیشتری از بزرگترین ستاره قرار می‌گرفت، احتمالا از داخل سیستم به بیرون پرت می‌شد. شبیه‌سازی‌های کامپیوتری ما نشان می‌دهد که چنین سیستمی می‌تواند پایدار باشد، اما اگر به مقدار بسیار کمی موقعیت‌ها را تغییر دهید، سیستم به سرعت ناپایدار خواهد شد.
سیاره‌ی HD 131399Ab بسیار منحصربفرد و خاص است، زیرا جزو معدود سیارات فراخورشیدی است که بصورت مستقیم به تصویر کشیده شده است.
از آنجا که سیارات فراخورشیدی دور بسیار کم نور بوده و در دوردست قرار گرفته‌اند، به همین دلیل آنها اغلب در داخل تابش خیره‌کننده‌ی ستاره‌های غول‌پیکری که به دورشان می‌چرخند، ناپدید می‌شوند. بنابراین، تصویربرداری مستقیم از یک سیاره‌ی فراخورشیدی بسیار دشوار است و بسیاری از سیارات فراخورشیدی که تا کنون وجودشان تایید شده (بیش از دو هزار نمونه)، با شناسایی شواهد مبنی بر وجودشان و نه با تصویربرداری مستقیم از خود سیاره، کشف شده‌اند.
ستاره‌شناسان با استفاده از روش گذار، می‌توانند سیارات فراخورشیدی را با تشخیص اثر آنها بر روی ستاره‌ی میزبان خود، حین گذر از مقابل آن، شناسایی کنند. هنگامی که نور یک ستاره بصورت دوره‌ای کاهش می‌یابد، احتمالا دلیل این امر گذر یک سیاره از مقابل آن است.
ستاره شناسان موفق به ثبت تصویری مستقیم از سیاره‌ی HD 131399Ab به کمک وسیله‌ای تخصصی بر روی تلسکوپ بزرگ ESO با نام ابزارSPHERE، شده‌اند. با این ابزار، ستاره شناسان یک بخشی از آسمان را در نور فروسرخ مورد مطالعه قرار داده، و با یک استراتژی پیچیده، آثار حرارتی سیارهای را از آثار ستاره‌ی میزبان آنها، تمیز داده‌اند.
اگرچه ممکن است سیارهای با سه خورشید، منحصربفرد بنظر برسد، اما کوین واگنر، پژوهشگر اصلی این تحقیق معتقد است، وجود چنین سیاراتی بسیار معمول‌تر از چیزی است که ما متصور هستیم، وی می‌گوید:
مشخص نیست که این سیاره چگونه با مدار عریض خود در چنین سیستم عجیبی ظاهر شده است… اما نشانگر این موضوع است که تنوع موجود، بسیار بیشتر از چیزی است که پیش از این تصور می‌شد. آنچه ما می‌دانیم، این است که سیاراتی با سیستم چند ستاره‌ای، بسیار کمتر مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، اما تعدد آنها بصورت بالقوه همانند سیستم‌های تک ستاره‌ای است.
