منطقه حفاظت شده سیاه کشیم

منطقه حفاظت شده سیاه کشیم طی مصوبه شماره ۹۳ شورای عالی محیط زیست (کمیسیون زیر بنائی دولت) مورخ ۱۳۶۱/۶/۲۱ بعنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.منطقه حفاظت شده سیاه کشیم با وسعت ۴,۴۹۸ هکتار در جنوب غربی تالاب انزلی و شمال شهرستان صومعه سرا واقع شده. سیمای ظاهری این منطقه تالابی است. گونه‌ های گیاهی و جانوری بی نظیر این منطقه سالانه گردشگران بسیاری را به استان گیلان و منطقه سیاه کشیم جذب می کند.

سیاه کشیم از مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست ایران است

مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران مناطق با ارزش زیست‌ محیطی است که توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایران مدیریت می‌شوند. این سازمان، مناطق حفاظت‌شده ایران را در قالب ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره، مناطق چهارگانه (پارک‌های ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه‌های حیات وحش، مناطق حفاظت‌شده) و مناطق شکارممنوع تحت حفاظت دارد.
مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست ایران عبارتند از:
1. پارک ملی، چشم‌اندازهای طبیعی دارای اهمیت ملی و جهانی (۲۶ پارک ملی)
2. اثر طبیعی ملی، پدیده‌ها یا مجموعه‌های گیاهی جانوری کم‌نظیر (۳۵ اثر طبیعی ملی)
3. پناهگاه حیات وحش زیستگاه‌های نمونه جانوران وحشی (۴۲ پناهگاه)
4. منطقه حفاظت‌شده اراضی ویژه زیست‌محیطی (۱۵۰ منطقه حفاظت‌شده)
همچنین منطقه شکارممنوع برای ترمیم جمعیت جانوری اختصاص داده می‌شود. که می‌توان آن را با توجه به سایر معیارها، به عنوان یکی از مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست ایران تعیین کرد. توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایران ۱۵۳ منطقه شکارممنوع شناخته و معرفی شده‌است. (۱۵۳ منطقه شکارممنوع)
ایران، دارای شرایط اقلیمی متنوعی است به‌طوری‌که از ۱۳ اقلیم شناخته شده در جهان ۱۱ نوع آن در ایران وجود دارد. در عین حال شاخص‌های پایداری محیط زیست ایران در وضعیت نامناسبی قرار دارد و با کسب رتبه ۱۳۲ بین ۱۴۶ کشور در انتهای جدول مربوط قرار گرفته‌است .در ادامه با مجموعه بازدید ایده به معرفی دقیق تر منطقه حفاظت شده سیاه کشیم می پردازیم .

منطقه حفاظت شده سیاه کشیم با مساحت 4114 هکتار، در جنوب غربی تالاب انزلی در محدوده شهرستان صومعه سرا واقع می‌باشد و در واقع جنوبی‌ترین بخش تالاب انزلی را شامل می‌شود. تالاب سیاه کشیم در استان گيلان بين E4917 تا E4925 طول شرقي و N3722 تا N3727 عرض شمالي واقع شده است. مساحت آن 4114 هكتار مي باشد.این پهنه آبی محدود است از شمال به خشکی ماه روزه { که به صورت شبه جزیره ای میان سیاه کشیم و تالاب انزلی استقرار یافته است } از مشرق به تالاب انزلی و رودخانه سیاه درویشان ، از جنوب به محدوده روستاهای لاکسار ، نرگستان ، چومثقال ، گاو کده ، کلسر ، اسفند و مزارع شمالی چکوور و بالاخره از مغرب به مزارع ضیابر ، مازران محله بهمبر و مزارع جنوبی ویشکا . از لحاظ تقسیمات کشوری محدوده سیاه کشیم در حوزه شهرستان بندر انزلی و شهرستان صومعه سرا قرار دارد.این منطقه از نظر گونه‌ های گیاهی وجانوری  بسیار متنوع است.

وجه تسمیه

با توجه به این که ایستم مورد نظر از هیچ نقطه دیگری با مرداب انزلی ارتباط ندارد لذا می‎توان آن را به صورت ایستم جدایی در نظر گرفت. به طوری که گفته می‎شود سال‏ها پیش از این یک عروس را از روستای اسفند (واقع در ساحل جنوبی منطقه حفاظت شده سیاه کشیم ) به روستای آبکنار (که درکناره شمالی قرار دارد) با قایق می‎بردند که بر اثر وزش باد شدید قایق واژگون شده و عروس (که در زبان محلی «گیشه» خوانده می‎شود) در آب غرق می‎شود. لذا این منطقه به منظور حفاظت، توسط سازمان شکاربانی و نظارت بر صید سابق، انتخاب شد، با توجه به مشابهت واژه گیشه با نام کشیم (یکی از پرندگان آبزی است که برای زمستان گذرانی به این سامان مهاجرت می‎نماید) عنوان سیاه کشیم جهت این منطقه برگزیده شد.

آب‌های اضافی فراهم آمده از رودخانه‌های واقع در حوزه آبریز سیاه کشیم از طریق تنگه نسبتاً باریکی که در شمال شرقی آن قرار دارد به بخش مرکزی تالاب انزلی وارد می‌شود.

پوشش گیاهی و جانوری

بررسی اختصاصی بازدید ایده از پوشش گیاهی و جانوری که مهم‌ترین گونه‌ های گیاهی منطقه حفاظت شده سیاه کشیم شامل لویی، نی، جگن، بارهنگ آبی، اسپرغان، آقطی، تراپا، لاله تالابی ، نیلوفر آبی، سراتوفیلوم، گونه‌ های گیاهی کنار آبزی همچون نی، تاج‌ریزی، سرخاب کولی و گونه‌ های خشکی مثل توسکا است.

اسپرغان از گونه‌های گیاهی منطقه حفاظت شده سیاه کشیم

گونه‌ های شاخص جانوری این زیستگاه شامل قو، غاز، اردک بلوطی، اردک تاجدار، خوتکا، کله سبز، انواع حواصیل، فیلوش، انواع شکاریان شامل عقاب تالابی، لیل، دلیچه، سنقر تالابی، پرستوهای دریایی، کاکایی و … می‌شود.

همچنین این منطقه جایگاه مناسبی برای زادآوری پرستوهای دریایی می‌باشد و بزرگ‌ترین کلونی جوجه‌آوری حواصیل خاکستری در جنوب دریای خزر است. این پرنده یک متر طول دارد و بزرگ‌ترین حواصیل در استان گیلان است. این گونه که در زبان محلی به آن «کبود قار» یا «شالباغ» گفته می‌شود، معمولاً به صورت انفرادی و گاهی در دسته‌های کوچک دیده می‌شود. در منطقه حفاظت شده سیاه کشیم بیش از 43 جفت از این پرنده زیبا زندگی می‌کنند.